Collectie en archief voor de toekomst

Museumgids Nederland
Op de website van Museumgids Nederland vind je alle musea terug. Onderverdeeld in zeven categorieën kun je zoeken op (woon)plaats, met een straal tot 50 km.

Collectietaak
De collectietaak van musea staat door bezuinigingen op cultuursubsidies onder druk, zegt de Museumvereniging.

Kunst nalaten of schenken
Wie waardevolle kunstwerken heeft, of een kunstwerk heeft geërfd kan er voor kiezen dit na te laten of te schenken aan het Rijk, zodat het goed bewaard blijft en tentoongesteld kan worden. De schenking wordt hiermee onderdeel van de Collectie Nederland en het openbaar kunstbezit. Er zijn verschillende regelingen waaronder je aan de Staat kunt schenken. Je kunt er ook voor kiezen om te schenken aan een andere overheid, zoals een gemeente of een provincie, of aan een museum.

Museumconsulenten
De site Museumconsulenten biedt digitale ondersteuning voor alle musea in Nederland. Museumconsulenten geven praktische tips en bieden stappenplannen voor het opzetten en beheren van een museum. Wie zelf zijn collectie beheert vind hier waardevolle basisinformatie. Vanuit het perspectief van de erfgoedsector zijn hier praktische handreikingen voor o.a. fysieke bewaring te vinden. Een collectie, materieel of immaterieel, heeft goed beheer nodig om als bron voor publiekspresentaties en communicatie te kunnen worden gebruikt. Het object zelf, maar ook de informatie rondom het (gedigitaliseerde) object heeft aandacht nodig. Zonder informatie verdwijnt de context van de collectie en zijn er geen verhalen meer te vertellen.

Erfgoedwet
Met de Erfgoedwet beschermt de overheid het cultureel erfgoed in Nederland. Vóór 2016 waren er verschillende wetten en regels voor behoud en beheer van cultureel erfgoed. Sinds juli 2016 zijn die allemaal samengegaan in één wet. In de Erfgoedwet staat wat cultureel erfgoed is, hoe Nederland omgaat met roerend cultureel erfgoed (zoals schilderijen), wie welke verantwoordelijkheden heeft en hoe Nederland daar toezicht op houdt. Er zijn bijvoorbeeld nieuwe regels voor het afstoten van cultuurgoederen door de Rijksoverheid:

Als provincies, gemeenten of het Rijk objecten willen verkopen, moeten experts hier eerst een advies over geven. Dit geldt ook voor universiteiten en waterschappen. Alle beheerders van de rijkscollectie houden zich aan dezelfde regels als zij met kunstvoorwerpen omgaan.

Collectiewaardering in zes stappen
Alles fysiek bewaren is misschien niet mogelijk. Wat bewaar je, en wat kan weg? Voor de erfgoedsector ontwikkelde de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hiervoor een methode: Op de museale weegschaal: collectiewaardering in zes stappen, 2013. Lange tijd was de waardering van erfgoed uitsluitend in handen van erfgoedprofessionals als (kunst)historici, museologen en archeologen. Maar de wereld verandert en daarmee ook de kijk op de waardering van erfgoed. De expert is niet de enige die daarover kennis of een mening bezit. Om in te spelen op deze veranderde kijk en om de mening van anderen bij een waarderingsproces te betrekken, heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een systematiek ontwikkeld voor de waardering van (museale) objecten en (deel)collecties. De publicatie is zowel bedoeld voor professionals alsook voor erfgoedliefhebbers, vrijwilligers en het publiek.

