Theatermakers zijn als geen ander in staat om groepen mensen met elkaar te verbinden. Het is dan ook geen verrassing dat zij een grote maatschappelijke bijdrage leveren, bijvoorbeeld in de strijd tegen sociale uitsluiting. MEST sprak met vier Brabantse theatermakers die gemarginaliseerde groepen een stem geven.
Geschreven door: Elmay Claassen
Mo the Messenger
“Eigenlijk is mijn hele carrière opgebouwd uit momenten van irritatie,” zegt Mo Hersi (37) lachend. De cabaretier, die momenteel woonachtig is in Eindhoven, laat zijn stemgeluid horen voor gemarginaliseerde groepen waar hij zelf ook toe behoort. Mo: “Ik ben moslim, Afrikaan en vluchteling. Iedere dag wordt er over een van die groepen wel iets negatiefs geschreven. Ik wil laten zien dat ik ook deel uitmaak van dit land en dat we samen allemaal Nederland zijn.” Als podiumkunstenaar zoekt hij naar de gelijkenissen tussen verschillende groepen mensen. Vanwege de serieuze boodschap in zijn cabaretstukken wordt hij ook wel ‘Mo the Messenger’ genoemd.
Volgens Mo zijn theatermakers met een verbindende boodschap ontzettend belangrijk in deze tijd. “Wij maken niet alleen theater, maar ook sentiment, gevoel en herinneringen. Als wij steeds hetzelfde blijven maken, dan verandert er niks.” Het publiek in Mo’s zalen is ontzettend divers. “Er zijn voor- en tegenstanders van vluchtelingen, witte mensen, mensen van kleur, vanalles door elkaar. Het trekt een nieuw, gemixt publiek naar de theaters, dat is belangrijk.” Momenteel werkt Mo aan zijn nieuwste voorstelling, genaamd Inburgeringscursus voor witte mensen. In september starten de try-outs.
Liefde in alle vormen
Theatermaker en cabaretier Kirsten van Teijn (33) is momenteel op tournee met haar voorstelling (S)EXPERIMENT. De Brabantse maker heeft een vriend én een vriendin en onderzoekt in haar voorstelling nieuwe vormen in de liefde. Kirsten: “Waarom moet je kiezen tussen hetero of homo? Ik heb mij nooit thuis gevoeld bij een stereotype. Er is meer ruimte nodig in die hokjes, ze benauwen mij.” Aan de hand van een dosis zelfspot neemt Kirsten je mee in haar leven. Het resultaat is een kleurrijke voorstelling over gender, seksualiteit en identiteit.
Kirsten hoopt het publiek te laten zien dat je mag zijn wie je bent. “Ik wil een brug slaan tussen de ‘heterowereld’ en de lhbti-gemeenschap,” vertelt Kirsten, “Ik wil laten zien wat er allemaal nog meer kan en dat liefde ook fluïde mag zijn.” Daarmee is Kirsten een voorbeeld voor andere jonge mensen. “Ik merk dat jongeren zich in mij herkennen en zich daardoor veilig voelen om zich ook uit te spreken. Het is belangrijk dat er meer voorbeelden te zien zijn van mensen die buiten de heteronorm vallen.”
(S)EXPERIMENT trekt een jong en kleurrijk publiek naar de theaters. “De voorstelling is een soort ontmoetingsplek geworden,” aldus Kirsten, “Bij iedere voorstelling wordt er veel nagepraat. Sommige bezoekers leggen eindelijk hun geheimen op tafel. Theater heeft de kracht om die taboes te doorbreken, live interactie maakt veel los.“ Om haar missie kracht bij te zetten, richtte Kirsten in Den Bosch Queer Arts Platform Trek Iets Leuks Uit op. “We merken dat er veel behoefte aan is. Bij ons hoef je niet te kiezen, iedereen is welkom.”
Je bent niet je diagnose
Wie aan sociale uitsluiting denkt, denkt waarschijnlijk niet direct aan mensen met dementie. Teun Toebes (23) tourt door Nederland met zijn theatershow VerpleegThuis Live. Hiermee pleit de maker voor een samenleving waarin mensen met dementie ertoe doen. “Alleen als we de mens blijven zien, zal die nooit verdwijnen.”
Teun woont zelf al bijna twee jaar op een gesloten afdeling voor mensen met dementie omdat hij wil ervaren hoe het is om daar te wonen. “Mijn huisgenoten zijn zulke wijze mensen,” vertelt Teun, “Ik heb zoveel van hen geleerd. Wij sluiten hen uit van de maatschappij en dat vind ik heel kwalijk.” Aan de hand van grappige, verdrietige en vrolijke anekdotes neemt hij de toeschouwer mee in de wereld van zijn huisgenoten. De première in het Beatrix Theater was uitverkocht en zorgde voor een stortvloed aan hartverwarmende reacties. Teun: “Het allermooiste moment voor mij was dat mijn huisgenoten er ook bij waren, want voor hen en alle andere mensen die leven met dementie doe ik dit allemaal.”
VerpleegThuis Live, Teun Toebes
Zijn wie je bent
Over een paar weken studeert Tijn de Jong (29) af van de Koningstheateracademie in Den Bosch met diens voorstelling ‘Overmannen’. “Het is de voorstelling van en over mijn leven,” zegt Tijn, “Het gaat over mijn ervaringen als transpersoon en mijn verhouding tot mannelijkheid.” Helaas heeft Tijn zelf veel ervaring met sociale uitsluiting en heeft die zich vaak niet gehoord gevoeld. “Uitsluiting is meestal niet zo heel zichtbaar, behalve op social media dan. Daar zegt iedereen maar gewoon wat die denkt.”
In de voorstelling komen onderwerpen zoals gender, mannelijkheid en trauma aan bod. Daarmee hoopt Tijn impact te maken en een verandering teweeg te brengen. “We zijn snel geneigd ons te distantiëren als we iets niet begrijpen. Dat is zonde, want dan gaat de verbinding verloren.” Als startende maker is het niet makkelijk om een plekje te veroveren binnen de theaterwereld, maar Tijn gaat er honderd procent voor. “Volgens mij is er wel behoefte aan nieuwe perspectieven en daar hoop ik een steentje aan bij te kunnen dragen.”
Impulsgelden
Kirsten van Teijn ontving een bijdrage uit de subsidie Impulsgelden van de Provincie Noord-Brabant.
Elmay Claassen
Freelance redacteur en tekstschrijver
