Deze week deel drie van onze reeks waarin Femme van den Berg op zoek gaat naar mensen die achter de schermen werken. Zij stelt hen de vraag: Welk onzichtbaar werk gaat er vooraf aan die voorstelling, die expo of dat concert? Deze keer loopt ze een dag mee met Erica van de Kerkhof, werkzaam voor de afdeling educatie van theater Artemis.
Geschreven door Femme van den Berg
Lieve Kaatje,
Lieve ouders bestaan echt wel hoor. Mijn ouders bijvoorbeeld: écht schatten. Ik zou maar niet op je vader wachten. Want is hij wel zo aardig? Hij lijkt me een echte gluiperd. Maar je hebt altijd je nieuwe broer nog. Met hem kun je toch wel goed praten? Praten helpt echt. Je mag altijd naar me schrijven, of langskomen als je wilt.
Veel liefs,
Femme PS Je bent welkom!
Tussen oude papieren vind ik deze brief. Ik schreef hem toen ik tien was, naar aanleiding van een voorstelling op mijn basisschool. Kaatje was de hoofdpersoon uit het stuk. Een stuk van theater Artemis. Daar ga ik vandaag eens meekijken.
Mini hooligans
Ik doe dat bij Erica van de Kerkhof, 39 jaar, werkzaam voor de afdeling educatie. Bij binnenkomst kom ik een oud collega tegen. Enthousiast vertel ik haar dat ik vandaag een dagje kom spieken en straks een kleutervoorstelling ga kijken: 'Met van die schattige kleine kindjes'. Ik word meewarig aangekeken: 'Pas maar op hoor, het zijn net mini hooligans, al die kleuters in een groep.'
Erica neemt me lachend mee naar haar bureau. Ze vertelt over 'De Man Die Alles Weet', de voorstelling waar ik zo naar ga kijken. Het is een keynote speech voor kleuters waarbij René van 't Hof en zijn twee assistenten pogen kinderen te vertellen over het 'alles'.
Erica is degene die de docenten heeft voorbereid op de voorstelling. Met een aantal docenten heeft ze de voorstelling al bekeken en besproken. Voor de docenten die hier niet bij waren, heeft ze een infobrief en filmpje gemaakt. Aan de hand daarvan kan de docent een filosofisch gesprekje houden met de leerlingen; kan dat wel, alles weten? En als je alles weet, wat weet je dan allemaal? Daarnaast mogen de kinderen een vraag bedenken voor de man die alles weet. De vragen worden getekend of opgeschreven en meegenomen naar de voorstelling.
Ze roepen, wijzen, stampen en stoten. Het is een heerlijke chaos.
Wie is de mama van de Sint?
Ik vraag hoe laat de voorstelling begint. 'Dat hoor je vanzelf wel,' zegt Erica. En zo blijkt. Uit het niets wordt Artemis overspoeld door gejoel en gekir; een klas maakt zijn entree. Ik hang jassen op en help met stugge ritsen. De kinderen moeten nog even wachten voor de voorstelling begint. Een juf steekt haar hand op. Braaf volgen de kindjes haar. Het is stil. Of, zo goed als. Erica spreekt de horde kleuters toe en ze vormen een rij voor de zaal. 'Weet jij hoe die acteur in het echt heet?' vraagt een kleuter voor me.
'René,' antwoordt de juf. 'Mijn vader heet ook René.' De kleuter kijkt tevreden.
Tussen dolenthousiaste minimensen kijk ik naar een fantastische voorstelling. Langzaamaan krijgen de kleuters door dat de Man Die Alles Weet misschien niet alles weet.. en daar reageren ze op. Ze roepen, wijzen, stampen en stoten. Het is een heerlijke chaos.
De kapstokken zijn weer leeg. Ik haal de vragenkaartjes van de kinderen uit een grote verzamelkist. Op kantoor laat ik ze allemaal door mijn handen gaan. De vragen variëren van 'Wie is de mama van de Sint?' en 'Waarom zijn niet alle tandwielen even groot?' tot 'Waarom bestaat er eigenlijk slurpen op de wereld terwijl het niet mag?'. Ik maak een selectie van de grootste en grappigste vragen.
Nieuwe koers
'De krokettenfabriek,' antwoordt Erica, wanneer ik vraag wat haar eerste baan was. 'Daarna heel even docent, en toen startte ik bij Artemis. Dertien jaar geleden, met Matthijs Rümke als artistiek leider.' Twee dagen per week werkt ze bij de Pabo, de andere drie zit ze op het Artemis kantoor. 'Omdat er met de nieuwe artistiek leiders steeds een nieuwe koers komt, voelt het niet alsof ik er al zo lang zit. Het voelt juist steeds als een andere baan.' Erica kijkt me opgewekt aan: 'Ik blijf het dus nog wel even doen!'
Ik hoop dat een kleuter van vandaag over twintig jaar zijn vragenbriefje terugvindt en weer even terugdenkt aan De Man Die Alles Weet.
Plasestafette
De tweede voorstelling start bijna. Erica geeft me een extra taak; ik mag zaalwacht zijn. Dat betekent dat ik mee naar buiten moet lopen, wanneer een kindje de zaal uit gaat. 'Als er één kind naar de wc gaat, willen ze allemaal,' waarschuwt ze nog.
Na het ophangen van de jassen, sta ik bij de deur van de zaal. Ik hou een drentelende meute kleuters tegen die al naar binnen willen. Een jongetje tikt tegen mijn arm om mijn aandacht te krijgen. 'Jij hebt een dikke kont,' zegt hij. Ik negeer zijn triomfantelijke blik.Aan het einde van de voorstelling staat ineens een meisje op. Zonder blikken of blozen klimt ze van de tribune en loopt de zaal uit. Ik schiet achter haar aan. Ze moet plassen. 'Wel een lange voorstelling hè,' roept ze vanachter de wc-deur. Als we de zaal weer inlopen, staat een jongetje op. Daarna een meisje. En nog een meisje. De plasestafette is begonnen.
Proefpersoon
Erica drukt me een koptelefoon in m'n hand. Ik mag het nieuwe educatiemateriaal uitproberen. Het is voor de voorstelling 'Als je maar hard genoeg rent, weet niemand meer waar je bent'. Dit keer ontwikkelde Erica, samen met haar collega, een cd voor de bovenbouw van het basisonderwijs. Liggend op de grond, met hun ogen dicht, moeten ze de cd beluisteren, rennen in je hoofd. Ik luister ook liggend. Een aangename stem neemt me mee en laat me vergeten dat ik in een vreemd kantoor lig.
Nu zijn ze bezig met de plannen voor volgend jaar. Teksten schrijven voor een voorstelling die nog gemaakt moet worden, is lastig. Natuurlijk kan ze al aan de slag met het thema. Erica zoekt altijd naar verdieping, en leest zich in voor elk nieuw thema. Vanuit vier uitgangspunten gaat ze dan aan de slag.
De voorstelling staat altijd centraal. Daardoor is het educatiemateriaal nooit hetzelfde. Zo maakte Erica een prentenboek, gaf ze docenten een wcrol mee om te beschrijven en liet ze pubers debatteren over een grote roze speelgoedauto.
Twintig jaar geleden bedacht iemand bij Artemis dat kinderen een brief konden schrijven na de voorstelling. Ik hoop dat een kleuter van vandaag over twintig jaar zijn vragenbriefje terugvindt en weer even terugdenkt aan De Man Die Alles Weet..
Deze week neemt Maurice Dujardin, zakelijk leider bij theater Artemis ons Instagram account over en geeft hij ons een kijkje in zijn werkweek, volg hem hier.