Stappenplan kunst in de openbare ruimte
Een kunstenaarsoeuvre bestaat uit meer dan alleen de roerende zaken. Ook de kunst in de openbare ruimte vraagt onze aandacht en vormt een belangrijk deel van ons cultureel erfgoed. Denk aan bouwbeeldhouwwerken, vrijstaande sculpturen, omgevingskunst, herdenkingsmonumenten, Land Art, installaties en de monumentale kunst in onze directe woon- en leefomgeving. Deze toegankelijke en vaak laagdrempelige kunst is kwetsbaar. Allerlei factoren hebben invloed op deze objecten en kunnen ongewenste veranderingen en schade veroorzaken. Dit stappenplan helpt bij het behoud en beheer van deze kunstwerken. Het gaat in op probleemsituaties waar eigenaren, beheerders en andere betrokkenen mee te maken kunnen krijgen. Aan bod komen onder andere onderhoud, documentatie, waardering, risicomanagement, schade en restauratie. Bij elke stap in het stappenplan worden actiepunten benoemd en wordt met hyperlinks doorverwezen naar relevante digitale documenten, websites en organisaties. De PDF is interactief en werkt het beste in Acrobat Reader.

TRACKS
In Vlaanderen resulteerde samenwerking en kennisdeling tussen verschillende instellingen uit de kunstensector in een online toolbox met richtlijnen, tools en praktijkvoorbeelden voor kunstenaarsorganisaties (en makers of erven van makers!) die zorg willen dragen voor hun archief en/of collecties. Boordevol tips voor zowel fysieke als digitale bewaring.

Archieven

RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis
De kerntaak is het verzamelen, beheren, beschikbaar stellen en presenteren van archief-, documentatie- en bibliotheekmateriaal van en over de kunst van de Nederlanden in internationale context. Ook bevordert RKD onderzoek hiernaar, zelfstandig en in samenwerking met derden. De uitgebreide collectie beeldmateriaal is gedeeltelijk via Explore ontsloten. De gehele collectie kan in de studiezaal in Den Haag worden geraadpleegd.

De collectie Archieven van het RKD bevat circa 700 archieven met materiaal van kunstenaars, kunstenaarsverenigingen, kunsthistorici, kunstcritici, galeriehouders, kunsthandelaren, verzamelaars, restauratoren, vormgevers en anderen, die betrokken zijn bij het terrein van de beeldende kunst en vormgeving. Onder strikte voorwaarden neemt het RKD archieven van hedendaagse kunstenaars op. Jaarlijks groeit het aantal met ongeveer 25 archieven.

Nationaal Archief
Hier vind je antwoorden op vragen over jouw leven, de geschiedenis en de samenleving en ontdek je hoe het recente en verre verleden ons dagelijks leven beïnvloeden. Het NA helpt je aan nieuwe inzichten door oude verhalen levend te houden. Door altijd en overal toegang te geven tot ons nationaal geheugen. Omdat we vinden dat iedereen op mag zoeken wat er in ons land is gebeurd of gezegd. Daarom inspireren en stimuleren ze overheden hun data slim te verzamelen en duurzaam te beheren. Zetten ze specialistische kennis en inventieve technologie in om alle data toekomstbestendig en integraal op te nemen. In de kennisbank van het NA vind je o.a. handreikingen voor het archiveren van e-mail, chats, het vernietigen van digitaal materiaal en informatie over de archiefwet.

Ook gemeente- of stadsarchieven en de regionale – of streekarchieven zijn in sommige gevallen bereid om archieven van kunstenaars op te nemen.

• Gemeentearchief Roosendaal
• Stadsarchief Breda
• Stadsarchief 's-Hertogenbosch
• Brabants Historisch Informatie Centrum
• Historisch Centrum Makiezenhof
• Regionaal Archief Tilburg
• Regionaal Historisch Centrum Eindhoven
• Regionaal Archief West-Brabant
• Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Archiefwet

De Archiefwet is de belangrijkste wet voor de informatievoorziening van de Nederlandse overheid. De wet regelt dat overheidsarchieven na verloop van tijd openbaar worden voor burgers. De wet slaat op overheidsinformatie vanaf het moment dat die informatie wordt gemaakt. De belangrijkste bepaling van de wet is dat overheden hun informatie in goede, geordende en toegankelijke staat moeten brengen en bewaren. De informatie moet dus makkelijk te vinden en te raadplegen zijn. Ook moeten overheden zorgen voor de vernietiging van informatie die daarvoor in aanmerking komt.

