Stel je eens voor: kinderen verslinden boeken, leerkrachten lezen vijf keer per week voor. Er is een boekenclub op school voor mensen uit de buurt, de heemkundekring neemt de kinderen mee op pad door de wijk op zoek naar verhalen uit het verleden. En op het schoolplein staat een podiumblok voor voordrachten en elke week wordt er een nieuw gedicht op de muren van het schoolgebouw geprojecteerd, waaruit een woord is weggelaten. Met een prijs voor het meest creatieve en fantastische woord...Het is een droombeeld!
Sanne van Heijst van Cubiss en onze adviseur Bram Relouw zien volop mogelijkheden! Zij hebben ervaringen van scholen, tips en een checklist gebundeld in de handreiking: Samenbrengen wat er al is.
Natuurlijk gebeurt er al het nodige op basisscholen op het gebied van cultuur en lezen. Denk aan De Bibliotheek op school en De Cultuur Loper. Met de aanpak de Bibliotheek op school werken bibliotheken, scholen en gemeenten samen aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid. De Cultuur Loper helpt scholen in Brabant om vanuit hun eigen visie een samenhangend programma aan culturele activiteiten te ontwikkelen.
Tot nu toe zijn De Cultuur Loper en de Bibliotheek op school op de meeste scholen als twee aparte programma’s uitgevoerd. Hoe mooi zou het zijn als beide trajecten elkaar maximaal zouden versterken? Waarbij De Cultuur Loper bijdraagt aan leesplezier, bijvoorbeeld door culturele activiteiten toe te voegen aan het taalonderwijs. En waarbij de Bibliotheek op school culturele activiteiten versterkt, bijvoorbeeld door deze te voorzien van een extra context aan kennis en verhalen.
Maximale versterking: een droomscenario
Stel je voor: op jouw school worden het leesplan, het cultuurbeleidsplan en de ambities van De Cultuur Loper op elkaar afgestemd. Dit gebeurt in overleg tussen directie, interne cultuurcoördinator (icc’er) en leescoördinator. Het team wordt goed geïnformeerd. Bij elke grotere activiteit of thema wordt afgestemd tussen icc’er en leescoördinator: hoe gaan we dit aanpakken? Hoe benutten we de Bibliotheek op school hierbij? En welke ambities en culturele com- petenties willen we met deze activiteit aanspreken bij de leerlingen? Waar nodig wordt de intermediair (cultuurmarktplaatshouder) of leesconsulent inge- schakeld voor advies. Enkele leerkrachten denken ook mee. Het uiteindelijke plan wordt enthousiast gedragen door het team. Cultuur en de bibliotheek staan standaard op de agenda van het teamoverleg.
De directeur ondersteunt deze samenwerking vanuit persoonlijke betrokkenheid en stelt de uren beschikbaar die nodig zijn om tot afstemming te komen. Het resultaat? Een energieke samenwerking, waarbij verschillende vakgebieden en disciplines samen optrekken en elkaar versterken, doordat lezen en cultuur samenkomen.
Klinkt goed? Dit is het scenario dat wij te horen kregen van de scholen die wij vroegen naar hun ideaalbeeld van de samenwerking tussen de Bibliotheek op school en De Cultuur Loper.
Checklist verbinding
Wil je weten hoe het er op dit moment op jouw school voorstaat met de verbinding tussen de Bibliotheek op school en De Cultuur Loper? Doe de checklist.
- Komt de Bibliotheek op school terug in de ambities van De Cultuur Loper?
- Komen de ambities van De Cultuur Loper terug in het leesplan?
- Zijn de intermediair en de leesconsulent van beide trajecten op school op de hoogte?
- Zijn beide trajecten bekend bij het team?
- Is het eigenaarschap breed gedragen?
Beginnen waar je nu staat
Hoe is de situatie nu op scholen? Lijkt die op het geschetste ideaalbeeld of staat die er ver van af? Het beeld dat we kregen uit de gesprekken die wij voerden, is dat scholen de Bibliotheek op school primair gebruiken als ondersteuning van hun (tech- nische) leesonderwijs, losgekoppeld van cultuur- onderwijs of thematische projecten. Leescoördinatoren en icc’ers weten elkaar nog niet structureel te vinden en zijn beperkt op de hoogte van elkaars activiteiten. Een voorbeeld: als een school zich binnen cultuureducatie wil focussen op muziek, wordt door het klassieke denken in afzonderlijke vakken en disciplines lang niet altijd de verbinding met de Bibliotheek op school gelegd. Maar ook als de verbinding tussen cultuureducatie en de Bibliotheek op school wel wordt gelegd, betekent dit nog niet altijd dat er sprake is van verschillende vakgebieden en disciplines die samen optrekken en elkaar versterken. Vaak gaat het namelijk om scholen die zich binnen cultuureducatie richten op literatuureducatie, waardoor de samenwerking met de bibliotheek vanzelfsprekend is, maar zich nog steeds op een smal gebied afspeelt.
Haalbare stappen
Waarschijnlijk zullen meer scholen zich herkennen in het in de vorige paragraaf geschetste beeld dan in het droomscenario. We vroegen scholen welke eerste stappen ze zouden kunnen zetten in de richting van het ideale scenario. Deze stappen zijn snel te verwezenlijken, je kunt er vandaag nog mee beginnen.
1. Spreek de wens uit. Ook al lijkt het nu nog ver weg, het benoemen van een wens geeft richting. Agendeer de wens tot meer verbinding tijdens een teamoverleg en ontdek samen kansen.
2. Kijk goed naar wat er al is. Doet jullie school mee aan de Kinderboekenweek? Dat is een ideale aanleiding om als icc’er en leescoördinator samen om de tafel te gaan zitten en te kijken hoe jullie elkaar hierin kunnen versterken. Hebben jul- lie een Bibliotheek op school? Dat is een fysieke ruimte, die ingezet kan worden bij cultuureducatie, bijvoorbeeld als tentoonstellingsruimte.
3. Trek samen op. Laat de leescoördinator en de icc’er eens aansluiten bij elkaars overleggen, juist ook als dit overleggen met de leesconsulent van de bibliotheek of de intermediair cultuureducatie zijn. Overweeg je als Cultuurloperschool een Bibliotheek op school? Of heb je een Bibliotheek op school en ga je starten met De Cultuur Loper? Dat biedt een unieke kans om van het begin af aan samen op te trekken.
Op jouw school culturele activiteiten elkaar laten versterken?
Lees de handreiking: Samenbrengen wat er al is en neem dan contact met mij op.
