Tanja Mlaker is per 1 februari de directeur van Stichting Cultuur Eindhoven. Ze was eerder zakelijk manager van De Nationale Opera in Amsterdam, en woont zelf in Utrecht. Nu komt ze naar het zuiden.
Geschreven door Marieke van Stigt
Stichting Cultuur Eindhoven is gevestigd op het Stadhuisplein in Eindhoven, in het Designhuis. De perfecte locatie, naast het stadhuis en uitkijkend op het Van Abbemuseum. Tussen de politiek en het culturele veld. Sinds 1 februari is Mlaker hier dagelijks werkzaam als directeur. Even wennen is het nog wel. 'Ik had een goede start met carnaval hier voor de deur', lacht Mlaker. 'Ik was natuurlijk wel eens in Eindhoven geweest, er zijn instellingen die ik al kende als bezoeker maar ik ken niemand persoonlijk.' Toch zijn de eerste weken haar goed bevallen. 'Ik prijs me echt gelukkig met mijn collega's, die zijn hier geworteld in de stad. Ik heb zelf een informatieachterstand, maar wij als Cultuur Eindhoven helemaal niet.' Voor Mlaker is het werken in een nieuwe stad dan ook geen belemmering. 'Ik heb geen voorgeschiedenis, of meningen en gedachten over hoe ze het hier tot nu toe hebben gedaan, wat goed was of wat niet. Ik sta overal voor open, maar wel met degelijke kennis van de dagelijkse praktijk en cultuurbeleid. Ik heb de blik van een nieuweling in de stad, aan de andere kant kan ik met kennis en expertise hier rondkijken. Dat vind ik een hele fijne combinatie.'
Stichting Cultuur Eindhoven
Vanaf 2016 bepaalt de Eindhovense politiek het cultuurbeleid alleen nog op hoofdlijnen. Cultuur Eindhoven is vanaf dat moment verantwoordelijk voor het uitvoeren van het cultuurbeleid. De gemeente formuleert de hoofdlijnen elke vier jaar in een cultuurbrief, waarin een gerichte opdracht en een budget beschreven zijn. Deze worden vervolgens door Cultuur Eindhoven omgezet in beleid en regelingen voor organisaties om een aanvraag voor subsidie in te dienen. 'Er ligt een unieke opdracht die gaat over de vraag hoe je vormgeeft aan kunst- en cultuurbeleid in de stad. De drijfveer om naar Eindhoven te komen was voor mij de pioniersmentaliteit. Deze opdracht kan ook als voorbeeld dienen voor andere steden, niet alleen in Nederland maar ook op internationaal niveau', aldus Mlaker.
Cultuur Eindhoven is vanaf de nieuwe beleidsperiode verantwoordelijk voor het uitvoeren van het cultuurbeleid, het beoordelen van subsidieaanvragen en het beslissen over financieringsaanvragen namens de gemeente. Daarnaast treedt Cultuur Eindhoven op als adviseur en aanjager voor de gemeente en het culturele veld. Volgens Mlaker een unieke en vernieuwende rol: 'Ik zie het als een transformatie van de relatie tussen politiek, kunst en cultuur, en het publiek. Dat vind ik een spannende en strategische beweging waar ik een grote intellectuele uitdaging in zie.'
Pioniersmentaliteit
Tot 1 februari was Mlaker werkzaam als zakelijk manager van de Nationale Opera in Amsterdam, ze werkte tien jaar bij De Nationale Opera en was daar onder andere verantwoordelijk voor de fusie van Het Muziektheater, De Nationale Opera en Het Nationale Ballet. De ambitie die schuilt achter Cultuur Eindhoven, past goed bij de vaardigheden en ambities van Mlaker. 'Ik kwam in mijn werk vaak terecht in situaties waar ik iets nieuws moest opbouwen. Ik heb zelf een pioniersmentaliteit, en ik heb de indruk dat dit goed matcht.' Mlaker heeft een veelzijdige carrière. Ze begon als dramaturg, was werkzaam als directeur of zakelijk leider bij verschillende culturele instellingen, is vertaalster van literatuur en was de afgelopen tien jaar zeer betrokken op het gebied van beleidsontwikkeling. 'Ik heb in mijn werk heel dicht op de artistieke inhoud gezeten, maar ik heb ook heel strategisch na moeten denken over grote bewegingen of inhoudelijke vraagstukken, zowel binnen een organisatie als op sectorniveau. Ik weet hoe ik een organisatie moet opzetten en leiden, maar ik weet vanuit de praktijk ook hoe het voor instellingen is om een subsidieaanvraag te doen. Die veelzijdigheid kan ik goed toepassen in deze functie, en dat is eigenlijk ook wat er hier nu nodig is.'