Collectie Nederland
Bij de Collectie Nederland zijn meer dan 100 collecties van musea en andere cultuurinstellingen aangesloten. In totaal levert dat rond de 6 miljoen objecten op, allemaal doorzoekbaar in één website.

Nationale Strategie Digitaal Erfgoed
Instellingen op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek vormen samen het Netwerk. Met leveranciers van erfgoedsoftware, provincies en gemeenten werken ze aan de uitvoering van de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed, ondersteund door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Nationale Strategie Digitaal Erfgoed (2015) werd in maart 2021 vernieuwd. Het gebruik van erfgoed door publiek en makers staat nog steeds centraal in de Nationale Strategie 2021-2024. Nieuw is de aandacht voor AI en big data. Ook legt de nieuwe versie de relatie met het erfgoed van de podiumkunsten, de ontwerpsector en digitale cultuur.

Samenwerking Sectorbrede Digitale Infrastructuur Podiumkunsten & Archiefproject voor de podiumkunsten
Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) is samen met een aantal partners (zoals NDE, zie onder) de drijvende kracht achter een aantal pilots die als doel hebben archieven uit de kunstensector beter te bewaren en te ontsluiten. Zo streven ze naar een sectorbrede samenwerking om een digitale infrastructuur voor de podiumkunsten te realiseren.

Digitaliseren, hoe pak je dat aan?
Ook algemene informatie over digitaliseringsprocessen vind je er op de website. DEN biedt een gestructureerde aanpak en diverse tools, kennisartikelen en richtlijnen. Op de website van DEN vind je ook een overzicht van organisaties die je verder kunnen helpen.

Netwerk Digitaal Erfgoed
Cultuurproducerende instellingen, erfgoedpartijen en andere partners voeren de Nationale Strategie uit in opdracht van het ministerie van OCW. Ze ontwikkelen een landelijk, sectoroverstijgend netwerk, een netwerk van netwerken, van faciliteiten en ondersteuning om digitaal erfgoed naar de gebruikers te brengen. Dat doet ze met voorzieningen en tools om de zichtbaarheid, bruikbaarheid en houdbaarheid van digitaal erfgoed te verbeteren. En zijn vier uitgangspunten: Scheidslijnen tussen collecties worden met digitale technieken overbrugd (de gebruiker staat centraal), Erfgoedinstellingen stellen hun erfgoedinformatie zodanig beschikbaar, dat het duurzaam toegankelijk en beheerd, verbonden, verrijkt en gebruikt kan worden (delen vanuit de bron), instellingen gebruiken een gemeenschappelijke informatiearchitectuur, faciliteiten en standaarden (netwerkprincipes) en de partners delen faciliteiten, ontwikkelingen, kennis en ervaring: open, verbonden en innovatief (iedereen draagt bij). NDE richt zich op archieven, bibliotheken, musea, media en AV, digital humanities, design en digitale cultuur, podiumkunst.net en het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur.

Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur
Het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD) richt zich, ondersteund door het Nieuwe Instituut, op het werk van Nederlandse ontwerpers van meubels, posters, objecten en andere vormen van design. Ook staat digitale cultuur in het netwerk centraal. Hoewel dit vakgebied zelf graag een vaste definitie uit de weg gaat, kent Nederland een rijke ontwikkeling op het gebied van digitale cultuur. Zo beheert LIMA een collectie mediakunstwerken en heeft Nederland verschillende medialabs, zoals V2_ en De Waag. Maar denk ook aan de websitecollectie van de Koninklijke Bibliotheek of de gamecollectie van Beeld en Geluid.

Online collectieregistratie, collectiebeheer en presentatie

Brabant Cloud van Erfgoed Brabant 
Online collectieregistratie, collectiebeheer en online presentatie. Met Brabant Cloud sla je de collectie van jouw instelling op een betaalbare en toekomstbestendige manier op en maak je deze online toegankelijk voor een breed publiek.

Atlantis van Deventit 
Online collectieregistratie, collectiebeheer en online presentatie Atlantis is hét platform voor collectiebeheer en online presentatie van collecties. Een breed scala aan erfgoedcollecties, variërend van archief-, museale- en beeldcollecties tot handgeschreven en gedrukte bronnen, kunst en literatuur, bouwdossiers, akten en registers kunnen met Atlantis beheerd worden. 

