Kunst en cultuur kunnen een zinvolle toevoeging zijn aan andere maatschappelijke sectoren zoals zorg, welzijn en ruimtelijke ordening. De inbreng van kunstenaars kan een innoverende rol spelen, bijvoorbeeld bij het realiseren van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Maar hoe werkt dit in de praktijk? Liesbeth Jans, programmaleider Verbinden van Kunst & Samenleving, bij Kunstloc Brabant schreef er een blog over.
- Geschreven door Liesbeth Jans, met illustraties van Jessica Bacuna.
Het is al weer een flinke tijd geleden dat ik een blog schreef over ‘mijn’ programmalijn Verbinden van Kunst & Samenleving. Er is intussen veel gebeurd. We zijn een nieuwe organisatie geworden en verhuisd naar de imponerende LocHal in de Spoorzone van Tilburg. De programmalijn Verbinden van Kunst & Samenleving is uitgebreid met nieuwe projecten en nieuwe collega’s en dat biedt veel kansen op een moment dat het programma erg actueel is.
Werelddoelen
Als vanouds richt dit programma zich op de samenwerking tussen de cultuursector en andere maatschappelijke sectoren zoals zorg, welzijn en ruimtelijke ordening. De provincie Brabant is hier sterk in. Al jaren wordt deze samenwerking gestimuleerd om een goede leefomgeving te creëren, opdrachtgeverschap aan makers te bevorderen en hun de gelegenheid te geven zich als cultureel ondernemer te ontwikkelen. De komende jaren focussen wij op de vraag wat makers kunnen betekenen voor het realiseren van de Sustainable Development Goals van de VN. We zien dat er uit andere sectoren vraag is naar de inbreng van kunstenaars bij de maatschappelijke opgaven waar we voor staan. Innovatie vindt immers discipline overstijgend plaats en op de randen van vakgebieden.
Verbeelding
Innovatie vraagt om andere manieren van werken dan we gewend zijn, om het loslaten van oude systemen en het gezamenlijk nadenken over hoe het anders kan. Innovatie heeft baat bij verbeelding. Het is niet voor niets dat kunst in de Nationale Wetenschapsagenda als de motor voor innovatie en reflectie in de 21ste-eeuwse hightech samenleving wordt genoemd. Kunstenaars zien de dingen vaak anders en creëren daarmee nieuwe mogelijkheden. De vraag naar creativiteit en artisticiteit wordt de komende jaren naar verwachting groter, gezien de belangrijke vraagstukken die mondiaal op de agenda staan.
Publieke ruimte
Het is daarom heel goed om te lezen dat de Raad voor Cultuur in haar sectoradvies beeldende kunst signaleert dat er bijvoorbeeld binnen het vakgebied ruimtelijke ordening een omslag plaatsvindt in het denken over de inrichting van de publieke ruimte. Kunstenaars krijgen daarbij steeds meer de gewaarde positie van de participerende observator. De raad ziet daarom bijvoorbeeld kansen voor kunstenaars bij het formuleren van de omgevingsvisies die in het kader van de nieuwe Omgevingswet worden geformuleerd. Overigens geldt dit natuurlijk niet alleen voor beeldende kunst. Hoe mooi is het als ook dansers, theatermakers en musici gaan meedenken over de inrichting van ons publiek domein?
Verkiezingen
Het is gelukkig weer een steeds vaker gehoord geluid dat kunst en cultuur voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat zorgen en een positief effect hebben op de leefbaarheid, gezondheid, sociale samenhang, veiligheid en economie. Het is een geluid dat niet vaak genoeg verteld kan worden, vooral niet nu er verkiezingen in aantocht zijn. Kunsten92 maakte in aanloop naar de provinciale statenverkiezingen een mooie flyer met 8 punten die input leveren voor de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen. Alle 8 punten zijn van belang maar ik licht er 2 uit die mij speciaal troffen in het kader van ‘mijn’ programma. “Benut de maatschappelijke waarde van cultuur en leg vanuit cultuurbeleid verbindingen met andere beleidsterreinen (en vice versa) om zo bij te dragen aan oplossingen voor vraagstukken op het gebied van krimp, gebiedsontwikkeling, vergrijzing, individualisering, verstedelijking, identiteit, inclusie en digitalisering.” (punt 2) “De energietransitie, het klimaatvraagstuk, de woningbouwopgave, de bodemdaling en de biodiversiteit brengen grote veranderingen in onze omgeving teweeg. De urgentie kan zo groot worden dat we de kwaliteit van de omgeving uit het oog verliezen. Neem medeverantwoordelijkheid voor het ruimtelijke kwaliteitsbeleid door een gezamenlijke benadering, waarin schoonheid een vanzelfsprekend doel is.” (punt 5)
Liesbeth Jans
Liesbeth schreef dit blog als adviseur van Kunstloc Brabant. Inmiddels geniet ze van haar pensioen.
