Zoek bijvoorbeeld naar een activiteit of pagina

De culturele sector heeft drie culturele codes - Governance Code Cultuur, Fair Practice Code en Code Diversiteit & Inclusie - opgesteld. Deze moeten op termijn zorgen voor een gezondere en veerkrachtigere cultuursector. Binnen de Fair Practice Code staat de eerlijke vergoeding van kunstenaars en creatieven centraal: een onderwerp dat veel stof doet opwaaien. Elmay sprak erover met drie betrokkenen. 

Geschreven door: Elmay Claassen

Gezondere culturele sector

De Fair Practice Code vraagt om serieuze aandacht. De richtlijnen staan bijvoorbeeld prominent op de agenda bij fondsen en de politiek. Voldoe je niet aan de richtlijnen? Dan maak je minder kans op financiering. Luc Begas, adviseur bij Kunstloc Brabant: “Wij merken dat instellingen het zelf ook belangrijk vinden om hieraan te voldoen omdat zij een gezondere cultuursector willen creëren. Er moeten eerlijke prijzen gehanteerd worden en daar moeten we met zijn allen achter gaan staan." Om instellingen hierbij te ondersteunen, biedt Kunstloc sinds kort een do it yourself workshoptraject aan. Hierin gaan instellingen aan de slag gaan met de Fair Practice Code en worden zij ondersteund met online sessies en intervisie. De bijbehorende toolkit is ontwikkeld door Kunsten ‘92.

Fair Practice Code

Illustratie: Martine Beetz

Richtlijnen

Strijbos & Van Rijswijk is één van de veertig instellingen die deelnemen aan het workshoptraject. Zakelijk leider Joris Bedaux vertelt: “Het is uiteraard belangrijk dat de sector zich ontwikkelt, maar daarnaast willen wij ook een fijne organisatie zijn om voor te werken. We willen een heldere visie op de bedrijfsvoering neerleggen en alle processen goed inregelen. Er mogen geen geheimen zijn.” Poppodium Willem Twee in Den Bosch doet ook mee. 

Directeur Henri Broeren: “Ik dacht dat wij het al redelijk goed op orde hadden, maar nu we alles nogmaals onder de loep nemen blijkt het dat er toch nog veel verbeterpunten zijn. Het gaat dan met name over het vastleggen en handhaven van de richtlijnen. Als je je richtlijnen niet handhaaft, dan betekenen ze niks.” De code is niet alleen een belangrijk onderwerp voor de directie, maar moet onderwerp van gesprek worden binnen de gehele organisatie. Henri: “Hoe zorg je ervoor dat mensen goed worden begeleid? Zijn alle functieomschrijvingen helder? Begrijpt iedereen het organigram? Dat soort vragen komen nu op tafel en geven nieuwe inzichten. Transparante communicatie is een belangrijk onderdeel van dit traject.”  

Kernwaarden Fair Practice Code

Fair pay

Het eerlijk betalen van kunstenaars en creatieven klinkt heel simpel, maar vormt misschien wel het grootste struikelblok van deze creatieve code. “In de cultuursector vindt men het al tijden moeilijk om eerlijke prijzen te vragen uit angst dat ze zich uit de markt prijzen,” licht Luc toe. “Kunst en cultuur moeten beter op waarde geschat gaan worden en dat kunnen we alleen realiseren als iedereen zich aan de code houdt.”  

Toch zijn er ook twijfels of dit de cultuursector - op korte termijn - goed zal doen. Henri: “Er zijn grensvlakken die moeilijk te definiëren zijn. Ik wilde laatst een avond voor amateurbandjes organiseren, maar de vergoeding voor die bandjes paste niet binnen de code. Daardoor werd mijn fondsaanvraag afgekeurd en kon de avond niet doorgaan. Wie is daar dan precies bij gebaat? Als alles wat je doet veel duurder wordt, kunnen we simpelweg minder organiseren. Dat werkt verschraling van de sector in de hand.” Joris is ook kritisch als het op financiering aankomt. “Fair practice is alleen realistisch als overheden met meer geld over de brug komen. Ze kunnen niet verwachten dat we aan allerlei zaken voldoen met een beperkt budget.”      

Luc erkent dat fair practice geen makkelijke opgave is, maar heeft toch veel vertrouwen. “We moeten in de eerste plaats een gezonde sector creëren en overheden en financiers laten zien wat de waarde van kunst en cultuur is. Er moeten op korte termijn lastige keuzes gemaakt moeten worden, maar dat kunnen we met opgeheven hoofd doen. Het is een mindsetverandering en dat heeft tijd nodig. Ik vertrouw er echt op dat er in de toekomst meer geld vrijgemaakt gaat worden voor kunst en cultuur.”  

