In West-Brabant, ter hoogte van Woensdrecht en Hoogerheide en onderdeel van natuurgebied de Brabantse Wal, ligt Jagersrust. De komende jaren staat dit gebied in het teken van verandering: op initiatief van Evides Waterbedrijf is een verandering van cultuurlandschap naar natuurlandschap ingezet. Het gebied bij Jagersrust is door de provincie aangemerkt als ‘natte natuurparel’. Het doel van natte natuurparels is om de kwetsbare ‘natte' natuur daar te behouden en te herstellen. Door de toepassing van kunst moet het veranderende gebied zichtbaar en beleefbaar worden voor bezoekers. Kunstloc Brabant begeleidt en adviseert dit kunstproject.
De creatieve kracht van kunst
Vlakbij Jagersrust komt een aantal wandel- en fietsroutes bij elkaar. Vanaf dat punt kijk je bovendien mooi uit over het gebied: je ziet een ven, weer in ere hersteld, overgangen van bos naar open gebied, houtwallen en kleinschalige landbouw, gebaseerd op historische waarden en gebruik. Door de inzet van de creatieve denk- en ontwerpkracht van kunstenaars en ontwerpers wil Evides Waterbedrijf op deze locatie een verbinding laten zien tussen de verschillende manieren waarop het gebied gebruikt wordt (en werd): natuur versus cultuur, agrarisch versus recreatief. Kunst helpt mensen anders naar hun omgeving te kijken, zich te verwonderen over wat ze zien, verrast te zijn over wat ze tegenkomen. De ecologische en duurzame ontwikkeling van het gebied moet daarbij centraal staan.
De rol van Kunstloc Brabant
Evides Waterbedrijf heeft curator en onafhankelijk adviseur Peke Hofman en onze adviseur Kunst & Ruimte Netty van de Kamp gevraagd voor advies over en begeleiding bij dit kunstproject. Kunstloc Brabant is bovendien betrokken bij de selectie van kunstenaars en ontwerpers voor deze opdracht (samen met curator Peke Hofman), en bij het begeleiden van verschillende bijeenkomsten, het samenstellen van een kunstcommissie, inhoudelijke en artistieke begeleiding tijdens het hele proces, en het bewaken van uitvoering, planning en financiën, samen met opdrachtgever Evides.
Van werkatelier naar denkrichtingen
Het kunstproject is gestart met een werkatelier, waar geselecteerde kunstenaars samen met stakeholders en betrokkenen uit het gebied in co-creatie werkten aan eerste ideeën voor kunsttoepassingen. Het werkatelier werkte zodoende als ideeëngenerator. Tijdens de eerste sessie, in de zomer van 2019, maakten belanghebbenden en stakeholders kennis met de geselecteerde kunstenaars en ontwerpers, wisselden ze informatie uit en verkenden ze samen het gebied. Tijdens de tweede sessie pitchten de kunstenaars en ontwerpers hun ideeën en denkrichtingen aan de stakeholders. Na deze sessie startten de kunstenaars en ontwerpers met het uitwerken van drie schetsontwerpen als denkrichtingen.
Atelier Veldwerk
Het water en de kwaliteit van het milieu in Jagersrust vormen voor Atelier Veldwerk het belangrijkste kapitaal van het gebied. De omgeving is immers onderdeel van de waterwinning, en vanuit het waterbedrijf en natuurorganisaties wordt flink ingezet op herstel van de natuurwaarden. De natuur is in ontwikkeling, en dat maakt het bezoeken van het gebied volgens Atelier Veldwerk bijzonder. Daarom wil Atelier Veldwerk dit ‘kapitaal’ zichtbaar maken: bijvoorbeeld met voor publiek toegankelijke meetstations, drinkwaterpunten in het gebied en eventueel het door middel van een gebouw of paviljoen faciliteren van educatie over het gebied.
Rob Voerman
Beeldend kunstenaar Rob Voerman werd vooral sterk getroffen door de bijzondere combinatie tussen de stilte van het natuurgebied en de geschiedenis die de plek heeft met ambacht. Met zijn idee zoekt hij vooral naar een ingetogen, bescheiden manier om de aanwezigheid van water en waterwinning zichtbaar en voelbaar te maken. Daarnaast moet er op deze plek, volgens Voerman, een ‘echo van bewoning en van ambacht’ te ervaren zijn.
Sannah Belzer
Voor ruimtelijk ontwerper Sannah Belzer zijn de verstilling en het samenzijn met de natuur uitgangspunten voor haar idee. De afstand die tussen mens en natuur is ontstaan wil ze verkleinen. Eén idee is om een paviljoen te ontwikkelen dat mensen kunnen huren om echt even alleen te zijn met de natuur, de verhalen van de omgeving te lezen en te horen (de kleuren van de bladeren, het ruisen van de bomen, de vogels die fluiten) en die ervaringen weer door te geven aan anderen.
Vervolg
Na presentatie van de schetsontwerpen wordt door een kunstcommissie (onder leiding van Kunstloc Brabant en curator Peke Hofman) één van de kunstenaars gekozen. Deze kunstenaar krijgt opdracht voor het definitieve ontwerp. Als het definitieve ontwerp akkoord is, gaat de geselecteerde kunstenaar over tot het uitvoeren en opleveren van het kunstwerk. De curator/ Kunstloc Brabant en de opdrachtgever zorgen voor de randvoorwaarden, ondersteuning en indien gewenst, begeleiding en advies. Ook oplevering, behoud en beheer worden hierin meegenomen. Het is de bedoeling dat het kunstwerk aanvang 2021 wordt opgeleverd.
Meer weten over het toepassen van kunst in ons landschap?
Neem contact met mij op.
