Aangemaakt op: do 10 sep. 2020
Uit een onderzoek van Kunstloc blijkt dat de kwaliteit, kwantiteit en diversiteit van het kunstaanbod op Brabantse scholen terugloopt. Nu het overkoepelende provinciale kunstaanbod voor scholen (KunstSelect) is gestopt, zijn scholen zelf verantwoordelijk voor hun cultuureducatieve invulling. De intermediairs in de regio ondersteunen scholen en hun icc’ers (interne cultuurcoordinatoren) hierbij. Hoe zorgen ze voor kwaliteit in het aanbod? Drie intermediairs delen hun ervaringen en goede voorbeelden van kunsteducatie in Brabant.
Geschreven door Simone Vos
“Een kind maakt in de acht jaar die hij op school zit, kennis met acht verschillende disciplines uit het landelijke kunstaanbod. Dat vullen we aan met culturele aanbieders uit de regio en omliggende dorpen. Met alle scholen samen, kun je een dure voorstelling inkopen. Dat levert veel op. Met mijn collega uit Eersel verzorg ik voor de gemeenten Bladel, Bergeijk en Eersel de kunstmenu’s op alle scholen”, vertelt Inez Swinkels, intermediair en cultuurcoach bij Cultuurplaza de Kempen.
Krachten bundelen
“Ik vind het belangrijk dat kunst met de grote K ook in de kleinere dorpen komt. Daarom hebben we de krachten gebundeld met de drie gemeenten en de 27 scholen”, gaat Inez verder. “We kochten eerder gezamenlijk het KunstSelect-menu in van Kunstbalie (nu Kunstloc). Dat was een hele mooie manier om kwalitatief aanbod te bieden. Ook het educatief materiaal bij de voorstellingen was goed. Toen KunstSelect stopte, begonnen mijn collega en ik zelf een kunstmenu.”
Lokaal kunstmenu
Ook Gerry Roche, cultuurcoordinator en intermediair voor Cultuureducatie met Kwaliteit in Boxtel, heeft in opdracht van scholen en met icc’ers, het kunstmenu voortgezet toen het provinciale deel wegviel. “CultuurBox zit vijf keer per jaar met de icc’ers van alle scholen in Boxtel, over onder meer de invulling van het lokale kunstmenu.”, vertelt Gerry.
“De scholen wilden allemaal leerlingen de ervaring van kunst uit de grote wereld blijven geven. Ieder jaar kiezen de icc’ers met CultuurBox een discipline en bespreken we wat ze per school willen. Het programma is zoveel mogelijk op maat en sommigen willen nog extra workshops of verdieping”, aldus Gerry. Daarna werkt CultuurBox een kunstmenu uit, waarin we verschillende opties geven per groep. De scholen kiezen uiteindelijk hoe het lokale kunstmenu er in het nieuwe schooljaar uitziet. Ik merk dat er meer inhoudelijke bewustwording is, nu ze zelf beslissen.”
Échte kunstbeleving in de klas
Bij Mariëlla Huijgens, intermediair van Cultuurspot Drimmelen, is het lokale kunstmenu ook aan de orde van de dag. “De échte kunstbeleving in huis halen is van belang. Ik vind het de taak van de school om haar kinderen een prikkelend kunstmenu te bieden. Het is meer dan een leuk uitje”, zegt Mariella. “De scholen wilden het kunstmenu graag behouden toen KunstSelect stopte. Eén school wilde het lokaal oppakken en deed niet mee met het menu, maar die is nu toch ingestapt. Ik scout in mijn eentje de voorstellingen en heb contact met impressariaten en groepen. Ik ga naar de presentatiedagen van jeugdimpressariaten en kijk daar of het past bij de groep en de school. Daarin komt mijn achtergrond als regisseur goed van pas.”
“Als intermediair ben je de spin in het web. Je moet weten hoe de leerkracht werkt en hoe het programma in zijn lespraktijk past. En ik wil een waardevol kunstbezoek realiseren voor de kinderen. De scholen waren al gewend dat ik de organisatie van het menu deed, dat is niet veranderd”, zegt Mariëlla. “Ik overleg met de icc’ers over het menu. Zij geven dan aan: ga daar mee door of kies toch iets anders. Ook evalueer ik met icc’ers hoe de voorstellingen en projecten waren.”
