Het fijne van mijn werk als adviseur is dat ik van een adviesgesprek zelf ook leer. Een goed gesprek is een uitwisseling van kennis en ervaring, waarbij de kunst is om verbindingen te leggen waar iedereen wijzer van wordt.
In een recent adviesgesprek werd ik getipt op een project van de Lakenhal in Leiden met de mooie titel If Things Grow Wrong . Voorafgaand aan de tentoonstelling die in oktober wordt georganiseerd, werd een Open Call uitgeschreven met als thema onze groeiverslaving en de groeipijnen die daardoor ontstaan; de stress, de overconsumptie, de milieuvervuiling. Er werd gevraagd om verbeeldingskracht, om creatieve, vooruitstrevende of vreemde ideeën. Daar werd massaal op gereageerd met bijna 500 inzendingen. De jury heeft hieruit 15 oplossingen uit allerlei disciplines geselecteerd die worden uitgewerkt voor de expositie, waaronder het idee Future Fossils van Aart Kuipers en Walter van der Velden.
Systeemverandering
De titel van dit blog is een aantekening die ik tijdens een bijeenkomst in mijn notitieboekje schreef en waarvan ik niet meer weet wie het zei. Het was een bijeenkomst over het belang van creativiteit en verbeeldingskracht in deze tijd waarin we worden geconfronteerd met grote vragen over duurzaamheid, diversiteit, inclusie, gezondheid. Het zijn vraagstukken die ons welzijn betreffen en die op de achtergrond zijn geraakt in het denken over welvaartsgroei. Tegenwoordig lijkt het woord welzijn vervangen door het begrip brede welvaart. Ik begrijp niet zo goed wat daar mee wordt bedoeld. Het klinkt voor mij alsof economische groei koste wat kost voorop moet staan. En dat we ergens in de slipstream van die groei ook nog moeten denken aan wat ons tot mens maakt. Zou het niet andersom moeten zijn? Wat hebben we aan welvaart als we geen oplossingen vinden voor ons klimaat, voor polarisatie in de samenleving, voor de gezondheidsrisico’s die we lopen door het streven naar steeds meer? Moeten we het niet eerder hebben over breed welzijn in plaats van brede welvaart?
Over de eigen schutting kijken
Voor mij hangt boven al die vraagstukken de vraag hoe we veranderingen te weeg brengen in een systeem dat weinig open staat voor verandering. En met systeem bedoel ik in dit geval de hokjes waarin we werken en denken. Waarbij het moeilijk blijkt om over de eigen schutting te kijken en om ervaring vanuit allerlei disciplines met elkaar te verbinden. Hoe kunnen we de schotten tussen beleidsregels, wetten, financieringsmogelijkheden, bedrijfsculturen en ICT-systemen afbreken? Met verbeeldingskracht kunnen we mooie, creatieve plannen bedenken, maar hoe maken we de volgende stap? Hoe gaan we die ideeën in de praktijk brengen? Wat is daarvoor nodig? Er is een breed gedragen roep om systeeminnovatie. Dat is goed nieuws, maar er gaat pas iets veranderen als er vanuit alle maatschappelijke sectoren stappen worden ondernomen en een vraagstuk integraal en van alle kanten wordt bekeken. Het creëren van verandering vraagt om openheid, onafhankelijk denken en zoeken naar een integrale aanpak.
Op Verkenning
We zijn van goede wil maar weten heel veel niet. We willen een nieuwe richting uit maar weten nog niet welke kant we opgaan. Daarom organiseert Kunstloc Op Verkenning en sturen we Verkenners op pad. Zij gaan voor ons op onderzoek uit en wie weet vinden ze verrassende antwoorden. We willen hiermee onderzoeken hoe de cultuursector vernieuwd kan worden, hoe we loskomen van ingebakken aannames, en hoe we inclusiever, diverser en duurzamer kunnen worden. Want If Things Grow Wrong dan moeten we het tij keren en ons afvragen wat we overdragen aan de volgende generaties. Gaan de archeologen in de toekomst fossielen vinden van nutteloze plastic spullen? Gaat ons tijdsgewricht de geschiedenisboekjes in als het tijdperk waarin de ongelijkheid tussen mensen toenam? We gaan via podcasts, vlogs, blogs en nieuwsberichten vertellen over de ideeën die worden opgedaan. Wie weet, kunnen we de groeirichting van een aantal ontwikkelingen veranderen?
Meer weten over onze verkenningen?
Neem contact met mij op.
Liesbeth Jans
Liesbeth schreef dit blog als adviseur van Kunstloc Brabant. Inmiddels geniet ze van haar pensioen.
