Evolutionaries toont sterke verbinding tussen kunst en wetenschap in MU

In Evolutionaries, Bio Art & Design from the Sea to the Soul zijn twaalf installaties te zien van (internationale) kunstenaars en ontwerpers: drie van de winnaars van dit jaar en negen van voormalige BAD Award-winnaars. Uit ieder voorgaand jaar één. Ze experimenteren met bio kunst en design en werken hierin samen met wetenschappers.

“Deze expositie is anders dan de vorige jaren, omdat er nu alleen maar winnaars meedoen. Andere keren hadden we een thema als uitgangspunt; bijvoorbeeld vloeibaarheid of de factor tijd die bij levende materie ook van grote invloed is. Zelfs zonder een duidelijk thema, tekenen zich dit jaar een aantal lijnen af”, vertelt Angelique. "Evolutionaries is een expo met werk dat zowel politieke dimensies kent als ook referenties naar de zee als bron van leven en de gespannen maar ook langzaam veranderende verhoudingen tussen mens en niet-mens.”

Tien jaar

"Ik houd er als curator meestal niet van om steeds met dezelfde mensen te werken, zeker niet in zo’n jong veld als de biokunst. Maar de ontwikkelingen gaan snel, dus vond ik het toch interessant om makers te volgen en ze na verloop van tijd opnieuw een platform te bieden", aldus Angelique. "Daarmee zetten we niet alleen de kunstenaars, maar ook MU én Noord-Brabant op de kaart als een regio waarin cultuur bijdraagt aan de maatschappij en de toekomst."

Eetbare jassen

Dasha Tsapenko is één van de winnaars van de BAD Award. Ze ontwikkelde in haar Fur_tilize een collectie draagbare kledingstukken voor de toekomst. Samen met Han Wösten (Microbiology Research Group, UU Utrecht) onderzocht ze hoe je met planten en schimmels een jas kunt laten groeien. De textuur van de schimmels en planten die over elkaar heen groeien, gebruikt Dasha om de vorm van een jas te maken.

“Mijn werk gaat vaak over het lichaam, dus meestal ontstaat er iets met kleding. Van een performance tot aan social design; als kunstenaar beweeg ik me op verschillende vlakken. Daarnaast ben ik docent design, art & technology bij Artez.  Ook microbiologie heeft me altijd geïnteresseerd. Ik deed daar kleine projecten mee, maar het was niet mijn hoofdonderwerp”, aldus Dasha. “Via een vriend hoorde ik over de BAD Award en toen heb ik een eerste ontwerp ingestuurd. Samen met een wetenschapper voedsel laten groeien en daar een textuur van maken; dat was mijn plan.”

“Een verticale tuin maken op je lichaam, in dat idee had Han Wösten, de wetenschapper van Utrecht University, meteen interesse”, gaat Dasha verder. “In Nederland is er land te kort, dus we kunnen altijd nog voeding op ons lichaam laten groeien met mijn methode. De zwamvlok is de basis voor de groei en daarna komen er verschillende lagen overheen. In een half jaar hebben we vijf jassen laten ontstaan en we gaan nu verder. We zijn patronen aan het maken.”

Wetenschap en kunst

Voor Angelique is het mogelijk maken en aan een breed publiek laten zien dat bio-kunstenaars, bio-ontwerpers en wetenschappers gelijkwaardig samenwerken en elkaar inspireren heel belangrijk. “Beide groepen stellen zich vooral vragen, schetsen scenario's en zoeken naar antwoorden over hoe we ons verhouden tot de wereld om ons heen. Veel contacten blijven bestaan na de expositie. We geven ze een platform en daarna gebeurt het vaak dat makers en wetenschappers samen blijven werken”, vertelt ze.

“Ik vind het belangrijk dat we met de BAD Award baanbrekende ontwikkelingen in de biotechnologie en levenswetenschappen ook inzichtelijk en bespreekbaar weten te maken voor een breed publiek. Daarom heb ik voor de titel Evolutionaries gekozen. De evolutie verkeert in een revolutionaire fase waarin we het leven als mensen steeds meer kunnen beïnvloeden en zelfs maken”, gaat ze verder. “Ik hoop dat de tentoonstelling reflecterend werkt voor mensen. We leven in een tijd waarin makers en wetenschappers veel ontwikkelen en gangbare visies doorbreken.”

BAD Award 2020

Naast de eetbare jassen van Dasha, zijn de werken van de andere BAD Award-winnaars Nadine Botha & Henry de Vries (GGD & Amsterdam UMC) en Sissel Marie Tonn & Heather Leslie (VU) & Juan Garcia Vallejo (Amsterdam UMC, location VUmc) te zien. Hun winnende projecten krijgen context door nieuw of recent werk van een winnaar van elk van de vorige negen edities.

“Nadine kijkt in haar studie van populaire cultuur naar de impact van dekolonisatie. Ze kwam erachter dat zombiefilms diep geworteld zijn in ons koloniale verleden en wist samen met Henry de link te leggen naar hoe 'de ander' ook vaak als schuldige wordt aangewezen als het om virusuitbraken gaat. Dat geldt ook voor de huidige pandemie”, vertelt Angelique. “Sissel Marie maakte een sciencefictionfilm waarin twee wetenschappers gefascineerd zijn door microplastics die overal in doordringen, zelfs in ons lichaam, en de invloed die ze hebben op alles dat leeft.”