Dynamisch Archief
Online collectieregistratie, collectiebeheer en online presentatie voor individuele gebruikers en kunst producerende instellingen. DynamischArchief.nl is een is een dynamisch up-to-date online archief. Het archief wordt door individuele gebruikers in een afgeschermde privé-omgeving onderhouden. Bepaalde geselecteerde data kunnen worden gepubliceerd op de eigen website en worden gedeeld met andere platforms.

Artchive 
In Artchive is de basisregistratie van kunstwerken mogelijk, waarbij op objectniveau externe koppelingen kunnen worden opgenomen naar archiefregistratie. 

Omeka S
Omeka S(emantic) is een gratis open source webpublicatieplatform waarmee je op een gebruiksvriendelijke manier a) een digitale collectie met metadata creëert, beheert en deelt; en b) een virtuele tentoonstelling bouwt via verschillende media. Omeka S richt zich op instellingen en onderzoekers die hun collectie of onderzoek met de buitenwereld willen delen, maar ook op het hoger onderwijs. Via het platform wilde de Gentse faculteit Letteren & Wijsbegeerte digitale geletterdheid structureel in het curriculum verankeren. Vooral lesgevers en studenten in de geesteswetenschappen gebruiken de laagdrempelige tool, al kan Omeka ook voor andere disciplines een meerwaarde zijn. Omeka kan met verschillende beschikbare modules worden uitgebreid. Zo ontwikkelde het Ghent Centre for Digital Humanities in 2020 een nieuwe transcriptie- en annotatiemodule voor beeldmateriaal.

Stichting 1000 foto's 
De Stichting 1000 foto’s staat voor een representatieve selectie van 1000 werken per fotograaf die samen met een biografie digitaal bewaard worden in de beeldbank en website. Daarmee wil de stichting voorkomen dat het werk verloren gaat.

1000 Illustraties
Als beeldmaker kun je nu een representatieve selectie van je werk, samen met een biografie, digitaal bewaren in een beeldbank. 

Internationaal kunstenaarsnalatenschappen

The Institute for Artists’ Estates 
The Institute for Artists’ Estates is gevestigd in Berlijn en is international een belangrijk referentiepunt voor alle mogelijke zaken die betrekking hebben op de nalatenschap van kunstenaars, de ‘artist estates’. Ze geven advies, doen onderzoek, delen kennis en netwerken, publiceren en organiseren bijeenkomsten rond alle mogelijke kwesties die met het behoud en beheer van een nalatenschap te maken hebben.

The Joan Mitchell Foundation
The Joan Mitchell Foundation: Creating A Living Legacy (CALL) in New York brengt leven en werk van Joan Mitchell blijvend onder de aandacht en ondersteunt beeldend kunstenaars in alle fasen van hun loopbaan (visual arts). Professionele ontwikkeling is daarbij de onderliggende drijfveer voor alle ondersteunende activiteiten. Ze ontwikkelden in de loop der jaren een breed pallet aan programma’s en tools voor kunstenaars.  

Je vindt er gratis downloads, zoals een praktisch werkboek over estate planning, FAQ’s over het creëren van een levende nalatenschap en richtlijnen voor digitale media.

ART360 Foundation
ART360 Foundation in Londen helpt kunstenaars en estates in Engeland en Schotland vorm te geven aan hun archieven en nalatenschap en maken cultureel erfgoed beschikbaar voor de toekomst. De werkzaamheden richten zich op een programma waarin kunstenaars op locatie (in het atelier!) praktische adviezen en ondersteuning kunnen krijgen, onderhouden een netwerk van archivarissen, curatoren, kunstprofessionals, instellingen en kunstenaars en ontwikkelen een app.

