Ons land kent steeds meer nieuwkomers. En er komen er nog altijd bij. Hoe is het om een volledig nieuw leven op te moeten bouwen in Nederland? En wat kan kunst hierin betekenen? We spraken fotograaf Ilse Wolf die in samenwerking met Stichting Buddy to Buddy werkte aan het participatieproject Journey of my Dreams voor BredaPhoto. En we gingen langs bij Kunstkameraden in Tilburg waar nieuwkomers worden gekoppeld aan kunstenaars om een half jaar samen op te trekken en te werken aan een creatief project.
Geschreven door: Lisa Habets
Vliegen en vluchten
De visie van Kunstkameraden (een project van Stichting De Cultuurkantine) is duidelijk: wie deelneemt aan (amateur)kunst, doet mee in de samenleving. De gezamenlijke werkplaats in Tilburg waar Kunstkameraden huisvest, biedt mogelijkheden voor fotografie, houtbewerking, mixed media en er is een naaiatelier. Via netwerkpartners zoals hulpverleningsinstelling Sterk Huis en het Schakelcollege in Tilburg (een school voor leerlingen van 12 tot 18 jaar die minder dan twee jaar in Nederland zijn) worden jongeren gematcht met een kunstenaar.
Inge en Lily, fotograaf: Margo Remie
We spraken beeldend kunstenaar Inge Janssens en Lily die elkaar op deze manier het afgelopen half jaar hebben leren kennen. In het atelier van Inge hebben ze samen verschillende materialen verkend, schetsen gemaakt en geschilderd. “Langzaamaan heeft Lily me verteld over haar geschiedenis, waar ze vandaan komt en wie ze mist”, vertelt Inge.
Samen hebben ze gewerkt aan een schilderij rondom het thema ‘vliegen en vluchten’ dat het verhaal van Lily vertelt. Op een kleurrijk geschilderde achtergrond heeft ze vogels geplakt die gemaakt zijn van landkaarten van haar geboorteland.
Overeenkomsten benadrukken
Fotografe Ilse Wolf werkte aan het project Journey of my Dreams voor BredaPhoto waarbij ze vijf nieuwkomers fotografeerde. Projectleider Liesbeth van Well stelde Ilse voor aan vijf nieuwkomers vanuit Stichting Buddy to Buddy in Breda.
Ilse ging in gesprek met Amara Youla (30), Heaven Zaid (20), Asieh Cheldavi (37), Mahmoud Al Asadi (64) en Islam Abtarkhanov (31). Ze was benieuwd waar zij van droomden, als er geen obstakels zouden zijn en alles mogelijk was. “We hebben samen gegeten, muziek gemaakt en gewerkt aan een moodboard. Terwijl ze hiermee bezig waren, heb ik gevraagd naar hun dromen”, vertelt Ilse.
Ilse Wolf, fotograaf: Ron Magielse
Met Journey of my Dreams wil Ilse laten zien dat nieuwkomers mensen zijn met toekomstdromen, net als jij en ik. “Ik wilde de overeenkomsten benadrukken, niet de verschillen. We zijn hetzelfde, we hebben alleen allemaal wat anders meegemaakt”, legt Ilse uit. Op deze manier probeert ze een hoopvolle boodschap te brengen, ondanks de ellende en het verdriet dat deze mensen kennen.
Kunst verbindt
Inge en Lily kennen elkaar nu zes maanden. “Ik heb veel stress en mis mijn thuis en familie. Ik kom uit Eritrea, mijn moeder is in Saoedi-Arabië, mijn broer woont in Israël en mijn zus in Duitsland. Hier heb ik niet veel mensen om mee te praten, maar met Inge kan ik alles delen”, vertelt Lily. Naast het werken in het atelier doen Inge en Lily meer leuke dingen samen. Zo zijn ze onlangs naar het Textielmuseum geweest en heeft Lily voor Inge gekookt.
Inge benadrukt hoe belangrijk de een-op-een aandacht is: “Deze jongeren moeten zich continu aanpassen aan de nieuwe situatie en hebben van veel mensen afscheid moeten nemen. De kracht van een individueel traject zoals Kunstkameraden is dat je voor langere tijd een ruimte biedt die als thuis voelt. Hier zijn we geen hulpverlener, die hebben ze al genoeg.” Het is duidelijk dat Kunstkameraden om veel meer gaat dan samenwerken aan een kunstwerk. Het gaat om verbinding, (h)erkenning en elkaar leren begrijpen en waarderen.
Licht in het donker
Ilse Wolf fotografeerde onder andere de 31-jarige Islam. “Ik vond het in het begin best moeilijk om Ilse haar vraag te beantwoorden waarvan ik droomde. Als kind wilde ik model worden. Maar dit is niet acceptabel in het land waar ik geboren en getogen ben”, vertelt hij. Voor hem was het dus een droom die uitkwam om te mogen poseren voor Ilse haar lens. “Eerst vond ik het spannend, maar ik ben heel blij met het resultaat. Het portret is echt zoals ik ben. Ik werd al een keer herkend op straat”, lacht hij.
Voor de portretten heeft Ilse gebruik gemaakt van het laatste avondlicht in het bos. “Ik vond dat zo mooi symbolisch: hoe donker het ook is, er is altijd een sprankje licht waar je op kunt focussen”, legt ze uit. Daarnaast was Ilse diep onder de indruk van de eindeloze veerkracht die iedereen uitstraalt: “Hoeveel ze ook hadden meegemaakt, ze hebben toch de veerkracht om hier iets op te bouwen en door te kunnen gaan.” Dit heeft geresulteerd in een serie indringende portretten die menselijkheid en hoop uitstralen.
Lisa Habets
redacteur
