Een andere manier van naar de wereld kijken, met beeldend werk emoties uitdrukken en minder zichtbare thema’s zichtbaar maken. De nieuwe lichting kunstenaars die afstudeert, heeft het helder voor ogen. Drie afstudeerders van St. Joost School of Art & Design, Cyann Behr (22) (Art & Research), Chenoa Ullrich (23) (Illustrated & Animated Storytelling) en Katja van Deurzen (24) (New Design & Attitudes), delen hun ervaringen en toekomstplannen.
Geschreven door: Simone Vos
“De manier waarop ik mijn werk ontwikkel, is in de afgelopen vier jaar erg veranderd. Ik heb een bepaalde denktechniek, het proces ernaar toe is belangrijker geworden. Ik stel mezelf vooraf de vragen: ‘Waarom maak ik dit? En hoe doe ik dat?’”, vertelt Chenoa Ullrich, net afgestudeerd in de richting Illustrated & Animated Storytelling. Voor ze aan St. Joost studeerde, deed ze het Grafisch Lyceum in Rotterdam en de mbo-opleiding Mediavormgeving. “Ik ben al sinds mijn twaalfde met design bezig. Ik wist altijd al dat ik een kunstige, creatieve route wilde volgen.”
Sieraden
Ook Katja van Deurzen wist al vroeg dat ze met haar handen wilde werken en dat ze een maker was. Voor ze aan St. Joost New Design & Attitudes studeerde, ging ze naar Sint Lucas in Boxtel.
“Op St. Joost heb ik me verder ontwikkeld en kwam ik erachter dat ik sieraden en draagbare vormen op het lichaam heel interessant vind. Mijn werk speelt zich altijd af rondom de mens. Thema’s als ‘hoe staat de mens in de maatschappij’, snijd ik graag aan met mijn sieraden.”
Draagbaar Geheugen van Katja Foto: Marcel van Gerwen
Onzichtbare tussenruimte
Voor Cyann Behr is de combinatie van literatuuronderzoek doen en beeldend werk maken fijn. In eerste instantie koos ze voor de bachelor Media, kunst, design en architectuur aan de universiteit, maar alleen de theorie was toch niet voldoende voor Cyann. “Ik vind de theorie essentieel, maar de vrijheid om elk medium te kiezen om werk te maken, vind ik ook heel belangrijk. Ik heb tijdens mijn opleiding ontdekt dat ik graag veel met tekst en performance in de ruimte aan de slag ga”, vertelt ze.
“Dat zie je ook in mijn afstudeerwerk. De onzichtbare tussenruimte tussen mensen wil ik graag naar de voorgrond brengen. Onzichtbare ruimte zichtbaar maken. Zoals een stad ingericht wordt, welke sociale structuren er zijn.”
Onbeantwoorde liefde
Het thema van Chenoa’s afstudeerproject is heel persoonlijk. “Mijn werk is ontstaan uit de gedichten en poëzie die ik voor mezelf schreef, maar nooit deelde met anderen. Ik ben er trots op en heb het daarom omgetoverd tot dit project”, vertelt ze. “De gedichten gaan over onbeantwoorde liefde, over het toegeven aan de ander dat je hem of haar leuk vindt. In mijn geval was het niet wederzijds en was ik daarna weer alleen. Heel persoonlijk dus, dat vond ik in het begin ook lastig. Maar het is wel heel goed om dit neer te zetten.”
Chenoa’s project heeft als titel Zwem in mijn tranen. Het zijn verschillende posters op A1 formaat die ze met linodruk en een letterpers heeft gemaakt. De posters zijn op te vouwen tot een klein boekje, met een specifieke vouwtechniek. “Ik had nog niet veel met linografische technieken gewerkt, maar tijdens een workshop op school leerde ik deze werkvorm kennen. Ik vind het zo vet en authentiek. Elke druk is anders. Tijdens de eindexpositie hangen de posters aan het plafond en ligt het boekje op een sokkel.”
