Het nieuwe werken

Diffuus

Al snel wordt duidelijk dat het type ‘merkmaker’ vragen oproept. Bestaat deze wel? Ben je niet óf merkhouder, óf merknemer? Marika verheldert deze ‘tussenpersoon’ aan de hand van een voorbeeld: “Een merkmaker kan een merknemer in dienst van een merkhouder zijn, maar die zijn eigen stempel drukt op het werk of product. Hierdoor creëert hij of zij ook een mate van eigenaarschap en gezagshouding over het uiteindelijke werk, waardoor een merknemer ook een merkmaker kan worden.”

Hier en daar klinkt wat gemompel. Het is duidelijk: we laten ons als ondernemers niet graag in hokjes stoppen. De meesten uit het publiek herkennen zich dan ook in twee of misschien wel alle drie de rollen. Peter benadrukt dat het model dan ook gezien moet worden als een poging om het huidige werkveld te vatten. Er is altijd overlap en grijs gebied.

Momenteel liggen de arbeidsverhoudingen zo, dat een zzp’er vaak tussen een werkgever en werknemer valt. Oftewel tussen de vrijheid die met het ondernemerschap gepaard gaat en de bescherming die ‘in dienst zijn’ biedt in. Met deze sessie proberen we tot een synthese te komen.

Transitie

Het issue waar veel culturele ondernemers tegenaan lopen, is dat opdrachtgevers een merkmaker willen, maar deze vervolgens behandelen als een merknemer. Als de inhoud van het werk alsnog door de opdrachtgever bepaald wordt, is de mate van eigenaarschap en eigendomsrecht van de zzp’er ver te zoeken. Ben je dan nog wel ondernemer of is dit een vorm van schijnzelfstandigheid? Er komen steeds meer losse rollen en verhoudingen. Wat is tegenwoordig nog het verschil tussen iemand in dienst nemen en een horizontale samenwerking? We leven in een periode waarin er een transitie plaatsvindt naar ‘het nieuwe werken’.

5 uitgangspunten voor fair practice

Wat we nastreven is een manier van werken waarbij fair practice het uitgangspunt is. Maar hoe bereik je dit en wat is hiervoor nodig? Dit lijkt ‘m vooral te zitten in de mate van bewustwording bij zowel opdrachtgever als ondernemer:

• Als opdrachtgever en ondernemer ga je een samenwerking aan met elkaar. Wees je als zzp’er bewust van de vrijheid die je hebt om over bepaalde artikelen uit je arbeidsovereenkomst in gesprek te gaan.
• Een samenwerking gaat uiteindelijk vooral over gelijkwaardigheid, communicatie en moraliteit. Of zoals iemand uit het publiek raak verwoordde: “Het is net als een huwelijk”.
• Denk als zzp’er regelmatig na over waar je staat. Wie ben je? Wie wil je zijn? Heb je drie banen met af en toe een klusje ernaast of heb je een beroepspraktijk?
• Onderschat niet de kracht van een verenigd collectief als een vakbond of beroepsvereniging. In je eentje ben je kwetsbaar, maar wanneer je je organiseert, sta je sterk en kun je daadwerkelijk verschil maken.
• Maak om de zoveel tijd de balans op. Hoe is de verhouding tussen goed betaalde klussen waar je de rekeningen mee betaalt en opdrachten die misschien minder betalen, maar waar je wel gepassioneerd over bent?

Samenwerken

We kunnen concluderen dat het moeilijk tot onmogelijk is om verschillende type ondernemers te labelen of te kwalificeren. Nu is dit ook niet het doel. Het model is eerder een methode om te onderzoeken waar je je op dit moment in het werkveld bevindt en waar je naartoe wilt. Maar één ding is duidelijk: ‘het nieuwe werken’ gaat hand in hand met een transparante samenwerking, zowel tussen opdrachtgevers en ondernemers als tussen ondernemers onderling. Een laatste advies van Peter: “Zoek elkaar op! Je bent immers altijd meer collega dan concurrent.”

verslag door Lisa Habets