Een divers en uitgebreid cultuuraanbod op scholen krijgen, dat is nog een hele kunst. Uit de netwerkanalyse 2019 van Kunstloc blijkt dat die diversiteit van de professionele kunsten in de kunstmenu’s in Brabant terugloopt. Maar als er een partij in Brabant is, die staat voor een rijk artistiek aanbod dan is dat het Brabant Menu wel. Het Brabant Menu vervult sinds het wegvallen van het provinciale Kunstmenu een sleutelrol in het aanbod van podiumkunsten voor het onderwijs in Brabant. Deze maand eindigt de impulsgeldenperiode van de organisatie. Een mooi moment om terug én vooruit te kijken met coördinator Patrice Matthee en penvoerder van Brabant Menu en zakelijk leider van de Stilte, Jan Baanstra.
Geschreven door: Simone Vos
“De basis van het Brabant Menu ligt in Brabant. We zijn allemaal Brabantse gezelschappen: de Stilte, Theater Artemis, Schippers&Van Gucht, philharmonie zuidnederland en sinds kort House of Nouws”, begint Jan. “Dat was één van de redenen om in het gat te springen dat ontstond nadat KunstSelect wegviel. Daarnaast is er intrinsieke motivatie om te spelen voor Brabantse scholen. En we zijn allemaal vanuit de provincie of gemeente gesubsidieerd, dus willen we ook wat terug doen voor onze provincie.”
In 2016 ontstond het Brabant Menu. “We zijn vol enthousiasme begonnen, maar wisten niet wat het ons zou brengen. Na gesprekken met Kunstbalie (nu Kunstloc) bleek dat de infrastructuur al goed stond. De werkgroepen waarin scholen georganiseerd zijn, bleven bestaan”, aldus Patrice. We konden gebruik maken van die infrastructuur en zorgen dat de podiumkunsten bij Brabantse scholen terecht kwamen. Doordat onze jeugdtheatergezelschappen al op veel scholen speelden, was het contact met de intermediairs en interne cultuur coördinatoren ook gemakkelijk te leggen.”
Artistieke kwaliteit voorop
“We ontwikkelen voornamelijk in co-creatie met scholen voorstellingen op het gebied van podiumkunsten”, gaat Jan verder. “Bij de gezelschappen staat de artistieke kwaliteit voorop. Die willen we allemaal zo hoog mogelijk hebben, educatie sluit daar dan op aan voor de scholen. Artistieke ontwikkeling gaat hand in hand met educatie bij ons en dat merken scholen.”
“Eerder boekten werkgroepen veel reprises, maar sinds ze het Brabant Menu kennen en een paar jaar meedoen, zijn scholen veel avontuurlijker gaan boeken. Het is overigens een misvatting dat je bij ons een ‘menu’ afneemt, werkgroepen hebben de keuze uit veel verschillende voorstellingen van vijf diverse gezelschappen”, aldus Jan. Om het aanbod van Brabant Menu goed onder de aandacht te krijgen van werkgroepen en scholen, heeft Patrice veel contact met hen.
In gesprek met werkgroepen
“Ik ga in gesprek met de werkgroepen. We gaan een langdurige relatie aan en door die meerjarige samenwerking ontstaat er vertrouwen. Artistiek inhoudelijk geef ik advies over alle gezelschappen en in november en december presenteer ik het nieuwe aanbod voor het volgende schooljaar. Ik vraag de werkgroepen dan: ‘Waar hebben jullie behoefte aan?’ En ik laat zien wat de gezelschappen te bieden hebben. Voor een intermediair scheelt dat veel werk. Die hoeft dan niet met vijf gezelschappen in gesprek, maar alleen met mij. Dat vinden ze heel prettig, want ik denk graag mee.”