Toch is Mlaker de eerste weken als directeur van Cultuur Eindhoven vooral nog bezig met het leren kennen van het culturele speelveld van de stad. 'Ik ben niet iemand die heel erg snel gaat poneren: zus of zo wil ik het. Ik heb wel mijn ideeën maar ik wil ze zorgvuldig toetsen. Daarna wil ik gaan kijken: waar zijn wij als Cultuur Eindhoven nodig? Waar is behoefte aan? Dat moet op een natuurlijke manier gaan. Ik zie iedere verandering ook wel als een soort groeiproces. Evolutie, geen revolutie.'
Vertrouwen in de sector
Volgens Mlaker kan Cultuur Eindhoven uiteindelijk wel een voorbeeld zijn voor de gehele culturele sector. 'Dan heb ik het vooral over hoe je een visie of een strategie van te voren kunt formuleren. Iedereen worstelt ermee hoe je dat doet', aldus Mlaker. 'Wat ik bijzonder vind, is dat dit een teken van lef, vertrouwen en respect voor de sector is vanuit de politiek. Ze beschouwen de cultuursector volwassen genoeg om het cultuurbeleid deels zelf te formuleren. Ik wil dat wij in de rol van fonds ook zo met instellingen omgaan. Ik geef ze het vertrouwen om hun eigen beleid te ontdekken en te ontwikkelen. Mijn zorg als directeur van Cultuur Eindhoven is een gelijk speelveld en een transparante procedure creren, waarin je de instellingen beoordeelt maar ook de kans geeft om een eigen koers te varen.'
Het komende jaar
Mlaker kijkt met veel plezier uit naar het komende jaar. Zelfs een verhuizing naar Eindhoven staat op de planning. 'Ik vind dat het bij deze functie past om onderdeel uit te maken van de stad. Ik wil niet alleen een beeld hebben van de stad als bezoeker van een theatervoorstelling, of een tentoonstelling in het van Abbemuseum. Ik wil op zaterdag ook in de rij staan bij de kassa in de supermarkt, of zien hoe de dynamiek hier is op een gewone maandagavond.' Mlaker denkt dat Eindhoven de stad bij uitstek is om een project als deze uit te rollen. 'Wat je hiervoor vooral nodig hebt, is een ondernemende houding. Die is aanwezig in de geest van deze stad. Soms komen dingen van de grond doordat iemand gewoon iets doet of probeert. Dat moet de mentaliteit zijn. Ik ben ook wel plaatsvervangend trots dat de lokale politiek hier zegt: laten we het maar gewoon doen!'
Over een jaar zijn de eerste adviesrondes en subsidiebeschikkingen de deur uit. Mlaker hoopt de verwachtingen die er zijn, in het komende jaar waar te maken. 'Ik merk dat het vertrouwen nu gedeeld wordt door alle partijen, zowel door ons, als de politiek en het culturele veld. Ik ervaar dat echt als steun in de rug. De plannen zijn duidelijk omschreven in de cultuurbrief, maar hoe het vervolgens moet worden uitgevoerd daar kan iedereen een verschillend beeld bij hebben. Ik hoop vooral dat we over een jaar allemaal tevreden terugblikken op een transparant, goed en eerlijk proces en kunnen zeggen: 'Wat is het toch een goed besluit geweest om dit zo te doen!"