Kunst wordt steeds vaker ingezet bij maatschappelijke thema's. Het confronteert, zet je aan het denken en geeft daardoor een andere kijk op maatschappelijke vraagstukken. Zo ook bij community art: een kunstenaar gaat als procesbegeleider aan de slag met een maatschappelijk thema en werkt daarin samen met alle betrokkenen. Een aantal Brabantse kunstenaars komt in dit artikel aan het woord. Ze vertellen over hun drijfveren om de projecten aan te pakken en laten zien hoe zij met hun project het verschil maken.
- Geschreven door Simone Vos
Zo vertelt beeldend kunstenaar Annet Nooijen (ANNETWERK) over haar community art-projecten: 'Waar een schilder zijn verf heeft, geeft een community mij materiaal om mee te werken. Voor mij werkt het niet om in een atelier kunst te maken. Ik wil naar buiten en met die rare wereld om ons heen werken.' Door kunst in te zetten, maakt ze bepaalde maatschappelijke thema's bespreekbaar, voelbaar en zichtbaar. 'Ik wil de wereld mooi maken en houden, maar kunst lost niet alles op. Het zorgt voor bewustwording, prikkelt de verbeelding en maakt dat mensen meer mogelijkheden zien, maar problematiek die al jarenlang speelt, los je er niet 'even' mee op', aldus Annet.
Familie Machine
Eén van de projecten van Annet is de 'Familie Machine'. De waarde van 'de traditioneel grote familie' is aan het veranderen en andere vormen komen ervoor in de plaats, zoals samengestelde gezinnen, goede buren en hechte vriendschappen. In dit project stempelen deelnemers hun familiestamboom, waarin ook ruimte is voor deze nieuwe vormen. Dit stimuleert de verbeelding en geeft een nieuwe kijk op de beleving en betekenis van identiteit, familie en relaties.
Op mijn huid
Miranda Winter (Winterbij) is ook beeldend kunstenaar en een betrokken buurtbewoner in de wijk Jeruzalem in Tilburg. Ze volgde de opleiding Kunstenaar in de Samenleving en is sinds 2011 op het gebied van kunst, cultuur en sociale verbindingen actief in de wijk. 'De kracht die in mensen zit, vind ik heel mooi. Wanneer buurtbewoners zelf betrokken zijn bij een project, gaan ze ineens heel anders om met thema's die in de wijk leven', vertelt Miranda. Wanneer buurtbewoners zelf betrokken zijn bij een project, gaan ze ineens heel anders om met thema's die in de wijk leven.
In het project 'Op mijn huid' ging Miranda Winter aan de slag in diezelfde wijk Jeruzalem waarin een onderling sterk buurtgevoel heerst, maar de wijk had een negatief imago bij de buitenwereld. De geplande sloop van de wijk wordt, na verzet van bewoners, omgezet in een grondige renovatie. In het project (gekoppeld aan deze renovatie) worden persoonlijke verhalen vertaald in tijdelijke tatoeages op de huid van bewoners. Dit is gefotografeerd en de portretten hangen nu permanent aan de gevels van de huizen. Het traject en de foto's brengen een gevoel van trots om in deze wijk te wonen en deel uit te maken van deze gemeenschap.
Dokter Kanda?
Monique Zijp, artistiek leider van EELT Theatercollectief, vindt het belangrijk om mensen te bereiken die niet zo snel met kunst in aanraking komen: 'Samen met professionele makers kunst in de wijk brengen, biedt een goede manier om bewoners de kans te geven hun verbeelding voorop te zetten. We geven ze een blik op wat er allemaal mogelijk is. De bewoners daarna meenemen in een maakproces en samen aan projecten werken, is het leukste dat er is.' Samen met professionele makers kunst in de wijk brengen, biedt een goede manier om bewoners de kans te geven hun verbeelding voorop te zetten.
In 'Dokter Kanda in de kruiden- en kleurenbuurt' van EELT Theatercollectief zie je hoe verbeelding wordt ingezet om omwonenden te betrekken bij de renovatie van hun winkelcentrum. Met een fysieke plek in het winkelcentrum en een opvallend en beeldend object waarmee EELT de wijk introk, lukte het om op een laagdrempelige manier bewoners te bereiken. Hiermee draagt het project bij aan eigenaarschap van bewoners rondom de renovatie en de fysieke leefbaarheid van de wijk.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
