Er is een nieuwe beweging aan het groeien die het huidige zorgsysteem drastisch wil veranderen. Een bredere opvatting over gezondheid, holistisch, in plaats van een gespecialiseerd systeem dat alleen kijkt naar het lichaam als machine of de mens als brein. Dat begrepen Liesbeth Jans en ik toen wij onlangs vanuit Kunstloc Brabant tussen artsen, psychologen, welzijnscoaches en allerlei andere mensen uit de zorg zaten, bij een bijeenkomst over Positieve Gezondheid in Zeist.
Machteld Huber is de grondlegger van het concept Positieve Gezondheid en was net terug uit Japan waar ze staan te popelen om kennis te maken met dit nieuwe concept. Ook IJsland staat voor de deur, maar even wachten zei Machteld, we ‘moeten het spinnenweb wel handen en voeten geven’. Het spinnenweb is het model waarmee gewerkt wordt en hierop kun je aangeven of je jouw leven als betekenisvol ervaart. Je kunt het invullen voor jezelf of in een gesprek en je meet hoe je jouw eigen gezondheid ervaart. Dat is niet alleen of je lichaam of je geest goed werkt, maar ook of je zingeving in je leven ervaart, goede sociale contacten hebt en hoe je dagelijks functioneert.
Kunst en de gezondheidszorg
De praktijkmiddag was bedoeld om inspiratie op te doen en goede ervaringen te delen. Die zijn er al mondjesmaat bleek, en wij droegen ons steentje bij als missionarissen vanuit de kunst gewapend met het inspiratiemagazine We Care!.
Want voor de kunstensector is positieve gezondheid dé sleutel om in verbinding te komen met de zorg- en welzijnssector. Met kunst en cultuur bezig zijn, zowel op amateurniveau als op professioneel niveau, draagt bij aan je eigen gezondheid en aan die van anderen. Vanuit Kunstloc Brabant stimuleren wij al ruim 7 jaar projecten in de zorg, met advies en/of via de Impulsgeldenregeling.
Wij stimuleren ook kunstenaars en zorginstellingen om met elkaar te werken. En gemeenten die de leefbaarheid in wijken willen verbeteren bijvoorbeeld door middel van community art en geven kennis door over deze ontwikkelingen. Het is inmiddels een trend aan het worden met ervaringsdeskundigen en believers. Dat lees je in ons inspiratiemagazine, op onze website en op 6 juni ben je van harte welkom bij het congres: Meer impact met Kunst dat we samen met LKCA en Cultuurcollege organiseren.
Ja, dat kan wel zo zijn maar hoe meet je dat dan? En wie betaalt dat? En gemor op de achtergrond: kunst is toch autonoom….? Dat hoorde ik de afgelopen jaren meerdere keren. Ik geloof in doen. Klein beginnen, ervaren, kijken waar de energie zit en samen met kunst en cultuur bezig zijn, daar worden heel veel mensen blij van. Je merkt meteen of het werkt
Literatuurtips van geestverwanten
Eind 2018 woonde ik een internationaal symposium bij georganiseerd door FARO.be over cultureel erfgoed, kunst en mental health. Daar trof ik naast vier Nederlanders heel veel internationale voornamelijk Engelse sprekers en voelde me eindelijk thuis bij geestverwanten. Zij werken ook op het grensvlak van cultuur en gezondheid en doen onderzoek! Een Litouwse deelneemster die in Brussel werkt bij het museum voor medicinale planten tipte me dit boek: Arts in Health van Daisy Fancourt. Een bijbel voor iedereen die op dit grensvlak werkt. Ze schrijft over hoe de kunsten en onze gezondheid sinds de grotschilderingen van Lascaux verbonden zijn met elkaar. Hoe ze gedurende onze geschiedenis tot nu met elkaar verkering hadden en weer uit elkaar gingen. Hoe onze medische wereld veranderde van aanpak door de eeuwen heen. Wat muziek, dans, beeldende kunsten kunnen betekenen voor daling van je stressniveau en wat er dan in je hoofd gebeurt en vooral wat er al niet aan internationaal onderzoek voorhanden is. Tevens tips hoe je interventies opzet en hoe je ze kunt meten. Sindsdien raad ik iedereen dit boek aan.
Want het is broodnodig dat we in onze gespecialiseerde maatschappij holistischer gaan denken en leven. Lees hiervoor het boek van de Belgische psycholoog Paul Verhaeghe. In zijn onlangs verschenen boek Intimiteit analyseert hij onze cultuur als psycholoog en filosoof. Onze mentale gesteldheid wordt slechter en slechter. Kijk maar naar de angstaanjagende stijging van suïcide onder jongeren, de burnoutratio in onze samenleving en de golf dementie die ons gaat overspoelen. De laatste decennia is kunstbeleid op een eiland beland, de zorgsector is gemedicaliseerd, wat we normaal vinden wordt steeds minder, we zijn verslaafd aan onze digitale wereld en als je buiten de boot valt is het je eigen schuld zegt onze neoliberale samenleving.
Kunst kan van grote betekenis zijn voor ons als mens, neem het spinnenweb erbij van Machteld Huber en je ziet waarom. Kijk eens naar onze Engelse collega’s, daar is zelfs een parlementaire beweging. En na al dat gelees tenslotte, luister deze podcast. Het is een kwartiertje geconcentreerd luisteren maar de moeite waard.
Tijd om de handen ineen te slaan! Wij geloven erin, wereldverbeteraars in de zorgsector ook, nu de rest nog. Een wereld te winnen.
Meer weten over kunst en de gezondheidszorg?
Wil je plannen delen? Ben je op zoek naar kunstenaars of financiering? Neem contact met mij op.