SIK-ISEA
Schweitzerische Beratungsstelle fur Kunstlernachlasse: Het Zwitserse adviescentrum voor kunstenaarsnalatenschappen maakt deel uit van de Instituut voor Kunstwetenschappen (SIK-ISEA) en heeft vestigingen in Zürich, Lausanne en Lugano. Het beidt advies, regionale workshops en informatie over de omgang met kunstenaarsnalatenschappen.

RAK
Rheinisches Archiv fur Kunstlernachlasse verzamelt en bewaart de biografische erfenis van beeldend kunstenaars (schilders, beeldhouwers, tekenaars, grafici, fotografen en architecten). Omdat beeldende kunst wezenlijk bijdraagt aan onze culturele identiteit verdient dit cultureel erfgoed bijzondere bescherming. 

Publicaties en artikelen

Archief voor de toekomst: het oeuvre als inzet: handreikingen bij het spelen van een ernstig spel
Bas Veldhuizen, Aurelie van ’t Slot, Guus Hovens, Lucia de Goede, Klazien Laansma, Sandra Bosch. Uitgever BookBase e-publishers, BKKC, 2015

Een gegeven krokodil... Veldonderzoek kunstenaarsnalatenschappen in Nederland
Miriam Windhausen, januari 2019 

The Artist's Estate: A Handbook for Artists, Executors, and Heirs
Karl von Trott, Loretta Würtenberger – Hatje Cantz, 2016. (Hatje Cantz)

How to make the most of an artist’s estate: Four takeaways from the Institute for Artists’ Estates’ Los Angeles workshop
The Art Newspaper, 2 oktober 2019 (The Art Newspaper)

Postuum beheer; een verkennend onderzoek naar de ontsluiting van nagelaten collecties van kleine meesters
Saskia Leefsma: masterscriptie documentaire informatiewetenschap, februari 2010, Faculteit der Geesteswetenschappen.

Nalatenschap
kM, nr. 108, winter 2018, Kunstenaars Materiaal themanummer

How Does One Make an Estate Plan for their Art Collection?
Widewalls, 6 april 2018

Artistiek Nalatenschap
artikel Kunstenpunt

Online berichtgeving

Sef Peeters
Sef Peeters (1947, Venlo) stelde in 2014 in een installatie in Museum Boijmans van Beuningen aan de orde of de uitspraak dat de kunstenaar eeuwig voortleeft in zijn werk wel klopt. Of raakt het werk - en dan onvermijdelijk ook de kunstenaar - in vergetelheid? Met een stapeling werken van generatiegenoten uit de museumcollectie, benaderde hij deze vraag van verschillende kanten. Soms geldt: ‘ars longa, vita brevis’; ‘de kunst is lang, het leven kort’. Maar vaker is er sprake van ‘sinking into oblivion’ en raakt werk in de vergetelheid. Zelfs een plek in het museum lijkt geen garantie op de eeuwigheid te kunnen bieden. Een kunstwerk is sterfelijk, net als de kunstenaar die het heeft gemaakt. Trotseert het de tijd wel, dan wordt het ‘Kunst’. Zo niet, dan is het humus en verrijkt het de bodem voor de kunst van de toekomst.

Philippe Vandenberg
Kinderen Philippe Vandenberg richten unieke Estate op. Knack, 28 november 2011. / ‘Het sprak vanzelf dat ik voor hem zou zorgen’. Met haar twee broers draagt Hélène Vandenberghe zorg voor de honderden kunstwerken die haar vader na zijn dood achterliet. ‘We proberen het werk levend te houden’, zegt ze. Sinds kort adviseert ze het Institute for Artists’ Estates in Berlijn. Door Geert Sels, De Standaard, 13 juni 2016

Archief voor de toekomst
Nalatenschap, beheer en behoud, collectieregistratie; echt sexy klinkt het niet, maar actueel is wél. Kunstloc Brabant (voorheen bkkc) houdt zich al enkele jaren bezig met het onderwerp, in de vorm van het project Archief voor de toekomst. Dat resulteerde in enkele onderzoeken, een symposium en de e-publicatie Archief voor de toekomst. Blog van Bas Veldhuizen. Oorspronkelijk gepubliceerd op website bkkc, 19 mei 2016. 

