Wat kunnen kunstenaars en ontwerpers betekenen voor maatschappelijke vraagstukken? En hoe dragen ze samen bij aan een groene omgeving en het welzijn van mensen? Met kunstvouchers geeft Kunstloc Brabant projecten in het Van Gogh Nationaal Park de mogelijkheid een samenwerking aan te gaan. Vier deelnemers die met de kunstvouchers werken, aan het woord over hun projecten en de toekomst ervan.
Geschreven door: Simone Vos
Jongeren en gezondheid
“Het effect van in de natuur zijn; wandelen, stilstaan, de omgeving in je opnemen, dat is zo groot. Hoe betrek je jongeren meer bij die natuur; vanuit Nature for Health willen we dat meer laten zien en juist hen bereiken. De mentale gezondheid staat bij jongeren namelijk onder druk”, vertelt Paul van der Velden, projectleider en vrijwilliger bij Nature for Health in Berkel-Enschot. “We zijn al partner van het Van Gogh Nationaal Park, dus toen de oproep voor de academie en later de kunstvoucher kwam, waren we direct geïnteresseerd.”
Die academie is de Van Gogh Nationaal Park Academie, waarin initiatiefnemers uit het gebied waarin schilder Vincent van Gogh leefde en werkte, hun plannen verder brengen en het park zo vergroten en versterken. In de academie werken ondernemers uit Brabant samen, delen ze kennis en hun netwerk en krijgen ze een podium voor hun plannen. Van mensen die een voedselbos willen ontwikkelen, alternatieve manieren voor landbouw ontwikkelen, tot aan Nature for Health.
Natuur als kunst
De kunstvoucher van Kunstloc Brabant is een volgende stap, waarin de ondernemers gekoppeld worden aan kunstenaars of ontwerpers, om hun project zo een andere invalshoek te geven of op een nieuwe manier naar hun project kijken. In 2022 reikte Kunstloc de eerste vouchers uit. De inhoud: een bedrag van €2000 en advies en begeleiding vanuit de organisatie. Bij het project van Paul en Nature for Health, is Ira Louwe als kunstenaar en creatief therapeut betrokken. “Ira ziet de natuur zelf als kunst. Ze verbindt natuur en kunst op een hele creatieve manier met elkaar. Daar ben ik heel enthousiast over en dat sluit mooi aan bij onze missie."
Ira is 20 jaar en is veel in de natuur te vinden. Voor haar is het belangrijk om bij te dragen aan zo’n project. “Ik kijk met een andere blik naar de natuur. Doordat ik jong ben en een frisse kijk heb op het leven, zie ik elementen in de natuur waarmee ik aan de slag ga met andere jongeren. Vormen, de barst van de boom, een blaadje; de natuur is een metafoor voor de manier waarop je in het leven staat. Met de kunstvoucher wilden we een community voor en door jongeren neerzetten, en daarvoor hebben we al een aantal wandelingen in de natuur georganiseerd. Zowel in groepen als in een-op-een sessies heb ik met jongeren gewandeld en op een creatieve manier de natuur ingezet”, zegt ze.
“Via verschillende welzijnsorganisaties, onderwijsinstelling en Brabant Maatjes komen we bij jongeren. Ook via social media bereik ik mensen. Op een speelse manier naar de natuur kijken en meer je innerlijke kind aanspreken, daar richt ik me op. Juist in dit snelle leven waarin we veel van onszelf en anderen verwachten, is stilstaan mooi. We willen dit graag verder uitwerken, want het is heel belangrijk voor jongeren.”
Kunst, natuur en landbouw
Een ander duo dat met de kunstvoucher aan de slag gaat, is Emmie Liebregts, beeldend kunstenaar, en Monique van Gemert Smulders, kunstenaar, kunsteducator en ondernemer. Monique heeft met haar familie de atelierboerderij ’t Klein Laar, aan de rand van het Van Gogh Nationaal Park. Ze werkt daar aan een hub waar verschillende creatieve ondernemers een werkplek kunnen huren. Daarnaast bouwt ze ateliers en legt ze een agro-forestry weide aan met Brabants Duingoed en de Provincie Noord-Brabant. Ook doet ze onderzoek naar planten, bomen en struiken waarmee ze pigment voor verf maakt. Ze is medeoprichter van de stichting Van Gogh Helvoirt en deed mee aan de Van Gogh Nationaal Park Academie om haar netwerk en kennis rondom de combinatie kunst, natuur en landbouw uit te breiden. De kunstvoucher sloot daar mooi op aan voor haar.
In haar werk zoekt Monique altijd de verbinding tussen kunst, natuur en landbouw. De boerderij waarop ze woont met haar gezin, heeft elementen uit elke pijler. In haar opleiding aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg verdiepte ze zich al meer in de verbinding tussen kunst, natuur en landbouw. Ze groeide zelf op een boerderij op en wil ’t Laar een plek laten zijn waar die verbinding duidelijk aanwezig is. Daar past een samenwerking met een kunstenaar goed bij, volgens haar.
Ontmoeten
Emmies rol als kunstenaar in het project is om een ontmoetingsplek te creëren in een oude veekar op het erf. “Ik maak meestal ruimtelijk werk waarin een ander ontmoeten centraal staat. Lichamelijkheid en de privésfeer zijn centrale thema’s voor mij, dus zo’n ontmoetingsplek maken, lijkt me heel mooi. Een fijne omgeving creëren waarin mensen contact kunnen maken met elkaar, een wunderkammer als creatieve ontmoetingsplek, in die richting denken we nu”, vertelt Emmie.
“Het is superleuk om zo’n opdracht te krijgen, het vraagt om een andere manier van denken. Dat is verfrissend, ik werk vaak vanuit mezelf en nu heb ik meer kaders en anderen om rekening mee te houden. Ook de rol van de natuur en landbouw vind ik interessant, ik wil graag duurzame technieken inzetten en Monique weet daar veel van. Het lijkt me mooi om van haar te leren, bijvoorbeeld om met leem te werken”, zegt ze.
Samen ervaren
Ook voor Monique is de samenwerking een belangrijk aspect in dit project. “Ik vind het fijn om met anderen te werken. Elkaar te versterken en verbindingen te leggen. Daarnaast is het mooi om anderen ook deze plek te laten ervaren. Ik denk dat Emmie een hele andere blik heeft op de omgeving en dat maakt het interessant voor ons allebei”, zegt ze.
“De veekar is nog van de boerderij van mijn vader, dus die wilde ik sowieso niet wegdoen. Ik wist wel dat ie een andere invulling moest krijgen, door een andere kunstenaar. Ik maak zelf ook werk, maar ik vind een nieuwe blik juist goed. Emmie past hier goed bij, zij werkt met ruimtes en ik heb haar al aan het werk gezien in de natuur op Landgoed De Moeren, dus ik vind het fijn dit samen met haar te doen. Het is goed om je horizon te verbreden.”
Het proces om van de veekar een wunderkammer te maken, start in de zomer van dit jaar, vertelt Monique. “Alles staat dan mooi bloei in het voedselbos, de leem is dan makkelijk te drogen in de zon en het is een fijne periode om op de boerderij te werken. Ik kijk er naar uit, naar de samenwerking.”
Kunstloc Brabant houdt ook een kennispagina bij over de positieve invloed die kunst kan hebben op de mentale gezondheid van jongeren. Op onze website vind je meer informatie over de Van Gogh Academie en de uitreiking van de kunstvouchers aan de deelnemers Van Gogh National Park Academie.