Zelf afspraken maken
Inez verzorgt net als Mariëlla de organisatie van het hele menu. “Ik ben opgeleid tot docent beeldend vorming en heb 27 jaar in het voortgezet onderwijs gewerkt, dus daar put ik mijn kennis uit. Ik maak meer afspraken. Met BrabantMenu en De Stilte gaat dat gemakkelijk, maar musea zijn veel lastiger voor deze regio. Kinderen moeten dan al snel naar Eindhoven, Tilburg of Den Bosch en dat is qua reistijd ingewikkelder. Dit jaar zetten we op architectuur in. De leerlingen krijgen les van architectuurlessen.nl uit Eindhoven. We zoeken altijd een partij die makkelijk rouleert tussen scholen.”
Bezoek aan Noordbrabants Museum
“Om geschikt cultuuraanbod te vinden, put ik uit mijn netwerk en vraag ik Kunstloc om tips. Marktplaatshouders in de regio hebben goede adviezen. We gaan in gesprek met culturele aanbieders en kijk wat ze voor ons kunnen doen. In acht jaar tijd krijgen de kinderen alle disciplines aangeboden”, vertelt Gerry. “Het eerste lokale kunstmenu was geslaagd, dat was een programma met het Noordbrabants Museum. Voor alle groepen had het museum aanbod op maat gemaakt, inclusief voorbereidings- en reflectielessen. Daar gingen we met ruim 3200 kinderen heen. Een megabelevenis.”
Verschil per icc’er
“Het is belangrijk dat kinderen in aanraking komen met kunst. Dat ze hun talenten ontwikkelen en de kans krijgen zich te verwonderen. Daarom vind ik dat een afgeleide van het kunstmenu moet blijven bestaan”, vertelt Inez. “Het verschilt per icc’er in hoeverre ze ondersteuning van mij nodig hebben. Sommige kleinere scholen nemen het kunstmenu af en daar coach ik minder. Ik heb scholen waar we met elkaar sparren; wat heb je nodig en waar sta je? Ik probeer ze te verleiden meer uit cultuur te halen”
Stimuleren en evalueren
“Ik bied ondersteuning en adviseer”, vertelt Mariëlla. “Het is per school verschillend hoe ze hun kunsteducatie vormgeven binnen de regeling ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’. Mijn doel is om leerkrachten te stimuleren cultuureducatie in te zetten bij de ontwikkeling van kinderen.”
“Het kunstmenu biedt leerlingen een programma dat in dorpen niet ‘om de hoek’ te halen is. Onder meer de gezelschappen philharmonie zuidnederland, Orpheus en Wie Walvis voeren leerlingen naar een andere wereld. We maken ook gebruik van museumschatjes van Erfgoed Brabant. En het EYE-museum in Amsterdam is met een gastdocent bij onze scholen geweest. Dat was leerzaam. Het is belangrijk om na het zien van een kunstproduct te evalueren met de leerlingen. Anders blijft het een op zichzelf staand geheel, terwijl je het goed kunt integreren in je hele onderwijs.”
Artikelenreeks cultuureducatie
Dit eerste artikel is onderdeel van een reeks artikelen naar aanleiding van het onderzoek naar kunstaanbod op Brabantse scholen waarvoor Kunstloc in gesprek ging met onderwijsprofessionals, intermediairs en culturele aanbieders. In de artikelen lichten we aan de hand van praktijkvoorbeelden de conclusies van de gesprekken uit. Met in het tweede artikel aandacht voor de kwaliteit van professionele beeldende kunst.
Ben jij als intermediair ook trots op het aanbod in jouw lokale kunstmenu? Deel het met andere intermediairs via de besloten groep op Facebook.
In deze blog van Max van Alphen, Adviseur Cultuureducatie en Cultuurbeleid bij Kunstloc, lees je meer over scholennetwerken en de rol van cultuureducatie. Meer informatie over KunstSelect vind je in dit artikel.