Nalatenschappen van kunstenaars
Brabant Cultureel, oktober 2014 (Cubra)

‘Een gegeven krokodil…’ kunstenaarsnalatenschappen in Nederland
In oktober 2018 en juni 2019 vonden er bij het Mondriaan Fonds twee bijeenkomsten plaats waarbij een brede vertegenwoordiging uit het kunstenveld aanschoof. Er werd uitgewisseld over ervaringen, ideeën, behoeftes en voorbeelden uit de praktijk. Unaniem onderschreven de aanwezigen het belang én de omvang van de huidige en toekomstige kunstenaars-nalatenschappen met betrekking tot het toekomstige cultureel erfgoed. Er werden voorbeelden van voorzieningen en aanpak uit het buitenland besproken en de intentie om in de vorm van casussen samen verdere stappen te zetten. Op 12 november 2019 kwamen op uitnodiging van het Mondriaan Fonds en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort ruim 70 kunstenaars, erfgenamen en betrokkenen uit het veld samen om het onderwerp vanuit het particuliere perspectief van de kunstenaars te bespreken. Van deze dag is een videoverslag gemaakt. 

‘Wat bewaar ik wel en niet? Stel die vraag al op de kunstacademie!’
Miriam Windhausen onderzoekt de nalatenschap van kunstenaars in Nederland. Wat is de betekenis ervan voor ons cultureel erfgoed? Hoe kunnen we er beter mee omgaan en de erfenis toegankelijk maken voor kunsthistorici en publiek? Het onderzoek dat Windhausen naar kunstenaarsnalatenschappen verricht wordt door het Mondriaan Fonds ondersteund met een Projectinvestering Bemiddelaar. Haar onderzoek had een tweeledige aanleiding: een van professionele en een van persoonlijke aard. Mondriaan Fonds, 26 september 2019.

Artists’ Estates. Planning Immortality
Miriam Windhausen schreef een gastblog over de workshop in Los Angeles: Artists’ Estates. Planning Immortality, van The Institute for Artists’ Estates. Wat wel en niet bewaren? Kunstenaars en ontwerpers zijn welkom voor tips en gedachtewisseling op 12 november bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort. Mondriaan Fonds, 5 november 2019.

Nalatenschap Van der Elsken
Sinds 1993 bewaart het Nederlands Fotomuseum het complete negatievenarchief, dia-archief en het documentenarchief van een van de belangrijkste Nederlandse fotografen van de 20ste eeuw, Ed van der Elsken (1925-1990). Nu, dertig jaar na zijn dood, verwerven het Nederlands Fotomuseum en het Rijksmuseum de rest van zijn nalatenschap, bestaande uit meer dan 10.000 objecten. Het Rijksmuseum neemt ruim 7.700 afdrukken op in zijn collectie en het Nederlands Fotomuseum meer dan 3.000 contactvellen en 300 foto’s. Met deze verwerving is het werkarchief van Ed van der Elsken definitief behouden voor Nederland. Nederlands Fotomuseum, 2 juli 2020.

Going Into the Business of Artist Estates
Widewalls, 15 December 2019. 

Een kunstenaar kan een tweede dood sterven
Hoe ga je als kinderen van een beroemde kunstenaar om met de nalatenschap van je vader of moeder? Daarover boog een internationale groep erfgenamen zich op een symposium in Berlijn. Door Rianne van Dijck. NRC, 6 september 2018.

Strijdend voor pa's vergeten kunst
Wederopbouwkunst raakt kwijt of wordt vergeten en vernietigd omdat gemeenten en bedrijven geen interesse erin tonen, zeggen de kinderen van overleden kunstenaars. Ze proberen de werken te redden van de ondergang. NRC, 16 december 2020.

Nalatenschap van fotografen
Wie zorgt er voor jouw foto’s als jij er niet meer bent? Dat was de centrale vraag bij de discussiemiddag over de nalatenschap van fotografen die Pennings Foundation organiseerde op 23 november 2019. Een verslag. Pennings Foundation, 1 december 2019.

