Halverwege de N65 van Tilburg naar ’s-Hertogenbosch ligt Landpark Assisië. Op dit landgoed startte in 1904 de eerste katholieke zorginstelling voor jongens met een verstandelijke beperking. Tegenwoordig wonen en werken er nog altijd zo’n 250 mensen met een beperking. Stichting Prisma, de huidige zorginstelling en eigenaar van het landpark, streeft naar gedeeld eigenaarschap van het terrein. De komende jaren wordt het gebied verder ontwikkeld, met kunst als motor van het project Common Ground.
Proeftuin voor kunst en landschap
Prisma, Greenport Midden-Brabant en Studio Assisië ontwikkelen in partnerschap kunstprojecten die een bijdrage leveren aan Landpark Assisië als proeftuin en showcase voor het landschap van de toekomst. Studio Assissië is door Prisma opgericht voor de koppeling tussen kunsten en de beoogde gebiedsontwikkeling in het landpark. Toepassing van kunst in het park maakt innovatieve landschapsinrichting zichtbaar en beleefbaar voor een breed publiek. Gebiedsontwikkeling, innovatieve landschapsinrichting en kunst komen in samen in het project Common Ground. Zo moet de identiteit van het landpark versterkt worden, worden nieuwe gebruikers betrokken en komt er ruimte voor experiment met nieuwe functies en voorzieningen.
Innovatie staat centraal
De uiteindelijke kunstwerken onderzoeken, verbeelden en maken innovatieve landschappelijke scenario’s beleefbaar. Bovendien fungeren de werken als herkenningspunten of bestemmingen voor passanten en recreanten. Ze vormen bijvoorbeeld een podium, geven een aanleiding om anders te kijken en te denken, doorbreken patronen of laten je het landschap op nieuwe wijzen gebruiken. Bewoners van het landpark worden hierin nadrukkelijk meegenomen. Er is op basis van deze artistieke visie een selectie van kunstenaars gemaakt.
Expertmeetings
Om tot vier prototypes te komen, zijn er twee fases waarbij de geselecteerde kunstenaars en partners elkaar en het gebied leren kennen. Tijdens de conceptfase zijn er expertmeetings. Tijdens die meetings maken de partijen kennis met het gebied, met ontwikkelingen in vergelijkbare gebieden en met de gevolgen van klimaatadaptatie voor andere gebruikers van het omliggende gebied (boomkwekers en plantentelers).
Tijdens de meetings presenteren ook de kunstenaars en ontwerpers zich, en nemen ze de partners van buiten de cultuursector mee in hun werkwijze en werkpraktijk. Na de expertmeetings krijgen de kunstenaars en ontwerpers zes weken de tijd om een of enkele concepten uit te werken. Deze presenteren ze aan de partners. Prisma, Greenport Midden-Brabant en Studio Assisië kiezen daaruit de vier beste, meest kansrijke concepten.
Prototypes
De geselecteerde makers werken hun concepten uit: de eerste testmodellen worden gemaakt, de eerste doelgroepen betrokken. Nadat finetuning heeft plaatsgevonden, starten ze met de uitvoering van het eindproduct op minstens prototypeniveau.
Het is de bedoeling dat er uiteindelijk vier kunstwerken definitief in het landpark worden geplaatst. De eerste presentatie daarvan vindt plaats tijdens de Landschapstriënnale in april 2021.
Common Ground tijdens de Landschapstriënnale
Niet alles is mogelijk zoals gepland stond. Enerzijds omdat de uitvoering van de projecten vertraging heeft ondervonden door corona (omdat de kunstenaars geen toegang hadden tot het landpark en er geen interactie kon plaatsvinden met bewoners). Anderzijds omdat het landgoed geen grote publieksgroepen kan ontvangen.
Daarom wordt voor de landschapstriënnale een audioroute/podcast ontwikkeld. De vier makers van Common Ground nemen de luisteraar ieder een stukje mee op sleeptouw en laten door hun ogen naar het landschap kijken. De luisteraar krijgt een beleving aangeboden met bijvoorbeeld soundscapes, kleine opdrachten of vragen, die duidelijk maken wat hier al is ontstaan en nog gaat en zou kunnen ontstaan. Het ervaren van het landpark, met luisteren, kijken, voelen etc. staat centraal.
Brabants Vertelt Fietsroute Helend Pad
Daarnaast maakt Kunstloc samen met boswachter en ambassadeur van Brabant Vertelt en Van Gogh Nationaal Park (en in samenwerking met de stichting Nature for Health) een Brabant Vertelt fietsroute 'Helend landschap' van ongeveer 40 kilometer. De (fiets)route loopt vanuit Udenhout, naar Helvoirt, Esch, langs Boxtel en door de Kampina, richting Oisterwijk en weer naar Udenhout. Het is een route waarbij kunst, natuur, cultuur en helend landschap met elkaar verbonden wordt. Ook landgoed Assisië is in de route opgenomen.
Waarom een bijdrage uit de impulsgelden?
De Adviescommissie waardeert de wijze waarop de verschillende betrokken partijen, ieder vanuit de eigen invalshoek en het eigen domein, langdurig met elkaar samenwerken. Het project is een voorbeeld van een domein overschrijdende samenwerking op het gebied van kunst en cultuur, zorg en landschap. Het landgoed waarop de zorginstelling gevestigd is wordt opengesteld en kunstenaars worden ingezet om verbindingen te leggen met de bewoners met een beperking, gebruikers van het gebied en voor het publiek. Verder is commissie overtuigd van de borging van de artistieke kwaliteit van het project. Zij waardeert de onderbouwde artistieke visie en uit haar vertrouwen in de selectie van de kunstenaars en in de ervaring en deskundigheid van de betrokken curator/projectleider.
Rol van Kunstloc Brabant
Kunstloc Brabant heeft de partijen in aanloop naar de impulsgeldenaanvraag voorzien van advies en begeleiding. Daarnaast adviseerden we de aanvrager bij inrichting van het proces, de opdrachtomschrijving en bij de selectie van kunstenaars.
De volledige aanvraag vind je in het publieke overzicht van aanvragen op onze website: nr. IMP/2019/T2/168.
Meer weten over de rol van kunst in innovatieve landschapsinrichting?
Neem gerust contact met me op
