‘We zijn als dat meisje dat als bevroren stilstaat en wacht op haar beurt om over het springtouw te springen. Haar vriendinnen roepen “Nu! Nu springen!” Elke keer dat ze roepen heeft het meisje het gevoel dat het al te laat is.’ Dit zijn inleidende woorden bij de Brainwash Talk van journalist Ece Temelkuran, die ik begin januari in mijn mailbox vond. Zij vraagt zich af wat we kunnen doen aan de grote problemen waarmee we als mensheid kampen. Ze vraagt zich ook af of we wel actie moeten voeren. Lopen we dan niet te veel achter de feiten aan? Is - en dat zijn mijn woorden - die (re)actie niet ook vaak aanmatigend en de oorzaak van nieuwe problemen?
Schoonheid als kompas
Hoe kunnen we ons menszijn meer definiëren op basis van vertrouwen in elkaar? Voor Temelkuran ligt de oplossing in schoonheid en in onze taal. We hebben andere woorden nodig om onze politiek en moraliteit te herijken, woorden zoals liefde, aandacht, waardigheid. En we moeten zoeken naar wat ons als mens bindt. De wens om schoonheid te creëren is volgens haar in de mens ingebakken. Dat is wat we gemeenschappelijk hebben. Ik zou aan schoonheid nog creativiteit en verbeeldingskracht willen toevoegen. Voor mij is haar belangrijkste boodschap uiteindelijk dat we niet cynisch mogen zijn. Cynisme is het tegenovergestelde van schoonheid.
Op Verkenning
Creativiteit, verbeeldingskracht en aandacht zijn ook de leidraad voor Op Verkenning. Ik prijs mijzelf gelukkig dat ik voor Kunstloc kan meewerken aan dit onderzoek naar hoe de cultuursector kan helpen bij actuele maatschappelijke problemen. De vraag die daarmee samenhangt is hoe de sector een vanzelfsprekende gesprekspartner wordt bij het zoeken naar oplossingen voor de toenemende kansenongelijkheid, de klimaatcrisis en groeiende polarisatie. De roep om creativiteit en verbeeldingskracht - waar juist de cultuursector in uitblinkt - is luider dan ooit.
Een expeditie
We voelen ons met Op Verkenning soms alsof we op expeditie zijn naar onontgonnen terrein. Ik schreef het al in vorige blogs, het is een zoektocht en een oefening in het loslaten van eigen aannames. Soms is het ook een worsteling, gedrild als ik ben in beleidstaal en het willen laten zien van concrete projectresultaten. En het is vaak de ontdekking dat ik heel veel niet weet. Aan de andere kant is het enorm inspirerend om nieuwe mensen te ontmoeten en om samen naar woorden te zoeken en te ontdekken wat we gemeenschappelijk hebben. En ja, voor de cynici onder ons, het klinkt hoogdravend, maar zo werken we ook stapje voor stapje aan een betere wereld.
Werkplaats Diversiteit en Inclusie
We werken in het kader van Op Verkenning al een flinke tijd aan een Werkplaats over diversiteit en inclusie in de cultuursector. Onze Verkenners Mandela Wee Wee en Jeannau Jean Louis hebben een prachtig programma samengesteld. De bijeenkomst had eind november jl. zullen plaatsvinden. Maar we werden ingehaald door de corona-actualiteit. Ook die is een oefening in vertrouwen en flexibiliteit. De nieuwe datum in februari staat nu ook weer ter discussie. Kunnen we dan al wel een live-bijeenkomst organiseren? Intussen houden we de moed erin en zoeken we naar nieuwe vormen om te vertellen wat Op Verkenning oplevert. Want we maken een interessante reis en willen graag delen wat we tegenkomen.
Links: Hind Hakki (fotograaf: Bas van den Broeck), rechts: Yasmin Rustom
En dan?
In welke vorm we ze gaan ontmoeten wachten we nog af, maar duidelijk is al wel dat Hind Hakki en Yasmin Rustom gesprekspartners worden. De Werkplaats wordt een samenzijn waarbij het gesprek centraal staat, een gesprek over wat Mandela, Jeannau, Hind, Yasmin en andere gesprekspartners op hun pad zijn tegengekomen. De Werkplaats is geen afsluiting van de expeditie. In tegendeel, de zoektocht naar meer diversiteit en inclusie gaat door en eindigt pas als iedereen elkaar open benadert en een gelijke kans geeft. Parallel aan deze expeditie starten we met een onderzoek naar manieren waarop de cultuursector mee kan denken over de klimaatcrisis. Daarover een andere keer meer. Bij alle expedities is voor mij de vraag hoe we de schatten die we ontdekken kunnen vasthouden, laten zien en de plaats kunnen geven die ze verdienen. Hoe zorgen we ervoor dat de resultaten echt beklijven en we op tijd een mooie sprong voorwaarts maken!
Meer weten over onze verkenningen?
Neem contact met mij op.
Liesbeth Jans
Liesbeth schreef dit blog als adviseur van Kunstloc Brabant. Inmiddels geniet ze van haar pensioen.