- Inspiratie;
- Cultuureducatie
- Primair onderwijs
- Voortgezet onderwijs
Aangemaakt op: di 12 dec. 2023
Steeds meer scholen in ons land geven cultuureducatie een impuls door mee te doen met de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK). Dit programma helpt om cultuur te integreren binnen het onderwijs en zorgt ervoor dat leerlingen zichzelf beter kunnen ontwikkelen. De meeste scholen in Brabant doen al mee. Hoe gaat dat in de praktijk in zijn werk? Kunstloc Brabant sprak erover met Maricoline Vermeulen en Francy Derijck van SBO Het Kompas in Etten-Leur en intermediair cultuureducatie Hanne Poos.
Geschreven door: Elmay Claassen
Hart voor cultuur
"Ik heb een groot hart voor cultuur. Een hele poos geleden zijn wij voorzichtig ingestapt bij CmK om kunst en cultuur nog fanatieker te gaan uitdragen. Ik vind het belangrijk dat kinderen op een positieve manier kennismaken met kunst en cultuur en de vrijheid krijgen om te experimenteren,” vertelt directeur Francy Derijck. Zij en haar collega’s werken in het kader van CmK nauw samen met intermediair Hanne Poos. “Ik ben al sinds 2013 betrokken bij CmK en heb toen vier scholen in Etten-Leur benaderd om mee te doen,” vertelt Hanne. “Daar was Het Kompas er één van. We zijn toen inderdaad eerst gaan experimenteren en vooral heel erg vanuit de leerling gaan denken. Wat heeft die nodig in diens rugzakje? En wat wil je hen als school bieden?” Die eerste experimenten werden heel positief ontvangen. “In het begin heb ik er als intermediair heel dicht bovenop gezeten, maar gaandeweg hebben de scholen meer ruimte gekregen om hun eigen programma goed in te vullen. Ze bellen me nu alleen als ze mij nodig hebben.”
De rol van de cultuurcoördinator
Maricoline is een paar jaar geleden gestart als cultuurcoördinator. Vorig jaar heeft ze daarvoor de ICC-cursus afgerond. “Ik houd me bezig met het integreren van de methodes, maar ook met zaken als het schrijven van een begroting. Op school werken wij met ‘Laat maar zien’, dat is een hele complete methode voor beeldende vorming en geeft houvast aan alle collega’s. Door zo’n methode te gebruiken hebben we toegang tot allerlei achtergrondmateriaal en dat is heel helpend.”
Ze gaat drie keer per jaar naar een overleg voor alle cultuurcoördinatoren uit de gemeente Etten-Leur. Dat wordt georganiseerd door Hanne. Maricoline: “Daar worden vraagstukken besproken waar iedereen tegenaan loopt en is ruimte voor individuele vragen. Dat is heel inspirerend en je hoort ook hoe het op een andere school gaat.” Er is ook altijd een presentatie van een externe partij om de deelnemers te inspireren. “Laatst was er bijvoorbeeld een dramadocente en vervolgens hebben we haar ook uitgenodigd om een gastles te komen geven. Zo kunnen we de kinderen weer een ervaring geven die ze anders niet hadden gekregen.”
Het belang van de intermediair
SBO Het Kompas hecht veel waarde aan Hanne als intermediair. Francy: “Hanne kent de weg veel beter. Wij zijn echt van het onderwijs, maar Hanne heeft een enorm netwerk binnen de culturele sector. Dat maakt ons aanbod veel rijker. Daarnaast weet Hanne mensen enthousiast te krijgen voor cultuureducatie en dat is belangrijk, want op sommige scholen krijgt het nog steeds niet de prioriteit die het verdient.”
Op een andere manier uiten
Hanne ziet een belangrijke en bijzondere rol voor kunst en cultuur. Ze vertelt: “Kunst kan iets duidelijk maken met iets anders dan alleen maar woorden. Er zijn muzikanten of theatermakers die thema’s als eenzaamheid kunnen uitbeelden op een wijze die je diep raakt. Het is een manier van communicatie waarmee we op een andere manier kunnen voelen en uiten dan alleen met het hoofd. Het is voor kinderen heel belangrijk om dat óók te leren.”
In de regio Etten-Leur ligt er een goede basis voor cultuureducatie, waarbij iedere leerling minstens een keer per jaar naar een professionele voorstelling gaat. “Zo kunnen we leerlingen inspireren, verbazen en verwonderen. Dat is wat mij betreft de basis waarop elke school haar eigen cultuurhuis kan bouwen. Als school heb je dat fundament nodig en je ziet dat het er bij elke school weer anders uitziet” aldus Hanne. De directeuren zijn echt sleutelfiguren daarin: “Als je een directeur hebt met een hart voor cultuur, dan loopt dat gewoon beter op een school en omarmt een team het ook eerder. Op Het Kompas zit dat wel goed. Ik ben heel blij dat Maricoline nu een gecertificeerd cultuurcoördinator is, waardoor ze ook beter zicht heeft op visieontwikkeling en doorlopende leerlijnen.”
Groeien van cultuuronderwijs
Een groot deel van de leerlingen van Het Kompas zijn ‘echte doeners’ en vinden het leuk om te bewegen en te spelen. Volgens Maricoline is goede cultuureducatie juist daarom zo belangrijk. “Je ziet kinderen echt groeien van goed cultuuronderwijs. Ze laten zich opeens zien en horen, je ziet opeens een hele andere kant van kinderen. Het opent deuren omdat ze zich op een andere manier kunnen laten zien. Daarnaast heeft niet ieder kind vanuit huis toegang tot kunst en cultuur. Velen zijn nog nooit in een museum geweest. Door dit onder schooltijd aan te bieden, krijgt ieder kind die ervaring mee.”
Maricoline, Francy en Hanne zijn volop bezig met plannen voor de toekomst. “We zijn dit schooljaar begonnen met een externe muziekdocent en dat bevalt heel goed. Ik hoop dat we dat de komende jaren door kunnen zetten,” zegt Maricoline. “Het jaarlijkse theateruitje houden we er ook zeker in. Ik ben zelf een toneelspeelster, dus het zou wel een grote droom van mij zijn om drama nog iets meer de school in te brengen. Tijdens het recente experiment met de dramadocent zagen we echt al kinderen opbloeien. Wie weet kunnen we dat in de toekomst nog uitbouwen, dan is het culturele plaatje voor mij compleet.”
Wat is Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK)?
In het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit werken scholen en culturele instellingen samen om kunst en cultuur een vast onderdeel van het lesprogramma te maken. Zo maken we goede cultuureducatie mogelijk voor alle leerlingen. Goede cultuureducatie geeft leerlingen plezier, brengt ze belangrijke vaardigheden bij en geeft ze de kans om hun talenten te ontdekken en ontwikkelen.
Binnenkort start de aanvraag voor de vierde periode Cultuureducatie met Kwaliteit (2025-2028). Lees meer over de laatste ontwikkelingen rondom CmK4 op de projectpagina.
Reeks van 3 interviews
Dit is het eerste artikel in een reeks van 3 waarbij we intermediairs en andere betrokkenen in Brabant aan het woord laten over het belang van cultuuronderwijs in het basis- en het voortgezet onderwijs. De andere interviews in deze reeks zijn een interview over SBO Het Kompas en intermediair Hanne Poos en een interview over het Varendonck College en intermediair Aart van Stiphout.
Wil je meer weten?
Heb je vragen over CmK of wil je meer weten over cultuureducatie? Neem gerust contact met mij op.