“Als een steentje dat je in het water gooit”, zo beschrijft modeontwerpster Irma Borgsteede haar concept van Fashion Made in Holland. Het begint met een kleine rimpeling in het wateroppervlak, maar al snel wordt de cirkel groter. Samen met galeriehoudster Meggy van Houtum gaf ze eind september een voorlichtingsbijeenkomst over Fashion Made in Holland. Geïnteresseerde modeontwerpers uit het hele land kwamen hiervoor naar de Dutch Art & Design Salon in Den Bosch.
- Geschreven door Sabine Ticheloven
Het frustreert Irma enorm, vertelt ze. In de ruim twintig jaar die ze nu werkt als zelfstandig modeontwerpster, met kleine collecties die ze zelf in huis produceert, heeft ze tientallen stagiaires zien komen en gaan. De naaisters en coupeuses in opleiding die ze heeft begeleid, vinden vervolgens niet of nauwelijks werk in het vakgebied waarvoor ze zijn opgeleid.
“Tegelijkertijd lopen veel (jonge) modeontwerpers aan tegen het feit dat ze hun collectie met kleinere oplages bijna nergens in Nederland kunnen laten maken. Bestaande naaiateliers produceren meestal alleen voorbeeldcollecties, de zogenoemde ‘monstercollecties’. Het buitenland is alleen financieel aantrekkelijk als het om hele grote aantallen gaat”, vertelt Irma.
Collectie Irma Borgsteede | Fotografie: Sjaak Ramakers
Lokale en kleinschalige productie
Irma wil met Fashion Made in Holland een brug slaan en de mode(accessoires)ontwerpers en productieateliers in Nederland met elkaar verbinden. Kleinschalige productie in eigen land mogelijk maken om zo enig tegenwicht te bieden aan de vele misstanden in de lagelonenlanden. Nederlandse modeontwerpers in de gelegenheid stellen om hun collecties lokaal te produceren. “Kwaliteit, duurzaamheid, werkgelegenheid en samenwerking staan hierbij centraal. Een verschuiving van Fast Fashion naar Slow Fashion.”
Organisch groeien
Lange tijd blijft Fashion Made in Holland (FMiH) louter een idee. Tot Irma enkele jaren geleden Meggy van Houtum ontmoet. Meggy, eigenaar van de Dutch Art & Design Salon in Den Bosch, een galerie voor beeldende kunst en modevormgeving, is meteen enthousiast over haar plannen. Samen werken ze het idee van Fashion Made in Holland verder uit tot een concreet concept. “Het is een organisch groeiproces, we staan nog aan het begin”, aldus Meggy. “Afgelopen jaren hebben we stad en land afgereisd om het FMiH concept in de modewereld en bij relevante onderwijsinstellingen onder de aandacht te brengen en advies in te winnen. Zo zaten we onlangs bij Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en medeoprichter van Nederland Kantelt. Hij ondersteunt het gedachtegoed, wil graag met ons meedenken over een nieuw consignatiemodel (eerlijke verdeling ontwerper, maker, verkoper) en benadrukt dat we het vooral samen met anderen moeten doen."
Vancouver Fashion Week
Dat lokale, kleinschalige productie ook echt mogelijk is ziet Irma in 2014 tijdens de Fashion Week in Vancouver. “In die stad gebeurt het al. Ik heb er diverse winkels bezocht die hun kledingcollecties in eigen huis produceren. Dat is hip daar. Uit Canadese cijfers blijkt tevens dat, wanneer consumenten slechts 1% van hun jaarlijkse kledinguitgaven besteden aan lokaal geproduceerde kleding, dit vele nieuwe banen oplevert.” Deze cijfers maken haar nieuwsgierig naar de Nederlandse situatie. Daarom heeft FMiH onlangs vier studenten bedrijfs- en consumentenwetenschappen van de Universiteit Wageningen opdracht gegeven om uit te zoeken wat de effecten zijn op de Nederlandse economie en het milieu, als er een start gemaakt wordt met het terugbrengen van de productie naar Nederland.
Fashion Made in Holland waardelabel
Behalve dat het werkgelegenheid oplevert en eerlijke lonen voor de makers, is het ook goed voor het milieu. Door de korte lijnen wordt er op transport bespaart en is er minder verspilling. Voor de maatschappelijk- en milieubewuste consument is een herkenbaar beeldmerk belangrijk. Meggy: “We hebben daarom een speciaal waardelabel gemaakt met de tekst FMiH|fashion made in holland, inclusief een oranje tulpje op de i. Dit label stikken de deelnemende modeontwerpers en productieateliers in elk collectie item, naast het logo van de ontwerper zelf. Hoewel op een bescheiden plek, geeft het een toegevoegde waarde aan het product.”
Bewustzijn consument
De problematiek die FMiH aansnijdt is actueel. We kennen allemaal de verhalen over uitbuiting en milieuvervuiling in de lagelonenlanden en het kledingstuk dat verworden is tot wegwerpproduct. Toch komt er een tegenbeweging op gang van meer bewustere consumenten. Irma: “Als modeontwerper ben ik transparant naar mijn klanten en leg ik uit hoe het product en de prijs tot stand komt. Hoewel je door de korte lijnen veel schakels uit de lange productieketen verwijdert, blijft lokale productie duurder. Alhoewel duur natuurlijk een relatief begrip is. Ik maak mijn klanten ervan bewust dat het op de lange termijn niet veel uitmaakt. Ze kopen immers een duurzaam en kwalitatief hoogwaardig product, waardoor het jarenlang gedragen kan worden.”
Irma droomt van verschillende FMiH warenhuizen verspreid over Nederland. Maar zover is het nog niet. De Dutch Art & Design Salon is vooralsnog het eerste en enige verkooppunt van het FMiH label. Studio RYN, onderdeel van het ROC in Arnhem, is enthousiast over het label en heeft zich al aangemeld als productieatelier voor FMiH.
Wil jij je ook graag aansluiten bij Fashion Made in Holland? Irma Borgsteede en Meggy van Houtum nodigen alle makers/ateliers en ontwerpers van mode en/of accessoires van harte uit om contact met hun op te nemen.
Sabine Ticheloven
Erfgoedspecialist en schrijver van levensverhalen en bedrijfshistorie
