BredaPhoto-on-tour: “Voor kinderen ligt de magie van foto’s nog voor het grijpen.”

Eens in de twee jaar - tijdens 'even' jaren om precies te zijn - staat de binnenstad van Breda volledig in het teken van fotografie. Zowel binnen als in de buitenlucht kun je terecht voor tentoonstellingen van internationaal gerenommeerde fotografen en expo’s van fotografie talenten uit Europa. Scholen weten het festival goed te vinden: zo’n 120 tot 140 schoolklassen bezoeken het tweejaarlijkse festival. Dat zijn in totaal zo’n 3500 kinderen van basis- en middelbaar onderwijs. “Maar daarmee zitten we wel aan onze maximale capaciteit”, verklaart Jan. “We bereiken veel kinderen, maar nog lang niet alle kinderen in onze provincie en dat is wel onze ambitie. Daarom kwamen we met het plan voor BredaPhoto-on-tour.”

Fototentoonstelling in de klas

Met het lespakket ‘BredaPhoto-on-tour’ hoef je niet naar Breda toe, nee, het festival (of een selectie daarvan) verhuist voor even naar de school. Jan: “Wat we gemaakt hebben is een interactieve tentoonstelling, bestaande uit een selectie van foto’s van afgelopen edities van ons festival. Deze 25 foto’s zijn gekozen omdat we denken dat ze aansluiten bij de belevingswereld van kinderen.”

Bij basisschool ‘t Bossche Hart in Bosschenhoofd (bij Oudenbosch) staat de tentoonstelling midden in het klaslokaal. Kubussen, aan alle zijden bedrukt met foto’s, zijn opgestapeld tot hoge torens. De kinderen van groep 8 lopen nieuwsgierig en een tikkeltje onwennig om de fotoblokken heen. Meester Erin Suijker geeft ondertussen uitleg: een kunstenaar wil iets bij je losmaken. “Fotografen gebruiken daar allerlei middelen voor, bijvoorbeeld: belichting, perspectief, composities”, doceert hij. Daarna krijgen de leerlingen een opdracht: kies een foto uit. Een foto, die je om welke reden dan ook aanspreekt. Even wordt het wat rumoerig in het klaslokaal: kiezen uit zoveel verschillende beelden is nog best lastig. Kies je de mooiste, de spannendste? Of juist de foto die je niet goed begrijpt? Een jongen met vrolijke, blonde krullen wijst naar een foto van een kind in superman-outfit. “Mijn broertje heeft ook zo’n pak. En het jongetje op de foto lacht, dat maakt mij ook blij.” Het meisje dat naast hem staat, reageert: “Wat doen die grote schoenen daar op de grond? Net de sneeuwschoenen van mijn vader!”

Zelf ontdekken

Scholen die gebruik willen maken van BredaPhoto-on-tour kunnen rechtstreeks bij Jan terecht. “We brengen het pakket naar de school, waar het een periode blijft staan. Dus een school kan zelf kiezen: bekijken we de tentoonstelling in één keer helemaal, of doen we het in tussenpozen? Om leerkrachten op weg te helpen zit er een handleiding met uitleg en opdrachten bij.” De bedoeling van de opdrachten is dat kinderen worden aangespoord om zelf en met elkaar te zoeken, te ontdekken wat er nu eigenlijk allemaal op zo’n foto gebeurt. Jan: “Er is een foto waarop een maan staat. Als een kind dan zegt: ‘hé, dat lijkt wel een pannenkoek!’, goud vind ik dat. Want in werkelijkheid ís het ook een pannenkoek, en geen maan. Van zo’n ervaring weet je dat 'ie beklijft. Daar denken ze later zeker nog aan terug als er een foto of ander beeld langskomt.”

Elvis Presley

Aan het einde van de les staat leerkracht Erin nog even stil bij een foto die door niemand gekozen werd. Een selfie van een moeder, die in de auto haar kindje op de achterbank op de foto zet. “Ook dat is voor mij onderwerp van gesprek. Waarom kiest niemand deze foto?” legt hij uit. Kinderen vonden de foto lelijk, geen kunst aan. “Ik heb toen een prachtig filmpje laten zien van een peuter die op de achterbank een lied van Elvis Presley meezingt - iedereen lachen natuurlijk. Vervolgens heb ik de vraag gesteld: wat vind je nu van de foto? Ja, toen was 'ie ineens geweldig, omdat ze aan het kindje uit het filmpje moesten denken. Zo’n foto krijgt dan ineens een ander perspectief", zegt Erin. "Dat is het hè - leren kijken, het er samen over hebben, maar ook: het besef dat je op heel verschillende manieren naar zo'n beeld kunt kijken. Dat maakt zo'n les absoluut waardevol."