In een reeks portretten laten we komende weken zien wat kunst kan betekenen ter vermindering van eenzaamheid. Deze week staat Dhyana centraal. Fotograaf Marcel de Buck en journalist Simone Vos laten haar vertellen wat het maken van kunst met haar doet. "Als ik een nieuw werk maak, voelt het alsof ik een vuilniszak vol gevoel heb geleegd."
Geschreven door: Simone Vos
“Wanneer ik iets maak met foto’s uit tijdschriften, voelt het alsof ik de emoties tegenkom, die ik altijd heb onderdrukt. Die beelden roepen van alles op en het helpt me om alles een plek te geven”, vertelt Dhyana (46). Ze komt een paar keer per week bij Nei Skoen in Helmond. Deze stigmavrije ontmoetingsplek is dé plek voor haar om te praten, met haar handen te werken, maar vooral om gewoon te ‘zijn’. “Ik voel me hier veilig en kom in verbinding met anderen en mezelf.”
Geen labels
Bij Nei Skoen is iedereen welkom en zijn er geen labels. Bij binnenkomst mag je je ‘label’ namelijk opschrijven en aan de speciaal daarvoor gemaakte kapstok, ophangen. Alleen je voornaam is relevant, niet of je professor bent of een verslaving hebt. Deelnemers werken vanuit hun passie, dus er is geen aanbod. Wel zijn er workshops die vanuit de deelnemers zelf zijn opgezet en is er een plek voor zelfhulpgroepen. Ook zijn er plekken om te werken, muziek maken, zitten, praten of even niks hoeven.
Portretten van Dhyana | Door: Marcel de Buck
Er tegenaan kunnen
“Ik zit graag in het hoekje met alle knutselmaterialen. Ik vind het fijn onder de mensen, maar hier kan ik me ook terugtrekken”, vertelt Dhyana. “Een jaar geleden durfde ik anderen niet in de ogen aan te kijken, laat staan iets zeggen. Maar sinds ik hier kom, is dat helemaal veranderd. Als ik bij Nei Skoen ben geweest, kom ik thuis met het gevoel: ‘Ik kan er tegenaan.’”
Beelden raken
“Ik scheur afbeeldingen uit tijdschriften om daar collages van te maken. Dat deed mijn moeder vroeger ook. Ik keek dan stiekem mee in die tijdschriften. Nu haal ik eruit wat mij raakt. Dan zie ik een foto van een appel en dat doet me denken aan mijn vader. Die schreef nooit zijn naam ergens onder, maar tekende een appel. Zo’n foto raakt me dan”, zegt ze. “Ook thuis ga ik nu aan de slag. Daar ga ik wel iets dieper, laat de emoties wat meer binnenkomen. Nu durf ik gelukkig wél mensen te bellen om het te delen. Ik hoef het niet meer alleen te doen.”
Verwerking
Dhyana is in herstel van PTSS en een verslaving. 12 jaar geleden zocht ze voor het eerst hulp bij een herstelgroep. Na een tijd kreeg ze een terugval en sinds 2,5 jaar is ze bij een nieuwe zelfhulpgroep aangesloten. “Ik kwam daar met het idee: ‘Ik ga even een jaartje hierbij en dan kan ik door’. Nou, er kwam me toch een bak ellende naar boven. Over mijn jeugd en wat ik allemaal had weggestopt. Ik schrok daar zo van. Ik ben nog steeds bezig met het verwerken.”
“Via een fellow van één van die herstelgroepen kwam ik bij Nei Skoen terecht. Eerst ging ik alleen mee naar de meetings, later kwam ik voor Nei Skoen zelf. Nu zit ik hier met m’n tijdschriften te werken. Er gebeurt iets met mij op deze plek. Ik voel dat ik wat kan en dat ik meer durf. Ik was mezelf totaal verloren in de afgelopen jaren. Mijn kern komt langzaamaan terug.”
Ook oude sieraden verzamelen, is onderdeel van haar proces. Dat roept nostalgische gevoelens op. “Vroeger stond ik met mijn vader op rommelmarkten en verkochten we sieraden. Dus nu ga ik naar die markten en koop ik oude kettingen. Die red ik als het ware. Het verzamelen is al emotioneel en als ik er dan een nieuw stuk van maak, voelt het alsof er een heel hoofdstuk uit is gekomen. Alsof ik een vuilniszak vol gevoel heb geleegd.”
Exposeren met emotie
“De volgende stap is exposeren, maar dat vind ik nog eng. Dan kan er een oordeel komen en dat is moeilijk. Mijn ultieme droom is een expo met 20 werken, maar ik moet mezelf niet te veel druk opleggen. Die werken zijn dan mijn emoties die ik er heb uitgegooid. Ik vind het lastig om mijn gevoel in woorden uit te drukken, maar mijn handen maken die beelden zo. Die geven een inkijk in mijn binnenwereld.”
16 portretten
Om te laten zien wat kunst kan betekenen ter vermindering van eenzaamheid zocht Kunstloc Brabant contact met Brabantse zorgateliers, maatschappelijke instellingen en culturele initiatieven. Zij zetten de kracht van kunst in om te werken aan verbinding, herstel en levensgeluk.
Zij droegen allen iemand voor en deze mensen werden geportretteerd door fotograaf Marcel de Buck en journalist Simone Vos. In totaal maakten zij samen 16 uiteenlopende portretten (de jongste is 18 en de oudste 90 jaar oud) die samen gebundeld zijn in een magazine. Wil je het magazine thuis ontvangen? Schrijf je in. Op MEST publiceerden we eerder al het portret van Richard.
Kunstloc Brabant toont het werk van de 16 hoofdrolspelers in de expositie CareFull. Kom kijken en laaf je aan een diversiteit aan beelden, collages, schilderijen, poëzie, muziek en theater. In de expositie is werk te zien van: Abdellatif Elmeslouhi, Liesbeth van Es, Dhyana, Debbie, Wil Hagen, Joop Meeuwisse, Louiza, Ivan Soe, Ria van den Oetelaar, Richard van Poppel, Menes, Mirthe Carprieaux, Coen, Tim Stoop, Mylène en Kris van der Velden. De expositie opende op 11 maart en is sinds 12 maart te bezoeken tot en met 22 mei 2022.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
