Als laatste kunstwerk langs de Halve Zolenroute is in februari 2020 het Koffijhuis van Marcel Smink feestelijk onthuld. Het kunstwerk is te zien in Sprang Capelle en maakt deel uit van de kunstroute langs de Halve Zolenlijn, een voormalige spoorlijn waarop vroeger de treinen af en aan reden met producten uit de Brabantse leerindustrie. De twintig kilometer lange fiets- en wandelroute langs de oude spoorlijn voert van de Markt in Geertruidenberg naar de Markt in Drunen. Tijdens de industriële revolutie groeide dit gebied, dat bekend staat als de Langstraat, uit tot het centrum van de Brabantse schoen- en lederindustrie. De kunstroute werd onder begeleiding van Kunstloc gerealiseerd door de gemeenten Geertruidenberg, Heusden en Waalwijk.
Het Koffijhuis
Op de locatie waar het nieuwe kunstwerk van Marcel Smink staat, was vroeger het nu verdwenen station Capelle Vrijhoeve. Aan de kunstenaar werd gevraagd om een kiosk-achtig gebouwtje te ontwerpen. Hij liet zich inspireren door paviljoens uit Indonesië omdat de aanleg van de spoorlijn grotendeels werd gefinancierd met Indische Baten, de winst die in Nederlands-Indië werd gemaakt en die ten goede kwam aan de Nederlandse schatkist. De baten kwamen voornamelijk uit de opbrengsten van koffieveilingen. Multatuli bekritiseert deze gang van zaken fel in zijn Max Havelaar met de woorden ‘gij die spoorwegen bouwt van gestolen geld…’. De vorm die Marcel Smink koos voor zijn kunstwerk verwijst naar een Tongkonan uit Sulawesi. Dit is een familie-generatie huis van het Toradja volk. Tongkonan betekent ‘huis van oorsprong’. Dat sluit mooi aan bij zijn onderzoek naar de oorsprong van de Langstraatspoorlijn. Het kunstwerk is van staal en afgewerkt met koffiedik dat is vermengd met polyurethaan.
De route
De Halve Zolenroute en de kunstwerken komen voort uit de gezamenlijke kunstvisie van de gemeenten Geertruidenberg, Waalwijk en Heusden. Adviseur Jos Wilbrink schreef deze visie namens Kunstloc in opdracht van de drie gemeenten. Alle kunstwerken verwijzen naar de rijke geschiedenis van de Langstraat: niet alleen de schoen- en lederindustrie, maar ook de geschiedenis van de spoorlijn die tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw in gebruik bleef, de natuur en het landschap. Naast de kunstwerken langs de route zijn er ook animatiefilms en gedichten gemaakt.
Landkunst
De wandel- en fietsroute loopt door een weids landschap met strakke lijnen en verre uitzichten. Onderweg word je verrast door kunstwerken, zoals de Ode aan de Zandrug van Sannah Belzer in Waspik, Footprint van Harald Vlugt bij Raamsdonk en On the top of the world van Herman Lamers ter hoogte van de Zeedijk in Drunen. Bij de brug over het Afwateringskanaal bij Waalwijk rijst een groot, ovaal vervormd locomotief-wiel op uit het landschap. Dit is Het Wiel van Maarten de Reus. Dankzij de bijbehorende Verblijfsplek is dit een ideale rustplaats om te genieten van het samenspel tussen kunst en landschap.
De Halve Zolenroute is mogelijk gemaakt door subsidie van de provincie Noord-Brabant. De kunstvisie en opdrachten aan de kunstenaars zijn tot stand gekomen dankzij medewerking van vele partners uit de drie gemeenten op het gebied van kunst, cultuur, erfgoed en toerisme.
Meer weten over landkunst?
Neem contact met mij op.
Liesbeth Jans
Liesbeth schreef dit blog als adviseur van Kunstloc Brabant. Inmiddels geniet ze van haar pensioen.
