Verbinding voelen met elkaar, oprecht contact maken, ideeën uitwisselen en het gesprek aangaan. Het documentairefestival is een kunstvorm die dit bij uitstek mogelijk maakt. Aan de hand van documentaires worden dialogen gestart en taboes doorbroken. Sinds 2019 kun je in Noordoost-Brabant een internationaal documentairefestival bijwonen: Beholders; documentary dialogues.
Geschreven door: Maartje van Roessel en Ellen Kooijmans
De tweede editie van Beholders vindt van 7 t/m 11 oktober plaats in Meierijstad (de Brabantse fusiegemeente die bestaat uit onder andere Veghel, Sint-Oedenrode en Schijndel). Het festival is een initiatief van Willem Wouters en Mark van de Laarschot. Onder de naam DocsintheCity organiseerden zij van 2015 tot en met 2018 een aantal documentaire-avonden in (vooral) Schijndel. In 2019 werd DocsintheCity uitgebreid naar een meerdaags documentairefestival, onder de naam Beholders; documentary dialogues. De festivallocaties werden uitgebreid naar een breed scala aan locaties door heel Meierijstad.
Het belang van het gesprek
“Vanaf de start van Beholders en DocsintheCity is het onze doelstelling geweest om mensen met elkaar in contact te brengen,” zegt Willem Wouters. “Daarom is bij ons altijd een maker, hoofdpersoon of deskundige te gast, met wie we na de documentaire uitvoerig in gesprek gaan. Juist nu is dat gesprek misschien wel waardevoller dan ooit.”
Die visie wordt gedeeld door andere betrokkenen bij het festival. Bijvoorbeeld door Sophie de Ruijter, fluitiste, creatieve duizendpoot en ontwikkelaar van kunst-educatieve projecten. Ze was vorig jaar moderator bij Beholders en is dat voor deze editie weer. “Het raakte me vorig jaar ontzettend dat mensen van alles durfden te zeggen”, vertelt ze. “Over het leven, over dingen die raken en ertoe dóén. Het brengt mensen dichter bij elkaar.”
Beholders; documentary dialogues
Ook documentairemaker Lidija Zelovic, zowel in 2019 als in 2020 aanwezig bij Beholders, beaamt dit: “Vorig jaar kwam ik erachter dat alles bij Beholders gebaseerd is op bij elkaar zijn, mensen met elkaar verbinden die elkaar anders nooit zouden ontmoeten.” Daarmee raakt ze direct de kern van het documentairefestival in het algemeen, en van Beholders in het bijzonder. Beholders wordt - misschien nog wel meer dan andere festivals - gemaakt vanuit een gevoel van ‘het samen doen’. “Je doet het heel erg met z’n allen, dat is hun werkwijze”, zegt Tim Haars, acteur, presentator, maker en nauw betrokken bij Beholders. “Bij Beholders luisteren en kijken ze constant naar wat jij als maker wil. Ze brengen iedereen met elkaar in contact.”
De wereld om ons heen
Documentaires geven een inkijkje in de werkelijkheid van een ander. Ze kunnen confronteren, inspireren, raken, verwonderen. Ook het feit dat ze gaan over de wereld om ons heen, zorgt ervoor dat we geraakt worden. Doordat documentaires iets bij je losmaken, komt het gesprek vaak (relatief) gemakkelijk op gang. Zo zet de documentaire Climate Warriors, te zien bij Beholders, een grote uitdaging van deze tijd in de schijnwerpers: de energietransitie. In de documentaire Bias onderneemt filmmaker Robin Hauser een ontdekkingsreis naar haar eigen verborgen vooroordelen. Terwijl de Black Lives Matter-beweging overal ter wereld sterk groeit, stelt Bias ons de vraag: kunnen we onze hersenen vrijmaken van vooroordelen?
Een heel ander, maar net zo actueel onderwerp wordt aangesneden door Jawline, dat een onthullend portret biedt over de wereld achter influencers. Een snelgroeiende wereld waarin een soort goudkoorts heerst. Of neem een documentaire als Lords of Water, over de financialisering van water. Nu de vraag naar water over de hele wereld explosief toeneemt, ontstaan nieuwe markten en machtsverhoudingen, die het lot van bijna 10 miljard inwoners over de hele wereld gaan bepalen.
Beholders; documentary dialogues
Verruimen, verrijken en verdiepen
En zo zijn er bij Beholders (en daarbuiten!) nog veel meer documentaires over de maatschappij van nu: Prison for Profit over de eerste privaat gerunde gevangenis ter wereld. Dubbel Geluk over de belevingswereld van kinderen met gay-ouders. Requiem for Williamsburg, over de gevolgen van gentrificatie in steden. En The Price of Progress, over de toekomst van agricultuur in de Europese Unie en de vraag wie de prijs van het eten van morgen eigenlijk bepaalt.
Ook de andere documentaires bij Beholders, die bijvoorbeeld gaan over ons verleden of over meer tijdloze onderwerpen als vriendschap en liefde, zijn relevant en waardevol. Omdat ze je laten nadenken over jezelf en de wereld om je heen. Documentaires verruimen, verrijken en verdiepen je blik; ze laten je het perspectief van de ander zien. En daar hebben we juist nu behoefte aan: de ander, met zijn of haar gedachten, visies en ideeën. Zodat we ondanks deze gekke tijd verbonden blijven met elkaar.
Coronamaatregelen
Met alle maatregelen die de organisatie genomen heeft, kan Beholders veilig en volgens de richtlijnen van 28 september jl. doorgaan. Kijk voor meer informatie op de website van Beholders.
Maartje van Roessel
Tekstschrijver bij Beholders