Het werk Zwem in mijn tranen van Chenoa Ullrich Foto: Anouck Storms
Draagbaar Geheugen
Het eindwerk van Katja komt ook voort uit het leren van nieuwe technieken; edelsmeden en sieraden maken. “Ik kwam er in het tweede jaar achter dat ik sieraden maken heel tof vond. Tijdens een project maakte ik toen een soort orthese voor de toekomst in een sieradenvorm. Omdat ons lichaam door het vele computerwerk en de telefoons een specifieke houding krijgt, heb ik daar die orthese voor ontworpen, voor de duim en pink bijvoorbeeld”, vertelt ze.
“Ik merkte dat die richting mij goed beviel en heb de minor ‘Studio Sieraad: Juweelontwerp en Edelsmeedkunst’ aan Sint Lucas in Antwerpen gedaan. Daar heb ik voor het eerst zilver gesmeden. Het is een niche op een kunstacademie als St. Joost en is er ook geen aparte werkplaats voor sieraden maken”, zegt Katja. “Via mijn docent kwam ik bij Eelco Veenman, hij heeft een eigen atelier. In zijn werkplaats heb ik een aantal werken en mijn afstudeerproject gemaakt. Het heeft de titel Draagbaar Geheugen, en gaat over het erfstuk van de toekomst (2050). Een erfstuk is persoonlijk en draagt veel herinneringen met zich mee”, zegt ze.
“Dat concept vind ik interessant. Koesteren, bewaren en doorgeven van die herinneringen. Daarom heb ik twee sieraden gemaakt. Eentje is een analoge tijdscapsule en blackbox die je op je lichaam draagt. Daar zitten je meest waardevolle herinneringen in. Het andere sieraad is een soort harde schijf die je op je hoofd draagt, met een verwijzing naar technologie. Ik zie mezelf als een maker met een onderzoekend karakter, wil graag in gesprek gaan naar aanleiding van mijn objecten.”
Marcel van Gerwen
Verlangen?
Dat onderzoekende komt ook terug in het afstudeerwerk van Cyann. “De ruimte die er tussen twee mensen in zit, haal ik mijn werk naar voren. Dat doe ik in de vorm van een performance; ik maak een plattegrond van lijnen op de vloer en daartussen staan een computer en een oude printer. Uit die printer komen teksten die ik heb geschreven en die teksten neem ik samen met iemand anders in de ruimte mee. Er volgt een gesprek, bijvoorbeeld over een stuk tekst oer verlangen”, zegt ze. “Het idee is geboren uit de fascinatie voor verlangen en contact met mensen. Verlangen is iets paradoxaals, als je ander helemaal kent, is het verlangen weg.”
Buschauffeur én kunstenaar
En nu het afstuderen erop zit, hoe gaan de makers verder? Chenoa is nog in dubio: “Ik wil niet meteen een baan zoeken, wil meer werk maken voor mezelf en een portfolio opbouwen. Ik heb een grote skill set inmiddels, maar moet uitvinden of ik meer commercieel wil werken of in de kunsten duik.” Voor Katja is het duidelijk: “Ik begin in september aan een versneld combinatie deeltijdtraject kunsteducatie in Tilburg. Het lijkt me waanzinnig om rondom en met creatieve mensen te werken. Inspirerend is dat. Het liefst wil ik het maken van sieraden combineren met lesgeven, dat lijkt me tof.”
Cyann: “Ik vind het kunstenaarschap het leukste dat er is, het lijkt me tof om in residenties te werken of zelf een kunstinitiatief op te zetten. Ook buschauffeur worden staat op mijn lijstje, dat wil ik al heel lang. En die manier van denken die we op de opleiding leerden, die blijft zeker wel.”
Nieuwe lichting Brabantse kunstenaars
We zetten deze zomer jong Brabants talent, net afgestudeerd, in de spotlight. In elk artikel zoomen we in op een discipline. Eerder verscheen een artikel over de nieuwe lichting kunstenaars in de muziek. In juli en augustus lichten we nog afgestudeerden uit in design en podiumkunsten.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
