De culturele sector heeft drie culturele codes - Governance Code Cultuur, Fair Practice Code en Code Diversiteit & Inclusie - opgesteld. Deze moeten op termijn zorgen voor een gezondere en veerkrachtigere cultuursector. Binnen de Fair Practice Code staat de eerlijke vergoeding van kunstenaars en creatieven centraal: een onderwerp dat veel stof doet opwaaien. Elmay sprak erover met drie betrokkenen.
Geschreven door: Elmay Claassen
Gezondere culturele sector
De Fair Practice Code vraagt om serieuze aandacht. De richtlijnen staan bijvoorbeeld prominent op de agenda bij fondsen en de politiek. Voldoe je niet aan de richtlijnen? Dan maak je minder kans op financiering. Luc Begas, adviseur bij Kunstloc Brabant: “Wij merken dat instellingen het zelf ook belangrijk vinden om hieraan te voldoen omdat zij een gezondere cultuursector willen creëren. Er moeten eerlijke prijzen gehanteerd worden en daar moeten we met zijn allen achter gaan staan." Om instellingen hierbij te ondersteunen, biedt Kunstloc sinds kort een do it yourself workshoptraject aan. Hierin gaan instellingen aan de slag gaan met de Fair Practice Code en worden zij ondersteund met online sessies en intervisie. De bijbehorende toolkit is ontwikkeld door Kunsten ‘92.
Richtlijnen
Strijbos & Van Rijswijk is één van de veertig instellingen die deelnemen aan het workshoptraject. Zakelijk leider Joris Bedaux vertelt: “Het is uiteraard belangrijk dat de sector zich ontwikkelt, maar daarnaast willen wij ook een fijne organisatie zijn om voor te werken. We willen een heldere visie op de bedrijfsvoering neerleggen en alle processen goed inregelen. Er mogen geen geheimen zijn.” Poppodium Willem Twee in Den Bosch doet ook mee.
Directeur Henri Broeren: “Ik dacht dat wij het al redelijk goed op orde hadden, maar nu we alles nogmaals onder de loep nemen blijkt het dat er toch nog veel verbeterpunten zijn. Het gaat dan met name over het vastleggen en handhaven van de richtlijnen. Als je je richtlijnen niet handhaaft, dan betekenen ze niks.” De code is niet alleen een belangrijk onderwerp voor de directie, maar moet onderwerp van gesprek worden binnen de gehele organisatie. Henri: “Hoe zorg je ervoor dat mensen goed worden begeleid? Zijn alle functieomschrijvingen helder? Begrijpt iedereen het organigram? Dat soort vragen komen nu op tafel en geven nieuwe inzichten. Transparante communicatie is een belangrijk onderdeel van dit traject.”
Fair pay
Het eerlijk betalen van kunstenaars en creatieven klinkt heel simpel, maar vormt misschien wel het grootste struikelblok van deze creatieve code. “In de cultuursector vindt men het al tijden moeilijk om eerlijke prijzen te vragen uit angst dat ze zich uit de markt prijzen,” licht Luc toe. “Kunst en cultuur moeten beter op waarde geschat gaan worden en dat kunnen we alleen realiseren als iedereen zich aan de code houdt.”
Toch zijn er ook twijfels of dit de cultuursector - op korte termijn - goed zal doen. Henri: “Er zijn grensvlakken die moeilijk te definiëren zijn. Ik wilde laatst een avond voor amateurbandjes organiseren, maar de vergoeding voor die bandjes paste niet binnen de code. Daardoor werd mijn fondsaanvraag afgekeurd en kon de avond niet doorgaan. Wie is daar dan precies bij gebaat? Als alles wat je doet veel duurder wordt, kunnen we simpelweg minder organiseren. Dat werkt verschraling van de sector in de hand.” Joris is ook kritisch als het op financiering aankomt. “Fair practice is alleen realistisch als overheden met meer geld over de brug komen. Ze kunnen niet verwachten dat we aan allerlei zaken voldoen met een beperkt budget.”
Luc erkent dat fair practice geen makkelijke opgave is, maar heeft toch veel vertrouwen. “We moeten in de eerste plaats een gezonde sector creëren en overheden en financiers laten zien wat de waarde van kunst en cultuur is. Er moeten op korte termijn lastige keuzes gemaakt moeten worden, maar dat kunnen we met opgeheven hoofd doen. Het is een mindsetverandering en dat heeft tijd nodig. Ik vertrouw er echt op dat er in de toekomst meer geld vrijgemaakt gaat worden voor kunst en cultuur.”
Voorhoede
De instellingen die nu bezig zijn met het implementeren van de code, lopen in ieder geval alvast vooruit op de rest. Joris: “Ik merk dat de codes serieus worden genomen en instellingen spreken er onderling veel over. Dat geeft vertrouwen dat deze werkwijze ook echt realiseerbaar is.” Luc hoopt dat de voorhoede de rest van de Brabantse instellingen vervolgens op weg kan helpen, zodat die het wiel niet meer opnieuw hoeven uit te vinden. “Er komen vraagstukken naar boven en we kunnen alvast ervaring opdoen met elkaar,” zegt Luc. Vanaf dit najaar gaat Kunstloc ook ondersteuning bieden bij het implementeren van de andere culturele codes. “Één code is al veel werk, laat staan drie. We doen het dus stap voor stap. Uiteindelijk wordt het allemaal onderdeel van dezelfde visie. Welke organisatie wil je zijn en hoe passen die codes daarbij?”
Fair Practice Lab
Wil jij ook met jouw instelling aan de slag met de Fair Practice Code? Via deze link vind je meer informatie over het workshoptraject.