Het gespreksinstrument is bestemd voor aanbieders van cultuur aan het onderwijs. Het instrument kan worden ingezet bij het voeren van klantgerichte en co-creatieve gesprekken over cultuureducatie met scholen. De indeling in zes overzichtelijke fases zorgt ervoor dat het gesprek effectief en professioneel verloopt.
Fase 1 - Contracteren
In de eerste fase van het gesprek zijn met de antwoorden op de eerste vier vragen de contouren van het gesprek geëxpliciteerd. Het gesprek krijgt vorm door met elkaar de duur, de onderwerpen en het doel vast te leggen en de verwachtingen af te stemmen. Het is duidelijk waar het over mag en moet gaan, wat er idealiter met het gesprek bereikt kan worden, wat men van elkaar wil en verwacht en hoe lang het maximaal mag duren. Omdat het in zekere zin ook een aanbiedingsgesprek betreft (ervan uitgaande dat je hoopt dat je als aanbieder iets kan en mag bijdragen aan het cultuuronderwijs van de school) is dit ook het moment om duidelijk te maken waar jij het graag over zou willen hebben of waar je graag iets over zou willen vertellen.
- Duur: Hoeveel tijd hebben we beschik- baar voor dit gesprek?
- Onderwerpen: Wat moet er in elk geval aan de orde komen?
- Variant: Waar wil jij/willen jullie het allemaal over hebben?
- Gevolgd door: Waar ik het graag over wil hebben, is...
- Doel: Wanneer is dit een zinvol gesprek wat jou/jullie betreft?
- Gevolgd door: het is voor mij een zinvol gesprek als...
- Afstemmen van verwachtingen Wat verwacht je/verwachten jullie in dit gesprek van mij?
- Variant: Wat zou jij/zouden jullie in dit gesprek van mij willen?
Fase 2 - Focus aanbrengen
In fase 2 moet duidelijk worden wat de exacte vraag (of kwestie of wens) van de school is en hoe deze zich verhoudt tot de context. De con- text wordt onder andere bepaald door het beleid dat de school heeft ten aanzien van cultuuronderwijs, door de relatie tussen cultuuronderwijs en de overige vakken, enzovoort.
- Welke vraag/wens heeft de school precies?
- Wat is de relatie met het huidige culturele programma van de school?
- Wat is de context waarin het project wordt geplaatst?
- Als er sprake is van een doorlopende leerlijn: hoe verhoudt dit project zich daartoe?
Fase 3 - In perspectief zetten
Het is in gesprekken als deze een grote valkuil om vanuit de eerste fases meteen ‘door te schieten’ naar concrete voorstellen of oplossingen. Het is veel krachtiger om eerst te verkennen hoe een en ander er idealiter uit zou zien. Hiermee voorkom je dat er vooral wordt geredeneerd vanuit beperkingen en onmogelijkheden en bovendien krijg je zicht op waar de school eigenlijk op gericht is. Vaak weet een gesprekspartner dat niet eens zo ‘bewust’. Door er specifieke vragen over te stellen, wordt voor iedereen aan tafel duidelijk waar het verlangen (in elk geval als het om dit project gaat) precies op gericht is. Dat maakt het project niet alleen van meer betekenis, maar het verbreedt ook het scala aan mogelijk concrete vormen en oplossingen. Dit is vaak de meeste creatieve fase van het gesprek.
Als dit project geweldig succesvol zou uitpakken...
- welk doel is er dan bereikt;
- hoe draagt dat bij aan de algehele ambitie qua cultuur op school;
- waar hebben de leerlingen dan aan gewerkt (competenties);
- wat hebben de leerlingen dan ervaren/beleefd;
- welke aanknopingspunten zijn er dan met het overige onderwijsaanbod van de school (thematisch, vakoverstijgend, vakinhoudelijk)?
Fase 4 - Ideeën genereren/co-creatie
Nu duidelijk is hoe het ‘gedroomde’ project eruit zou kunnen zien, is het tijd om vrijuit te brainstormen over de manieren waarop dit kan worden bereikt. Was u als aanbieder in het be- gin van het gesprek vooral degene die vragen stelde om helder te krijgen wat de school het liefste zou willen, nu breekt het moment aan om echt ‘mee te denken’. In deze fase gaat het erom vanuit uw eigen expertise, zicht en kennis een steentje bij te dragen aan mogelijk alternatieve ideeën.
Als we nog even uitgaan van de ideale situatie, welke ideeën zijn er dan allemaal te bedenken om dit project invulling te geven?
- Als er voldoende geld zou zijn, dan...
- Als er voldoende middelen zouden zijn, dan...
- Als er voldoende tijd zou zijn, dan...
- Als er voldoende ervaring/expertise zou zijn, dan…
Fase 5 - Inventarisatie van mogelijkheden en middelen
Uit de lijst met ideeën moet uiteindelijk een concreet plan komen. De keuzes die hiervoor moeten gemaakt worden, zijn afhankelijk van de mogelijkheden en de beperkingen waarmee men te maken heeft. Dit is het moment om met een concreet aanbod te komen. U weet nu immers precies wat de wens is en waar de behoefte ligt. Ook hier geldt dat de school uit- eindelijk zelf kiest. In fase 5 gaat erom om uit te vinden welke kansen er zijn als de aanbieder en de school hun krachten, expertise en middelen bundelen, vanuit het principe ‘samen sterk(er)’.
- Wat heeft de school al in huis om de ideeën uit fase 4 te realiseren?
- Wat zou de aanbieder kunnen in of meebrengen nu ze weten wat de school het liefst zou willen?
- Welke andere bronnen, oplossingen zijn er nog denkbaar?
Fase 6 - Concretiseren
Zodra er een duidelijke keuze is gemaakt, moeten de details en de samenwerking verder vorm krijgen. Dit is het gedeelte waarin zowel aanbieder als afnemer zich van harte moeten kunnen verbinden aan hetgeen er nu overeengekomen wordt.
Nu we weten wat de wensen, de mogelijkheden en de beperkingen zijn, welke keus/keuzes wil de school dan maken?
- Hoe gaat het project er concreet uitzien?
- Wat vraagt dit van de school?
- Wat vraagt dit (indien van toepassing) van de leerkracht?
- Wat vraagt dit (indien van toepassing) van de kunstvakdocent?
- Wat vraagt dit van de aanbieder?
- Wat spreken we concreet af ten aanzien van verdeling verantwoordelijkheden, financiën, planning, evaluatie, enzovoort.
Afronden
Ook als het gesprek nog niet helemaal ‘rond’ is, is het verstandig om zo’n zeven minuten voor de afgesproken eindtijd van het gesprek de balans op te maken.
- Welk gesprek hadden jullie je voorgenomen (zie daarvoor de antwoorden die iedereen gaf bij de fase van het contracteren) en hoever zijn jullie daar nu mee gevorderd.
- Hoe heeft een ieder het gesprek ervaren en wat is een zinvol vervolg ervan?
Meer weten over co-creatie?
Neem contact met mij op.
