Beeld door Josefina Eikenaar
Nu de musea vanwege het coronavirus hun deuren moeten sluiten, polste MEST hoe het een aantal Brabantse musea tot nu toe vergaat. Hoe zien zij hun rol in deze periode? Welke online alternatieven zijn er? En hoe kijken zij tegen de toekomst aan? “Juist nu biedt onze kunstcollectie troost en afleiding.”
– Geschreven door Rosa Lee Szarzynski
Kunst van De Pont als troost
Voor medewerkers van De Pont kwam het nieuws dat het museum dicht moest niet volledig uit de lucht vallen. Eerder trof directeur Martijn van Nieuwenhuyzen al maatregelen vanwege het coronavirus om de hygiëne onder het personeel te bevorderen. Zo moesten zij geruime afstand houden van elkaar, extra vaak hun handen wassen en bleven verkouden medewerkers thuis. Omdat er al enigszins rekening werd gehouden met een tijdelijke sluiting, kon De Pont snel schakelen en waren zij één van de eerste musea die direct nadat het nieuws naar buiten werd gebracht op 12 maart online in actie kwamen. Communicator Hedwig Zeedijk vertelt over de keuzes die ze moeten maken.
"Vanuit onze culturele positie proberen we de mensen een hart onder de riem te steken door elke dag één werk uit de collectie met toelichting te posten via Facebook, Instagram en Twitter. Kunst als troost dus. We kiezen bewust voor inhoud en verdieping en willen niet een vluchtige virtuele tour door een leeg museum. Echt kijken naar kunst doe je fysiek, met al je zintuigen."
Op dit moment kan Zeedijk de precieze schade nog niet overzien. De vele afgelaste rondleidingen, groepsbezoeken en exposities worden zoveel mogelijk verplaatst. Zo is de tentoonstelling van Philippe Parreno en Liam Gillick uitgesteld en is die van Monster Chetwynd verlengd. Ondertussen kijkt de organisatie volop naar alternatieven. Afgelopen weekend was er via een livestream op Facebook een performance van kunstenaar Marijke de Roover te zien, die eerder niet door kon gaan.
Zeedijk ziet ook positieve gevolgen van de huidige situatie. De online kanalen van het museum groeien sneller dan ooit. “Onze posts worden heel veel gedeeld, we krijgen dagelijks nieuwe volgers erbij en honderden reacties.” Voor de komende tijd staat er een ‘De Pont-channel’ op de planning. Daar wordt al een tijdje hard aan gewerkt en wordt nu zeker binnenkort gelanceerd. Op het kanaal kunnen bezoekers straks tentoonstellingen uit het verleden bekijken, audiotours beluisteren en een kijkje achter de schermen krijgen.
Hoe kijkt Zeedijk tegen de toekomst aan? “We hopen dat we net zo door kunnen gaan als in het verleden. Met nog steeds dezelfde aandacht voor kunst, maar wel met een ervaring rijker. We horen om ons heen dat deze crisis bewustwording creëert. Het is nu nodig om even pas op de plaats te maken en de tijd te nemen om alles langzaam binnen te laten komen. Dat doen we nu nog even virtueel met één kunstwerk per dag en straks weer volop in ons museum!”
Doe–het-zelf workshops bij het Textielmuseum
Ook bij het Textielmuseum is er nu veel aandacht voor online. Directeur Errol van de Werdt: “We gebruiken onze online kanalen om alternatieve programma’s te draaien voor iedereen die thuis ‘vastzit’. Ze zijn bedoeld als afleiding, om mensen op te vrolijken en dingen te doen die ze wellicht nooit hadden gedaan. Dat is nu onze bescheiden bijdrage.” Zo worden er op Instagram en Facebook dagelijks fragmenten geplaatst van luistertours die zijn afgestemd op de tentoonstellingen die normaal gesproken in het TextielMuseum te zien zouden zijn zoals ‘Art of Lace’ en ‘Rode Draden’. De tours komen ook op de website van het museum te staan. Coördinator Marketing & communicatie Femke Vos vertelt over een ander initiatief.
"Normaal gesproken kan de bezoeker met behulp van onze workshops en masterclass zelf aan de slag met textiel. Omdat dat nu niet fysiek kan plaatsvinden ontwikkelen we online DIY-workshops. Hierin leren volgers bijvoorbeeld hoe ze hun oude jeans een nieuw leven inblazen. Verder kunnen belangstellenden elke week aan een medewerker, bijvoorbeeld een conservator of textielexpert vragen stellen via Instagram. Naar verwachting groeit het online aanbod van het TextielMuseum de komende tijd verder."