Nalatenschap: wat als musea en archieven de deuren gesloten houden?
Oudere kunstenaars en ontwerpers of hun erven die een bestemming zoeken voor het oeuvre, de collectie, het archief of zelfs de atelierwoning kloppen steeds vaker aan gesloten deuren. Musea en archieven accepteren immers niet zo gauw nalatenschappen meer. 

Onzichtbaar probleem: er staan duizenden kunstwerken te verschimmelen
Een kunstenaar die overlijdt en zijn familie achterlaat met tientallen of honderden kunstwerken. De Vughtse Caro Sicking vraagt aandacht voor ‘het dilemma der erfgenamen’. ,,Als we niks doen, is straks het werk van een hele generatie kunstenaars verdwenen.” Brabants Dagblad, 11 januari 2019.

Wat doet een kunstenaar als het einde nadert
Onlangs is het boek ‘Dagelijks werk. Een schrijversleven’ van Renate Dorrestein verschenen. De verwachting is dat dit haar laatste boek zal zijn, aangezien de schrijver ongeneeslijk ziek is en niet lang meer te leven heeft. Met de kennis van haar aanstaande overlijden heeft Dorrestein ervoor gekozen om een literaire autobiografie te maken. Het kiezen wat je laatste werk wordt, lijkt een onmogelijke keuze. Alsof dat laatste werk je hele leven moet samenvatten in een magistraal finalestuk. Kunst en de dood hebben sowieso een authentieke relatie met elkaar. Sommige kunstenaars krijgen na hun dood een bijna goddelijke status toebedeeld en anderen die tijdens hun leven het podium hebben gekend, worden na de laatste adem vergeten. Kun je als kunstenaar daadwerkelijk doorleven in je werk en heb je daar invloed op? Is kunst groter dan het leven zelf? Wat doet een kunstenaar als het einde nadert? Milo Vermeire. Mister Motley, 21 april 2018. 

De kunstenaar is dood, leve zijn werk!
Pablo Picasso heeft nooit een testament willen maken. Dan voelde hij zich verplicht om dood te gaan. In het buitenland doen de beheerders van het werk van Henry Moore, Paul Klee of Louise Bourgeois er alles aan om hun werk levend te houden. België vult de eerste lacunes in. Door Geert Sels, De Standaard, 15 april 2017.

Familiesoap rond veiling collectie van overleden Nul-kunstenaar Henk Peeters
Zoon Henk Peeters probeerde veiling door moeder en halfbroers te voorkomen. Door Michiel Kruijt. De Volkskrant, 13 december 2017. (Volkskrant)

Familievete doorkruiste plan voor Museum Constant
Door Arjen Ribbens, NRC 9 sept 2016. (NRC)

Constant schilderde, de familie ruziet
De schilder Constant Nieuwenhuys wilde dat zijn kunst publiek bezit zou worden. Maar in zijn laatste maanden kreeg zijn vierde vrouw alle zeggenschap. Een volslagen verrassing voor zijn kinderen. „Volgens mij begreep hij niet wat hij had ondertekend.” Door Arjen Ribbens. NRC, 9 september 2016.

'Zelf bezit ik al meer dan tachtig beelden van mijn opa'
Kleinzoon en naamgenoot van de Amsterdamse beeldhouwer Hildo Krop (1884-1970) probeert het erfgoed te beschermen. Van opa's werk is al veel verloren gegaan. Door Rudie Kagie. De Volkskant, 18 februari 2016.

De kunstenaar, de erfenis, het museum en de weduwe
Wat gebeurt er als een jong gestorven kunstenaar met een klein oeuvre alsnog doorbreekt naar een groot publiek? In het geval van Bas Jan Ader ontstond een klassiek gevecht.Door Arjen Ribbens. NRC, 3 februari 2016.

Kunststichtingen in de clinch
Wie de nalatenschap van een befaamde kunstenaar beheert, kan de miljoenen moeilijk weerstaan. Ook bij de Robert Rauschenberg Foundation ging het weer mis. Door Pepijn van der Gulden. De Volkskrant, 11 augustus 2014.