‘We hebben zo vlak voor het weekend goed nieuws te melden,’ kondigde demissionair premier Mark Rutte op 28 mei stap 3 van het openingsplan aan. Op 5 juni, vier dagen eerder dan verwacht, mochten de culturele instellingen na bijna een half jaar hun deuren weer openen. Herman Tibosch, directeur van Museum Jan Cunen in Oss, Marcia van den Wildenberg, zakelijk directeur van Muziekgebouw Eindhoven, en Kaia Vercammen, danser bij de Stilte, vertellen hoe het achter de schermen in aanloop naar de heropening verliep.
Geschreven door: Renée Schmeetz
Vervroeging
Met stap 3 van het openingsplan kondigde Rutte de vervroeging aan als handreiking – ‘We doen het vooral omdat er zo een extra weekend ruimte ontstaat voor de culturele sector’ – maar dat was niet voor elke instelling een zegen. Tibosch: "We hadden al onze pijlen gericht op een heropening op 9 juni. Met de vervroeging konden al onze draaiboeken weer de prullenbak in. Maar dat neemt niet weg dat de energie binnen het museum heel positief was."
Bubbels
Doordat dans als contactberoep werd aangemerkt, konden de dansers van de Stilte in aanloop naar heropening hun repetities voortzetten. Daarbij verdeelden ze het team in twee bubbels. Vercammen: "Omdat de openingsdatum telkens vooruitschoof, moesten we altijd voorbereid zijn te kunnen spelen. Mocht er in één bubbel iemand ziek worden, waardoor dat team in quarantaine moet, dan kan de andere bubbel de voorstelling alsnog spelen. Daarnaast is ons lijf ons instrument; we moeten het blijven trainen."
Wiskundig model
Inmiddels is op 26 juni ook stap 4 van het openingsplan ingegaan, waarmee bijna alle beperkingen voor de cultuursector zijn vervallen. De anderhalve meter afstand wordt nog wel gehandhaafd en drukt behoorlijk op de capaciteit van de zalen. Het Muziekgebouw Frits Philips ontwikkelde vorig jaar samen met de TU/e een wiskundig model voor het optimaal exploiteren van de zaalbezetting. Van den Wildenberg: "Deze ingenieuze rekensom berekent een placering voor twee voorstellingen per avond in dezelfde zaal. Daarbij kregen per keer maximaal 360 bezoekers een plek toegewezen op anderhalve meter afstand, zonder dat één stoel twee keer bezet is, in verband met de hygiënemaatregelen. Hier rolden vervolgens een aantal kaartcombinaties uit die wij als zodanig op de website verkochten."
Verschillende werelden
Binnen de Stilte is er een coronawerkgroep ingesteld die continue alle richtlijnen in de gaten houdt. Vercammen: "We werken veel met scholen en die hanteren vaak weer andere protocollen dan de theaters, zoals een negatieve zelftest. De werkgroep zet alle richtlijnen voor ons op een rij, zodat we weten waar we aan toe zijn." Dat verschil in protocollen merkt ook Museum Jan Cunen. Tibosch: "Voor scholen is het geen probleem om met tachtig leerlingen langs te komen en daarbij geen afstand te houden, maar dat matcht niet met ons protocol. Het zijn echt verschillende werelden die we op elkaar af moeten stemmen."
Programma
De gevolgen van de pandemie hadden bij sommige instellingen ook een positief effect op het programma. Museum Jan Cunen koos bij de heropening voor een tentoonstelling die focust op de lokale omgeving van Oss met werken uit eigen collectie. Tibosch: "Net voor corona presenteerden we onze nieuwe koers, waarbij we de geschiedenis van Oss door middel van kunst en erfgoed zichtbaar willen maken. De lockdown bevestigde onze keuze: er is veel moois te halen in onze collectie. Omdat we geen externe verplichtingen aangaan, beperken we hiermee tevens de risico’s bij een eventuele volgende sluiting."
Lockdown- initiatieven
Het Muziekgebouw Eindhoven behoudt een aantal van zijn initiatieven van vorig jaar. De mede als corona-oplossing geboren tuinconcerten bij evenementenlocatie DOMUSDELA in de binnenstad van Eindhoven krijgen deze zomer een tweede reeks. Daarnaast is er een blijvende spin-off van kleinere lockdown-initiatieven. Van den Wildenberg: "Tijdens de Kindermuziekweek komen de kinderen normaal gesproken naar ons toe, dat kon afgelopen jaar niet. We besloten met een brassband langs de schoolpleinen te trekken. Dit is zo goed bevallen, dat houden we erin."
Kippenvel
Ondanks de hordes die zowel de organisaties als de bezoekers moeten nemen, zijn alle instellingen heel blij weer live contact met publiek te ervaren. Vercammen: "We zien dat de kinderen genieten bij de voorstellingen. Ze gaan staan en bewegen mee, hun lijf begint te kriebelen." Ook voor de feedback op de nieuwe voorstelling Wacht ’s Even, voor kinderen tussen de zes maanden en vijf jaar, was live publiek nodig: "We hebben de voorstelling lange tijd niet kunnen tonen. Bij de try-out die we onlangs deden was het dan ook heel spannend om te zien hoe hij viel; klopt de spanningsboog wel zoals we die bedacht hebben? Toen merkte ik pas hoe erg we het publiek gemist hadden."
Live ervaring
Ook bij Muziekgebouw Eindhoven blijkt dat de animo groot is. Van den Wildenberg: "We merken dat er veel vraag naar kaarten is. Er is veel behoefte aan muziek, in alle genres. Er is tot nu toe nog geen digitale vorm gevonden die op kan tegen de live ervaring: kippenvel krijg je pas als je zelf in die zaal voor het podium zit."