“Volgend jaar een conferentie in Nederland over kunst, zorg en welzijn! Maakt niet uit waar, als we maar bij elkaar komen om kennis te delen” zeiden Ferdinand Lewis en Kirsten Krans van Arts in Health Groningen. We ontmoetten elkaar bij de Internationale Conferentie Culture & Mental Health eind november in Gent.
Een voet tussen de deur in Brussel!
Drie dagen konden we genieten van de verhalen van andere “changemakers”. Zo werden we gekarakteriseerd door Kornelia Kiss, directeur van Culture Action Europe (CAE), het Europese netwerk van culturele netwerken, organisaties, kunstenaar, activisten, wetenschappers en beleidsmakers. Ze presenteerde de website Culture for Heealth en een uitgebreid rapport over de effecten van kunst en cultuur op onze mentale gezondheid met als doel lokaal beleid te beïnvloeden in Europa. Een voet tussen de deur in Brussel!
Cultuur is geen vervanger van zorg maar werkt complementair en heeft meer positieve effecten dan de meeste mensen zouden verwachten. In Gent was ook een grote delegatie uit het Verenigd Koninkrijk, want daar zijn ze al heel wat stappen verder. We hebben elkaars goede voorbeelden nodig want de gezondheidsuitdagingen worden overal steeds groter: vergrijzing, grotere gezondheidsverschillen, een groeiende mentale gezondheidscrisis, gezondheidspreventie omdat de zorg niet meer te betalen is, steeds meer jongeren die kampen met hun welzijn.
Kunst als houvast in zware tijden
Drie dagen lang werden we geïnspireerd bij Museum Guislain in Gent. Het viel mij op dat er veel voorbeelden waren over het positieve effect van samen literatuur lezen zoals De Culturele Apotheek uit Nederland. Ik sprak ook twee phd-studenten die onderzoeken hoe je met literatuur stigmatisering met betrekking tot depressie kan verminderen of hoe Griekse tragedies kunnen helpen als je er helemaal doorheen zit. Bijzonder ontroerend was de presentatie van Liz Atkin die door te tekenen op kranten in de metro haar angststoornis te lijf ging en haar dermatillomanie onder controle kreeg.
Maar ook Owen Evans, filmprofessor die een model ontwikkelt om de kracht van lokale filmfestivals te onderzoeken na een transformerende ervaring tijdens een muziekfestival. In de wandelgangen merkte je dat iedereen gedreven was vanuit een persoonlijke ervaring waarbij kunst een houvast bood in zware tijden. Of compleet een leven veranderde zoals Richard Johnson die meedeed aan Change Minds en leerde archiefstukken te ontcijferen van psychiatrische patiënten die honderd jaar geleden leefden en nu historicus is. En ik bekeek de gave expositie Mirror Mirror over de connectie tussen mode, psychologie, zelfbeeld en identiteit.
Noodzaak voor een Nederlands netwerk
De conferentie was georganiseerd door Bart de Nil - vanuit Iedereen Leest en Museum Guislain - om kennis te vergroten en het debat aan te scherpen rond culturele activiteiten die het welzijn van mensen met een psychische of sociale kwetsbaarheid verbeteren. De opgedane kennis en contacten versterken mij in mijn werk als aanjager en adviseur in Brabant en de noodzaak tot het vormen van een Nederlands netwerk. Want op deze manier kijken naar kunst en cultuur is nog steeds een niche en dat moet veranderen. Mijn persoonlijke drijfveer is mijn eigen werk als kunstenaar, daarin vind ik mijn vrijheid en maken houdt me in balans.
Mooi om te zien dat het positieve effect van kunst op onze gezondheid steeds verder uitgedragen en erkend wordt. De aanwezigheid van zoveel jonge mensen in Gent stemt hoopvol!
Wil je ook aansluiten bij ons Brabants netwerk?
Stuur mij een mail en schrijf je in op onze nieuwsbrief Kunst is Gezond. Sluit je ook aan bij het Landelijk Expernetwerk Kunst & Gezondheid op Linkedin. En vergeet niet jouw project op de Europese site van Culture for Health te zetten. Tot ziens in 2023? Als het aan mij ligt zeker wel!
