Nei Skoen is een zogenaamde ‘stigmavrije ontmoetingsplaats’ in het Helmondse stadsdeel Mierlo-Hout: iedereen is er welkom. Door onder andere met kunst en creativiteit bezig te zijn, werken mensen hier aan hun herstel. De aanpak wordt nationaal en internationaal bejubeld: maar wat maakt Nei Skoen nu precies zo’n succes? Voor dit artikel keken we mee met deelneemster Shirley en spraken we met oprichters Dirk en Kees.
- Geschreven door Iris van den Boeze
Shirley kwam een jaar geleden bij Nei Skoen terecht. Via via en na lang twijfelen, dat wel. Dat komt omdat ze op dat moment ‘hartstikke depressief’ was, en ze haar huis bijna niet meer uitkwam. Maar nu gloort er, dankzij Nei Skoen, weer wat licht aan het einde van de tunnel. Hoe kan dat? “Die eerste keer bij Nei Skoen binnenstappen: ik vond het doodeng,” herinnert ze zich. “Maar ik hoefde er niets. Ik mocht gewoon ergens gaan zitten met een kop koffie en dat was dat.”
Atelier
Alles wat bij Nei Skoen gebeurt is gericht op: inclusie, meedoen, je grenzen verkennen en je mogelijkheden verbreden. Kunst speelt daarbij een belangrijke rol. In de centrale ruimte van Nei Skoen huist een atelier voor mensen met én zonder beperking, aandoening of verslaving om (samen) kunst te maken en om de creaties met elkaar te delen. En - niet onbelangrijk - alles wordt gemaakt in co-creatie. Dirk: “We zijn allemaal kunstenaars hier.”
Zo kwamen er zelfgemaakte lampenkappen aan het plafond, werden muren bedekt met verschillende kleuren en schilderingen en kwam er een volledig met postzegels beplakte paspop in de huiskamer. “Daar,” wijst Dirk, “is iemand begonnen met de muur geel te schilderen. Een ander is daarna verder gegaan met groen.” Kees: “Kijk, zie je dat mooie bloemetjesbehang? Die muur is van mij.” Er wordt veel kunst gemaakt en alles is klaar voor exposities en verkoop. Want: de kunst wordt ook verkocht. Dirk: “Dat levert extra inkomsten op, maar het geeft ook een gevoel van waarde aan de maker. Hoe bijzonder is het als je werk bij iemand anders boven de bank komt te hangen?”
Vlammetje
Na verloop van tijd voelde Shirley zich steeds beter op haar gemak. En toen zag ze iemand gitaar spelen. “Het voelde alsof er ergens, diep in mijn hart, weer een klein vlammetje ging branden,” zegt ze. Ze kreeg lessen van een andere deelnemer van Nei Skoen. “Gewoon eindelijk weer een doel in mijn leven, in de vorm van iets nieuws leren, dat was voor mij het begin van een stap in de goede richting. De muziek heeft me wat dat betreft echt gered.”
Het klinkt misschien wat eigenaardig voor een organisatie die steun biedt, maar hier mag je je diagnose, je probleem of je ziekte bij de deur achterlaten. Dat gebeurt vrij letterlijk, met een briefje aan de kapstok. Mede-oprichter Kees van Rest: “Er mag best gepraat worden over wat je dwarszit, maar het moet er niet de hele tijd over gaan. De mensen die hier komen hebben zoveel meer in hun mars dan alleen die schulden, die verslaving of dat psychiatrisch etiketje.”
Samen doen
Eén van de basisprincipes van Nei Skoen is: bereid zijn om anderen te helpen. Dat geldt voor de zelfhulp bijeenkomsten, die altijd peer-to-peer zijn, maar ook voor andere activiteiten. “Mensen die hier komen doen dingen die ze zelf graag willen doen. Op die manier voeg je, linksom of rechtsom, altijd iets toe,” legt Kees uit. “Voor jezelf of voor een ander. En dat geeft een goed gevoel.” De programma’s die Nei Skoen aanbiedt, zijn dan ook ontwikkeld door deelnemers: van samen breien tot trainingen in het geven van voorlichting, en van de training ‘herstellen doe je zelf’ tot het maken van muziek en kunst. Alle wensen worden uiterst serieus genomen. “Heb je ze gezien, deze spekstenen hier?” vraagt Shirley, terwijl ze naar een ronde tafel loopt. “Eén ervan heb ik gemaakt.” De workshop met de spekstenen werd verzorgd door één van de andere vaste deelnemers van Nei Skoen. Het was fijn om met haar handen bezig te zijn, weet Shirley, maar aan het einde van de rit maakte het houwen, slijpen en polijsten ook nog iets anders bij haar los. “Voelen, gewoon iets voelen. Niet alleen met mijn handen, maar ook hier, van binnen,” klopt ze op haar borstkas. “Dat was al in geen tijden meer gebeurd.”
Heb jij een creatief plan om je buurt mooier, gezelliger of leefbaarder te maken? Check dan deze flowchart om te zien wat jouw kansen zijn en hoe Joosje Duindam en Warner Werkhoven van Kunstloc Brabant en het Buurtcultuurfonds je daarbij kunnen helpen! Kunstloc Brabant en het Buurtcultuurfonds investeren namelijk graag in de kansen die jij ziet, de wensen die je ophaalt uit jouw buurt en de ideeën die je hebt, als maker, welzijnswerker of buurtbewoner.
Iris van den Boezem
Freelance redacteur en tekstschrijver