Van de Werdt geeft aan dat de schade waarschijnlijk groot is maar dat ze die zo veel mogelijk willen beperken door te onderzoeken of het mogelijk is om tentoonstellingen te verplaatsen. Hij vervolgt wel dat het moeilijk wordt doordat de kunstsector al moet functioneren met beperkte middelen. “Cultureel ondernemen is een belangrijk onderdeel geworden van de financiering. Instellingen zijn daar afhankelijk van. Als die inkomsten wegvallen heeft dat direct effect op de kwaliteit van de programmering en daarmee ook op de inzet van kunstenaars en ontwerpers en uiteindelijk de consument. Zonder extra overheidssteun wordt het buitengewoon lastig te blijven doen wat we altijd succesvol deden.” Desondanks blijft Van de Werdt hoop houden. “We hebben recent een ambitieus plan ontwikkeld voor de doorontwikkeling van onze instelling en het is nog steeds onze grote droom om dat te realiseren.”
Virtuele tours bij het Van Abbemuseum
Ook bij het Van Abbemuseum verkent de organisatie de mogelijkheden. Neeltje van Gool, marketeer bij het Van Abbemuseum vertelt hierover.
"Ook nu onze deuren tijdelijk gesloten zijn, gaat het Van Abbemuseum onverminderd door met het tonen van kunst die tot de verbeeldingskracht spreekt. Zo zijn we hard aan het werk om met collega’s, kunstenaars en andere betrokkenen te kijken hoe de betekenis van kunst ook nu van belang kan zijn. Online speelt daarin zeker een rol."
Het museum heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in hun online kanalen en dat komt nu mooi van pas. Een voorbeeld hiervan is Google Street View, bezoekers kunnen hierbij virtueel (in 360 graden) door het museum te lopen, zowel langs de vaste collectie als de exposities ‘The Making of Modern Art’ en ‘The Way Beyond Art’. Daarnaast worden er via de Instagram-pagina van het museum videofragmenten gedeeld van kunstenaars die vertellen over huidige en eerdere tentoonstellingen. De hele collectie was al eerder online te zien. De komende tijd wordt er meer speciale content ontwikkeld voor social media en de digitale nieuwsbrief.
‘Thuiskunst’ bij het Stedelijk Museum Breda
Het Stedelijk Museum Breda toont wekelijks onder de noemer ‘Thuiskunst’ werken uit zowel de vaste collectie als uit de tentoonstelling ‘Ziek en Gezond’. De tentoonstelling van Sef Peters keert niet meer terug, wel komt er een filmische impressie zodat liefhebbers het toch online kunnen bekijken. De foto’s van Martin en Inge Riebeek zijn langer te zien, tot 23 augustus.
Museum Jan Cunen vlogt
Directeur Herman Tibosch vlogt over ideeën om zelf kunst te maken. Iedere dag wordt een werk uit de collectie uitgelicht en het museum doet Q&A’s met kunstenaars. Ook de virtuele rondleiding van de tentoonstellingen met curator Merel van den Nieuwenhof mag niet missen!
Mooie nieuwe initiatieven dus in Brabant die laten zien dat musea ook buiten hun fysieke muren – juist in deze tijd – troost, vermaak en afleiding kunnen bieden. Wil je graag een initiatief bij jouw Brabantse museum toevoegen aan dit artikel? Laat het ons weten via redactie@mestmag.nl.
Waar vind ik al deze online initiatieven?
Het TextielMuseum
Website: textielmuseum.nl/
Instagram: instagram.com/textielmuseum/
Facebook: facebook.com/textielmuseum.nl/
De Pont
Website: depont.nl/
Instagram: instagram.com/de_pont_museum/
Facebook: facebook.com/museumdepont/
Twitter: twitter.com/De_Pont
Van Abbemuseum
Google Street View: vanabbemuseum.nl/en/visit/street-view/
Instagram: instagram.com/vanabbemuseum/
Stedelijk Museum Breda
Instagram: www.instagram.com/stedelijk_museum_breda/
Museum Jan Cunen
Instagram: www.instagram.com/museumjancunen/
Facebook: www.facebook.com/museumjancunen/