Het aanbod van fotografie, beeldende kunst, mediakunst en letteren blijft, in vergelijking met podiumkunsten, achter op de Brabantse scholen. Dat blijkt uit de netwerkanalyse 2019 van Kunstloc. Hoe gaan makers binnen deze tentoonstellingskunsten hiermee om? Hebben zij een goede manier gevonden om scholen te bereiken? We spraken met Jan Schaerlackens, coördinator educatie bij BredaPhoto, Cécile Cooijmans, intermediair bij CultuurCompaan in gemeente Roosendaal en Herman Kuypers, adviseur cultuureducatie bij Kunstloc. Ze vertellen over hun samenwerking binnen het project BredaPhoto on Tour: een rondreizende, compacte tentoonstelling.
Geschreven door: Simone Vos
“In het onderwijs heeft men de handen vol aan het geven van lessen, zeker in deze tijd. Daarom vind ik het aan ons als instelling om flexibel te zijn en het onderwijs te helpen kunst op school te krijgen”, vertelt Jan Schaerlackens. “Voor BredaPhoto is het belangrijk dat alle doelgroepen met kunst in aanraking komen. Leerlingen in de dorpen en in de steden.”
“Brabantse scholen zitten te springen om tentoonstellingskunsten. Nadat het Kunstmenu van Kunstbalie is gestopt, is er bij de podiumkunsten een nieuw initiatief ontstaan: het Brabant Menu”, vertelt Herman Kuypers. “Bij de tentoonstellingskunsten is dat niet het geval. Er zijn wel wat projecten geweest en museum Jan Cunen in Oss heeft bijvoorbeeld digitaal aanbod ‘Aan de slag in je klas met hedendaagse kunst’, maar verder is er weinig continuïteit.”
Met BredaPhoto om de tafel
“In de regio Roosendaal was het Kunstmenu een uitkomst op het gebied van tentoonstellingskunsten. Nu is het voor intermediairs lastiger om aanbod te vinden”, zegt Herman. “Daarom ben ik met Jan Schaerlackens om de tafel gaan zitten en hebben we gesproken over een rondreizende expositie vanuit BredaPhoto. Ze hebben om het jaar een festival, dus in het niet-festivaljaar is het ook mooi om fotografie met educatie onder de aandacht te brengen.”
Belangrijke ontwikkelingen
Cécile Cooijmans is voor CultuurCompaan in Roosendaal intermediair en senior consulent cultuureducatie. In haar regio zette ze het kunstmenu vitamineC op, waaraan alle 35 scholen in de gemeente meedoen. Ze programmeert voorstellingen uit Brabant, maar ook landelijke projecten neemt ze mee. “Herman vroeg mij mee te denken over het project met BredaPhoto”, vertelt ze. “Ik vond het een belangrijke ontwikkeling en wilde graag meewerken. Daarnaast is BredaPhoto is een mooie organisatie, dus zag ik het zitten om die naar de gemeente Roosendaal te trekken.”
vitamineC, beeldende les 'Overtreffende trap' van Anneke Wijn | Door: Cécile Cooijmans
BredaPhoto on Tour
Uiteindelijk kwamen Jan, Herman en Cécile samen tot het concept BredaPhoto on Tour. Een educatief programma rondom een compacte, mobiele tentoonstelling. De expo bestaat uit kubussen met foto’s en het beeldmateriaal is afkomstig uit verschillende edities van BredaPhoto, van 2010 tot en met 2018. Het zijn dertig beelden van dertig verschillende fotografen. “We hebben in deze expositie beelden gekozen die kinderen aanspraken in de vorige edities van BredaPhoto”, vertelt Jan. “Het kostte wel even tijd voordat we wisten hoe we het moesten aanpakken, maar uiteindelijk is het educatiemateriaal in twee maanden gemaakt.”
“Op deze manier hebben we een mogelijkheid gecreëerd voor scholen om een tentoonstelling in huis te halen. De expo gaat nu al twee schooljaren mee, het eerste jaar in Roosendaal en daarna in Oosterhout. Nu gaat ‘ie richting oost-Brabant”, vertelt Herman.
Ontzorgen en netwerken
“Scholen vinden het prettig dat je ze ontzorgt. We komen de mobiele expo brengen op school”, gaat Jan verder. “Het is fijn om zo’n project op te kunnen zetten en blijvend op scholen te laten rouleren. Herman is degene die het sterke netwerk heeft in de provincie en hij weet welke werkgroep behoefte heeft aan zo’n reizende expo. Dat is fijn. We hebben zelf wel contacten met scholen in Breda, maar in andere delen van Brabant weet Herman de werkgroepen beter te vinden.”
Gezamenlijk belang: kunst voor kinderen
De kennis van Cécile kwam in dit project goed van pas. “Ik weet wat er speelt op de scholen, waar ze behoefte aan hebben. Zo’n expositie als BredaPhoto on Tour is handzaam, het zijn lichtgewicht kubussen, dus je kunt ze overal makkelijk neerzetten in school. We hebben allemaal een gezamenlijk belang: zorgen dat kunst bij de kinderen komt”, aldus Cécile.
Daar sluit Jan zich bij aan: “Kinderen moeten geïnspireerd worden door beeldende kunst. We willen ze door kunst in beweging brengen, de geestelijke flexibiliteit ontwikkelen en oplossingen voor problemen leren vinden.” Ook Herman deelt die mening: “Ik doe het niet voor de makers en intermediairs, maar voor de kinderen. Ze moeten een volwaardig aanbod op het gebied van kunst krijgen. Er moet keuze zijn, zeker in de landelijke gebieden. Nu BredaPhoto on Tour er is kunnen andere werkgroepen eenvoudig reserveren omdat het online vindbaar is via BredaPhoto of DepotC én omdat het zich bewezen heeft.”
Oproep voor samenwerking
Zowel Cécile als Herman hopen dat meer cultuuraanbieders en intermediairs soortgelijke projecten op willen zetten. “Mochten intermediairs tentoonstellingskunsten willen programmeren, ga dan het gesprek aan met mij. Ik ga graag om de tafel met intermediairs en aanbieders”, zegt Herman. “Het zou mooi zijn als cultuuraanbieders uit grotere steden hun aanbod ook toegankelijk maken voor de kleinere dorpen en hun scholen. Voor hen is het praktisch gezien moeilijker om naar het museum te komen. Intermediairs weten hoe het werkt op scholen, wat er nodig is voor de leerlingen. Als de cultuuraanbieders willen samenwerken, kunnen we elkaar versterken. Voor de kinderen.”
Artikelenreeks cultuureducatie
Dit is het vierde artikel van een reeks artikelen naar aanleiding van het onderzoek naar kunstaanbod op Brabantse scholen waarvoor Kunstloc in gesprek ging met onderwijsprofessionals, intermediairs en culturele aanbieders. In de artikelen lichten we aan de hand van praktijkvoorbeelden de conclusies van de gesprekken uit. Het eerste artikel ging over de intermediairs in Brabant. Het tweede over de afname van het professioneel aanbod van cultuureducatie op scholen. In het derde artikel komt cultuureducatie in corontijd in gemeente Meierijstad aan bod.
In mei en juni 2019 heeft Kunstloc Brabant voor de tweede keer de monitor programmering cultuureducatie uitgevoerd in Noord-Brabant. In 2018 is dit via een online enquête gedaan en afgelopen jaar door die enquête ter plaatse af te nemen (online invullen). Bijvangst was het gesprek eromheen. In deze blog van adviseur cultuureducatie Max van Alphen lees je er meer over.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
