Na het afschaffen van de QR-codes openden de Nederlandse theaters onlangs enthousiast hun deuren. Eindelijk zouden er weer volle zalen zijn en kon het publiek onbeperkt genieten van de podiumkunsten. Helaas heeft deze culturele inhaalslag meer tijd nodig dan gehoopt. De theaters kampen momenteel met een lagere bezetting dan vóór de pandemie, zo blijkt uit recent onderzoek van het Nationaal Theaterfonds. Geldt dat ook voor de theaters in Brabant? En hoe kijken zij naar de toekomst? MEST sprak erover met Chassé Theater Breda, Theater de Bussel in Oosterhout en Parktheater Eindhoven.
Geschreven door: Elmay Claassen
Voorzichtigheid speelt parten
Driekwart van de theaterbezoekers bezoekt nu minder voorstellingen dan voor de coronacrisis, zo blijkt uit het onderzoek. Dat merken ze ook bij het Chassé Theater. Programmeur Fabian Pikula staat ons uitgebreid te woord. “Er is progressie, maar we kampen nog steeds met een lagere bezetting. Dat heeft vooral te maken met de groep ouderen en kwetsbaren. Wij merken dat zij het nog spannend vinden om met veel mensen tegelijkertijd samen te komen.” Aan de andere kant van Brabant, in het Parktheater, voltrekt zich een soortgelijk scenario. “Binnen de oudere leeftijdsgroep spelen gezondheidsrisico’s nog een grote rol,” beaamt programmeur Bram Jacobs.
Onder dertigers en veertigers zouden de annuleringen van de afgelopen tijd de grootste reden zijn tot voorzichtigheid. De ondervraagde theaters proeven dat sentiment ook binnen onze provincie. Fabian: “Het is lang onduidelijk geweest of geplande voorstellingen door zouden gaan en dan gaan mensen wachten.” In Eindhoven speelt naast de voorzichtigheid van bepaalde groepen ook het ontbreken van een voorverkoopfase een grote rol. Bram: “Wij verkopen de helft van onze kaarten in de voorverkoop. Dit jaar hebben we die periode niet gehad. Het publiek dat gewend is om een kaartje te kopen op het moment dat de brochure op de mat valt, is er nu niet.”
Herstelseizoen
Maar hoe zit het eigenlijk met de loyaliteit van het Brabantse publiek? Is de gewoonte om naar het theater te gaan nu misschien doorbroken? Volgens Charlotte Louwers van Theater de Bussel is dat laatste niet het geval. “Er is een groep waarbij het theaterbezoek nu even uit het systeem is, maar dat heeft gewoon meer tijd nodig. Ik vergelijk het ook wel met een verbouwingsperiode. Als je lang dicht bent geweest vanwege een verbouwing, duurt het vaak twee jaar voordat je je normale populatie weer terug hebt.” De theaters richten zich nu vol enthousiasme op het najaar. Bram: “We zitten momenteel nog in een herstelseizoen, maar dat hadden we ook ingecalculeerd.” In Oosterhout trekt Charlotte zich vooral op aan het enthousiasme van de bezoekers die er wél zijn. “Als mensen eenmaal geweest zijn, herinneren ze zich weer hoe leuk het was. De positieve reacties geven mij veel energie. Men vindt het fijn om weer onder de mensen te zijn en ik ben niet bang dat dat ooit zal verdwijnen.”
Ondertussen trekken nu vooral de grote namen volle zalen. “Dat is niet erg,” vertelt Charlotte, ”Het is een goede manier om mensen weer aan ons te binden. Hopelijk creëert dat een kettingeffect en staat het publiek daarna ook open voor de minder bekende namen.” De ondervraagden zijn het er over eens dat er ook voldoende ruimte moet blijven voor nieuwe makers. Fabian: “Vooral afgestudeerden vallen nu tussen wal en schip. Als theater blijven wij ons hard maken voor die groep. Zij moeten ook voldoende speelbeurten kunnen maken, al zijn wij daarin deels afhankelijk van theaterproducenten.”
Illustratie door Dymphie Huijssen
Nieuwe mogelijkheden
Terug naar hoe het ooit was, moeten we dat eigenlijk wel willen? Een turbulente tijd als deze brengt namelijk ook kansen met zich mee. “Alles was toch al anders de afgelopen jaren. Dat zorgde ervoor dat we ook eerder spannende keuzes durfden te maken,” vertelt Fabian, “We hebben er bijvoorbeeld voor gekozen om geen brochure meer te maken, maar op wekelijkse basis met nieuws te komen. Daarnaast zijn we aan het experimenteren met targetting op postcodegebieden om nieuwe bezoekers aan te trekken.” Ook in Eindhoven wordt volop geëxperimenteerd. Bram: “Deze crisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat onze sector aan het vergrijzen is en dat maakt ons kwetsbaar. We voelen nu de urgentie om ons op nieuw publiek te gaan richten. We willen meer aansluiting vinden bij álle Eindhovenaren en gaan experimenteren met themafestivals door de stad. Zo kunnen we een maatschappelijke dialoog stimuleren.”
Veel energie voor de toekomst
Maken de Brabantse theaters zich dan helemaal geen zorgen? Naast het enthousiasme blijken er toch ook serieuze uitdagingen te liggen. “Dit seizoen draaien we de helft minder omzet, dus financieel zitten wij wel echt in een kritische situatie,” vertelt Fabian, “Daar moeten we niet te licht over denken.” Daarnaast is er, net als in andere sectoren, een flinke uitdaging op het gebied van horeca- en techniekpersoneel. Fabian: “We hebben soms gewoon niet genoeg technici om twee zalen tegelijkertijd te openen, terwijl dat er voorheen vaak drie waren. Dat zorgt voor problemen in de programmering.” Bij De Bussel en het Parktheater lopen ze daar ook tegenaan. Een snelle oplossing is er vooralsnog niet.
De culturele inhaalslag heeft dus wat meer tijd nodig, maar ondertussen focussen de theaters zich optimistisch op het najaar. “Onze voorverkoop voor het najaar start in juni, dus hopelijk vindt het publiek ons dan weer terug,” vertelt Bram, “We moeten niet allemaal te paniekerig doen. Als de deur van het slot gaat, is het niet meteen weer zoals het was. We moeten het publiek de tijd gunnen.” Het enthousiasme overstemt het grootste deel van de zorgen. Charlotte: “Ik hoor alleen maar verhalen van bezoekers hoe fijn ze het vinden om weer in het theater te zijn. Dat is de allerbeste verkoopmethode.” Fabian: “We zijn weer open! Dat geeft zó veel energie aan een bedrijf en hopelijk stralen we dat ook uit naar buiten.”
Elmay Claassen
Freelance redacteur en tekstschrijver
