Voor de Brabantse afstudeerders zag afstuderen vanwege de pandemie er dit jaar net iets anders uit. Hoe gingen zij hiermee om? Durven ze nog groots te dromen? En willen ze in Brabant blijven wonen? Nu de scholen in Brabant zijn gestart met een nieuwe lichting studenten, kijken drie veelbelovende afstudeerders terug op hun afstudeerjaar. De laatste in deze reeks: Pien Kuijpers.“Ik vond het pittig om in mijn eentje op een kamertje te zitten.”
Geschreven door: Rosa Lee Szarzynski
Vrijheid in de studie
Toen Pien (22) naar St. Joost in Breda ging, wilde ze illustratie studeren omdat ze altijd aan het tekenen was. Maar tijdens haar oriëntatiejaar van de opleiding New Design & Attitudes ontdekte ze dat grafische vormgeving veel beter bij haar paste. “Ik heb hierin meer vrijheid om verschillende vormen te combineren. Bijvoorbeeld typografie met fotografie. Daarnaast kan ik abstracter werken.” Voor haar werk laat zij zich inspireren door de Amerikaanse ontwerper Barbara Kruger, die bekend staat om haar zwart-witfoto’s waar ze tekst overheen zet. Ook het thema the male/female gaze komt terug in Piens werk.
Behoefte aan menselijk contact
Vanaf maart tot september 2021 zat Pien vooral thuis op haar kamertje van 17m2 en dat viel haar zwaar. “Ik voelde niet de vrijheid die ik normaal op de academie had en vond de digitale lessen verschrikkelijk. Als maker haal ik juist veel inspiratie uit mijn klasgenoten. Ik miste het samen sparren.” Gelukkig vond ze andere wegen om inspiratie op te doen. “Ik volgde virtuele tours van musea als het Guggenheim en MoMA en zocht ik contact met anderen via Instagram. Zo deed ik een keer mee aan een open-call van een Engelse kunstenaar. Het interessante was dat ik hierdoor juist meer buiten mijn bubbel trad.” Wat deze periode haar heeft gebracht? “Ik heb geleerd om in oplossingen te denken in plaats van in problemen.”
Fascinatie voor kunstgeschiedenis
Door de jaren heen is Pien gefascineerd geraakt door kunstgeschiedenis. Ze leest er boeken over en gaat naar musea. “Ik vind het superinteressant en inspirerend om te ontdekken waar wij vandaan komen en vooral waar we heengaan. En ook hoe we weer daarnaar blijven refereren.” Tijdens haar minor Algemene Kunstgeschiedenis in het derde jaar, viel het haar op dat er met geen enkel woord werd gesproken over vrouwelijke kunstenaars. Terwijl ze er wel een paar kende. “Ik ben gaan onderzoeken waarom deze vrouwen ongelijk behandeld worden.” Sindsdien ziet ze het als uitdaging om meer vrouwelijke makers te ontdekken en hun namen zichtbaar te maken
Afstudeerproject Pien Kuijpers
Kijken naar beeld
Dankzij die ervaring dacht Pien meer na over onze manier van kijken in het algemeen. Eerder onderzocht ze hoe hippe verpakkingen ervoor zorgen dat een ongezond product als gezond verkocht kan worden. “We leven in een beeldende Renaissance waarin beeld de belangrijkste vorm van communicatie is. We scrollen als een razende door Instagram en op straat lopen we zo langs 50 foto’s, posters en reclameborden. Kijken we hierdoor nog wel bewust en begrijpen we de betekenissen van beelden?”
Ook tijdens haar museumbezoek miste Pien vaak context. Ze kreeg wel informatie over een maker en kunstwerk, maar zelden een uitleg over hoe ze naar een kunstwerk kon kijken. Om dat gemis op te vangen, deed Pien voor haar afstuderen onderzoek naar kijkmethodes -en routines. Ze ontwikkelde een flyer met vijf kijkmethodes die je leren kijken naar beeld; van een tv-programma tot beeldhouwwerk.
Augmented reality
Vanaf het begin van dit jaar heeft Pien veel gesproken met het hoofd persoonsbemiddeling van het Stedelijk Breda. Die geeft veel rondleidingen. “Ik kwam tot de conclusie dat mensen steeds vaker een solotripje maken naar musea.” Ondertussen merkte Pien dat technologie een steeds grotere rol speelt in onze levens. Ze besloot door onder meer een workshop op school, om druktechnieken tot leven te brengen, om augmented reality toe te voegen aan haar afstudeerproject.
Haar kijkmethodes heeft zij via Google Meet getest bij twee middelbare schoolklassen. “Daaruit kwam naar voren dat zij vooral het ‘detail’ leuk vonden. Hierbij kies je een werk en neem je een minuut de tijd om een detail zo uitgebreid mogelijk te omschrijven. Doordat je er meer de tijd voor neemt, leer je om je eigen gedachtes te analyseren en ga je beter kijken.” Met name deze gesprekken waren voor haar waardevol. “Ik heb geleerd dat ook ik heel anders kan kijken en vooral veel van anderen en hun inzichten kan leren.”
Tussenjaar
Nu heeft Pien een tussenjaar waarin ze vooral wil ontdekken wat precies bij haar past en of ze kunstgeschiedenis of kunsteducatie wil studeren. “Ik wil meer netwerken en misschien stagelopen of vrijwilligerswerk doen bij een museum als het Van Abbemuseum. Zo wil ik zien hoe interessant educatie is.” Ze is niet bang om als pas-afgestudeerde in een zwart gat te vallen. “Ik ben erg ondernemend gesteld. Er borrelen nu alweer veel ideeën op.”
Of ze grotere ambities heeft? “Ik vind het vanwege de onzekerheid rondom corona eng om zo ver te dromen. Maar ik ben wel megabenieuwd naar New York en Parijs. Hoe vet is het als ik met een museum daar kan samenwerken?” Pien staat voor alles open, ook dichtbij huis. “Breda zit vol toffe plekken zoals Pier15 en het Haveneiland, wie weet kan ik helpen om de stad op de kaart te zetten als culturele hotspot.”
Kunsteducatie bij musea
Ook op het gebied van educatie heeft ze veel plannen. “Ik wil graag een educatief project opstellen (misschien met apps) voor het Van Abbe of Boijmans of een online serie maken over de vrouwelijke kunstgeschiedenis.
“Het lijkt mij tof als ik dit werk in de toekomst kan combineren met lesgeven in kunstgeschiedenis op de academie. Ik kijk er vooral naar uit om nieuwe mensen te ontmoeten en te blijven leren en ontdekken.”
Meer informatie over Pien Kuijpers
Wil je meer weten over Pien haar afstudeerwerk? Volg haar op haar Instagram.
Rosa Lee Szarzynski
redacteur