Illustratie: Martine Beetz

Voorhoede

De instellingen die nu bezig zijn met het implementeren van de code, lopen in ieder geval alvast vooruit op de rest. Joris: “Ik merk dat de codes serieus worden genomen en instellingen spreken er onderling veel over. Dat geeft vertrouwen dat deze werkwijze ook echt realiseerbaar is.” Luc hoopt dat de voorhoede de rest van de Brabantse instellingen vervolgens op weg kan helpen, zodat die het wiel niet meer opnieuw hoeven uit te vinden. “Er komen vraagstukken naar boven en we kunnen alvast ervaring opdoen met elkaar,” zegt Luc. Vanaf dit najaar gaat Kunstloc ook ondersteuning bieden bij het implementeren van de andere culturele codes. “Één code is al veel werk, laat staan drie. We doen het dus stap voor stap. Uiteindelijk wordt het allemaal onderdeel van dezelfde visie. Welke organisatie wil je zijn en hoe passen die codes daarbij?”  

Fair Practice Lab

Wil jij ook met jouw instelling aan de slag met de Fair Practice Code? Via deze link vind je meer informatie over het workshoptraject.

Fair Practice Lab

Elmay Claassen

Freelance redacteur en tekstschrijver

Fair Practice

Podcast KunstKracht #5 | De basis op orde

Een gesprek tussen Kasper van de Langenberg, statenlid van D66, en Paulien Mandos, coördinator van talentontwikkelingstraject Next.

26 februari 2024
Podcast KunstKracht #5 | De basis op orde

Blog | Hoe pas je Fair Practice toe in de praktijk?

November Music won onlangs een Fair Practice Award van Nieuw Geneco. Hoe wordt deze code hier in de praktijk toegepast?

9 oktober 2023
Blog | Hoe pas je Fair Practice toe in de praktijk?

Pilot: Waardevol Werkgeverschap

Ruimte bieden aan directeuren, zakelijk leiders en opdrachtgevers bij het scherp krijgen van hun waarden om beweging te krijgen in fundamentele vragen.

20 september 2023
Pilot: Waardevol Werkgeverschap

Fair Practice staat centraal bij Brabantse culturele instellingen

Binnen de Fair Practice Code staat de eerlijke vergoeding van kunstenaars en creatieven centraal: een onderwerp dat veel stof doet opwaaien.

11 juli 2023
Fair Practice staat centraal bij Brabantse culturele instellingen

Fair Practice Lab Brabant

In samenwerking met Kunsten '92 stellen we culturele instellingen in staat meer inzicht en ervaring op te doen met de Fair Practice code.

14 maart 2023
Fair Practice Lab Brabant

Stemming: Hoe gaat de culturele sector met grensoverschrijdend gedrag om?

Grensoverschrijdend gedrag, (machts)misbruik, zwijgcultuur; het komt in alle instituties voor. Maar: hoe gaat de cultuursector ermee om?

14 april 2021
Stemming: Hoe gaat de culturele sector met grensoverschrijdend gedrag om?

Het basisinkomen: Minder druk en meer creativiteit

De huidige financiële situatie in de kunst-en cultuursector is zorgwekkend. Wat voor invloed zou het basisinkomen precies zou kunnen hebben op deze sector?

11 september 2018
Het basisinkomen: Minder druk en meer creativiteit

Passie maakt kwetsbaar: burn-out in de cultuursector

Naar schatting 14% van de werkende Nederlanders worstelt met een burn-out. Hoe komt het dat juist cultuurwerkers en masse uitvallen?

1 augustus 2018
Passie maakt kwetsbaar: burn-out in de cultuursector

Loon naar werk in de kunst- en cultuursector

Loon naar werk wordt in de kunst- en cultuursector nog vrijwel niet toegepast. Beeldend kunstenaars moeten gemiddeld rondkomen van €14.000,- netto per jaar. Het risico op werkloosheid is twee keer zo groot als in andere sectoren. Loon naar werk is dus niet alleen een nobel, maar ook een broodnodig streven. Welke stappen worden er gezet op weg naar duurzaam, eerlijk en transparant ondernemen en werken in de kunst- en cultuursector?

3 mei 2018
Loon naar werk in de kunst- en cultuursector

Beroerde vergoedingen in de cultuursector: is er een alternatief?

De cultuursector betaalt vaak beroerd. En het werd de afgelopen jaren alleen maar erger.

3 januari 2017
Beroerde vergoedingen in de cultuursector: is er een alternatief?