Patrice is nu twee jaar coördinator binnen het Brabant Menu. Door de impulsgeldenaanvraag van het Brabant Menu kon ze aangesteld worden. “Eerst gingen de zakelijk leiders en educatiemedewerkers zelf op pad naar de werkgroepen. Dat kost veel te veel tijd, want zij moeten de voorstellingen maken. Dus moest de functie van coördinator erbij komen. Sinds de impulsgeldenaanvraag is het leerlingenaantal dat we bereiken van 10.000 naar 30.000 gegaan”, vertelt ze. “We willen naar de 40.000 leerlingen en meer investeren in deskundigheidsbevordering. Dat betekent dat we nog wel een eenmalige investering nodig hebben om dat te doen. Daarna functioneren we helemaal zelfstandig.”
Krachtig aanbod
“Die rol van coördinator was nodig om verder te ontwikkelen. Nu hebben we een stabiele samenwerking met structureel gesubsidieerde gezelschappen die allemaal de opdracht hebben in Brabant te spelen”, aldus Jan. “Ze vullen elkaar aan, het is een krachtig aanbod. Doordat binnen de gezelschappen veel coproducties zijn, hebben we diverse voorstellingen”, zegt Patrice. “Zo maakt philharmonie zuidnederland met Sally Dansgezelschap Maastricht HeartBeat en doet Schippers&VanGucht een coproductie met Het Zuidelijk Toneel. We hebben zoveel gastregisseurs en choreografen, dat het aanbod heel uiteenlopend is en blijft.”
Blijven vernieuwen zit in de genen van Brabant Menu. Zo is het idee ontstaan om in kerken een voorstelling te maken. “De Stilte en Cappella Pratensis maken op erfgoedlocaties een nieuwe voorstelling. Met zo’n project hebben we het onderwijs in het achterhoofd, want een gezelschap ontwikkelt zich ook door het onderwijs”, zegt Patrice. “Juist die intensieve samenwerking met scholen, zorgt ervoor dat zo’n nieuw project mogelijk is. We hebben gegarandeerd afzet en zo’n productie is heel duur, dus dat moet wel. Voor scholen is het fijn dat ze in kleinere dorpen naar een voorstelling op een erfgoedlocatie in hun eigen omgeving kunnen.”
Toekomstmuziek
Toekomstplannen zijn er meer dan genoeg. “De basis van het Brabant Menu staat. We hebben nu diepte-investeringen gedaan, zoals een applicatie in de website. Hiermee hebben scholen overzicht van de speeldata en locaties en voorstellingen die ze hebben gekozen. Ook Patrice kan blijven, zij is toch de motor van de basis. Dat werd mede mogelijk door de impulsgelden. Maar artistiek willen we ons verder ontwikkelen, dus we zijn met meerdere fondsen in gesprek”, vertelt Jan.
“De toetreding van House of Nouws tot de organisatie is al een mooi begin. Patrice: “Een jong gezelschap toevoegen aan het Brabant Menu is heel goed, maar dat doe je niet zomaar. We willen hoogwaardige podiumkunsten bieden en het gezelschap moet ook meerjarige subsidies vanuit de gemeente of provincie krijgen. Als ze aan de criteria van subsidiecommissies voldoen, zijn ze namelijk veelal geschikt. Door die structurele financiering, weten wij dat we scholen meerjarige, goede samenwerkingen en mooie voorstellingen bieden.”
Artikelenreeks cultuureducatie
Dit is het vijfde artikel van een reeks artikelen naar aanleiding van het onderzoek naar kunstaanbod op Brabantse scholen waarvoor Kunstloc in gesprek ging met onderwijsprofessionals, intermediairs en culturele aanbieders. In de artikelen lichten we aan de hand van praktijkvoorbeelden de conclusies van de gesprekken uit. Het eerste artikel ging over de intermediairs in Brabant. Het tweede over de afname van het professioneel aanbod van cultuureducatie op scholen. In het derde artikel komt cultuureducatie in coronatijd in gemeente Meierijstad aan bod. BredaPhoto on Tour staat centraal in het vierde artikel.
Meer weten over de ontwikkelingen op het gebied van cultuureducatie in Brabant? Lees dan ook de blog van Max van Alphen, adviseur Cultuureducatie bij Kunstloc.