Na een chaotisch festivalseizoen in 2020 zochten veel Brabantse festivalorganisaties dit jaar naar vormen om toch - ondanks alle onzekerheid en passend binnen de protocollen - een volwaardig festival neer te zetten. Zo bereidt Festival Cement zich voor op een reizend evenement langs meerdere locaties in de provincie, organiseerde STRP afgelopen juni zijn tweede volledig digitale editie en zet Boulevard Festival in op een ruimer festival qua duur en locatie. Een gesprek met Janneke Defesche, zakelijk directeur van Festival Cement, Ton van Gool, directeur van STRP, en Tessa Smeulers, hoofd programma bij Boulevard Festival, over de (on)mogelijkheden van het organiseren van een festival tijdens een pandemie.
Geschreven door: Renée Schmeetz
2020
Begin maart 2020 was het voor alle drie de festivals duidelijk dat de plannen zoals ze er destijds lagen, niet door konden gaan. Binnen de maatregelen zochten ze naar opties om het programma, dat al zo goed als rond was, een podium te bieden. Festival Cement moest een week voor aanvang het fysieke evenement cancelen. Defesche: "We zaten toen al vol in de productiemodus en niets doen was voor ons geen optie. We brachten toen Cement in Isolement, een online versie, waarmee we één van de eersten waren."
Digitaal en coronaproof
Ook STRP moest snel schakelen, Van Gool: "Ons offline programma moest opeens binnen drie weken worden omgezet naar een volledig digitale variant. Ondanks de korte tijd en ons gebrek aan ervaring hiermee, was het een goed experiment." Boulevard, dat qua timing in de zomer gunstiger viel, organiseerde onder de noemer Afzender Boulevard een kleinschalig coronaproof festival. Smeulers: "Voor ons was het heel duidelijk dat áls we iets zouden doen, het offline zou zijn. We zijn een publieksfestival; om geen fysieke ontmoeting met onze bezoekers te hebben was voor ons een raar idee."
Reizen
De experimenten bleken een goede leerschool voor het festivalseizoen van dit jaar. Het was al vroeg duidelijk dat ook in 2021 het coronavirus de organisatie van een festival zoals voorheen in de weg zou zitten. Met Expeditie Cement koos Festival Cement voor een reizend format. Defesche: "We besloten in januari om dit jaar geen digitale versie te doen, daar zijn we als organisatie niet op uitgerust. Om een offline programma te realiseren, zijn we naar de zomer opgeschoven en kozen we voor meerdere locaties in verschillende steden. Hiermee kunnen 17 van de 22 makers die oorspronkelijk in maart geprogrammeerd stonden, alsnog hun voorstellingen spelen." Expeditie Cement doet tussen 1 juli en 29 augustus naast locaties in thuisstad Den Bosch, waar zeven producties te zien zijn op Boulevard en in de Verkadefabriek, ook de Nieuwe Vorst in Tilburg en MU in Eindhoven aan.
Digitaal festival
STRP, dat afgelopen juni plaatsvond, organiseerde een digitaal festival, inclusief virtuele tentoonstelling. Van Gool: "Toen we eenmaal voor een volledig online event gekozen hadden, was het duidelijk dat we een eigen platform nodig hadden. Vervolgens gaven we kunstenaars de opdracht om specifieke content voor dit platform te ontwikkelen. Ook organisatorisch was het een behoorlijke omschakeling. Het produceren van een virtueel festival vergt andere kennis dan het optuigen van een fysieke variant. Met het aantrekken van een online producent haalde STRP de benodigde kennis in huis."
STRP Studio | Door: Boudewijn Bollmann
Internet based werk
Van Gool: "Elk format heeft zijn eigen wetten en regels; de producent adviseerde vanuit zijn technische kennis wat wel en niet werkt op een scherm." Eén van de digitale kunstwerken was Synthetic Messenger van Tega Brain en Sam Lavigne. Bij dit internet based werk klikt een leger van bots op advertenties op webpagina’s over klimaatverandering. Hierdoor stijgen de advertentie-inkomsten en daarmee ook de relevantie van de pagina’s. Ze komen hoger in de zoekmachineranking en manipuleren zo de publieke opinie.
STRP | Synthetic Messenger
Ruimte
De 37e editie van Boulevard Festival vindt als vanouds in augustus plaats, maar het festival wijkt uit naar een andere festivalhartlocatie. Smeulers: "We hebben Boulevard 2021 altijd voorbereid uitgaande van 1,5 meter-afstand en daar heb je letterlijk meer ruimte voor nodig. We verruilden daarom de Parade voor het grotere Zuiderpark. Ook spreiden we in tijd, dit jaar duurt het festival 18 in plaats van 11 dagen."
Met het motto Hack the Horizon nodigt Boulevard het publiek uit om na te denken over de toekomst en de houdbaarheidsdatum van diepgewortelde opvattingen over zaken als het klimaat, zorg en racisme. Smeulers: “Dit motto is niet alleen ingegeven door corona. Er is het afgelopen jaar veel gebeurd en wij kiezen voor kunstenaars die nieuwe perspectieven bieden voor de actualiteit. Een nieuwe periode kan niet zonder een nieuwe blik.”
Programma
Zo stelt de hiphop dansvoorstelling Born to Protest van Joseph Toonga stigma’s aan de kaak. De theatermaker vervangt vooroordelen over de zwarte man – die vaak uitgaan van intimidatie, gevaar en isolatie – door fragiliteit en kwetsbaarheid. STRP koos voor het festivalthema 'All of Us', waarmee het nieuwe vormen van connectie verkende. Van Gool: "De trend van een steeds sterkere individualisering speelt al vele jaren. De zoektocht naar collectiviteit en verbondenheid en het gevoel van eenzaamheid werden door de lockdown versterkt. We zaten al langer op dit inhoudelijke spoor en de gevolgen van de pandemie bevestigden onze keuze."
Op Expeditie Cement snijden een aantal makers thema’s aan die door de pandemie opnieuw actueel werden. Zo bevraagt de voorstelling 'De wereld heeft ons failliet verklaard' van St. Radicale Gezelligheid / Het Pijpcollectief de wereld van werk en het plotseling verliezen van je baan, iets dat de moeders van de makers overkwam en voor velen het afgelopen anderhalf jaar herkenbaar is.
Toekomst
De ervaringen van de afgelopen anderhalf jaar hebben de festivals inzichten gegeven voor hun plannen voor de toekomst. STRP weet zeker dat ze nooit meer 100% offline zullen gaan. Van Gool: "We hebben de online expertise nu vergaard en een platform ontwikkeld. Deze digitale poot willen we combineren met een fysiek gedeelte; een blended festival." Voor Boulevard heeft de afgelopen periode een diepere connectie met de stad op geleverd. Smeulers: "We hebben sociaal artistieke projecten opgezet met verschillende groepen in Den Bosch. Dat is aangewakkerd door corona en die versnelling willen we vast blijven houden."
Renée Schmeetz
Copywriting, contentcreatie & communicatieadvies
