Tilburg wordt niet voor niets de ‘Stad van Makers’ genoemd. De stad biedt vruchtbare grond voor opkomend artistiek talent. Kunstpodium T is hier een voorbeeld van. Als je er langs wandelt, springen de expositieruimtes je in het oog. Maar Kunstpodium T is veel meer dan een expositieruimte.
Geschreven door Mayke Peeters
Vanuit hartje Tilburg initieert Kunstpodium T ontmoetingen tussen kunstenaars in alle fases van hun carrière. Jong talent en gevestigde namen inspireren elkaar. De focus ligt niet alleen op praktijkervaring, maar ook op het opbouwen van een blijvende community.
Lange leerlijn
Door projecten als De Nieuwe Vincent (i.s.m. Vincents Tekenlokaal) en Creative Capsule (i.s.m. Art-fact) maken jongeren al vroeg kennis met kunst. Na de kunstacademie kun je je aanmelden voor het Apprentice/Master programma.
Elk jaar selecteert Kunstpodium T een groep net afgestudeerde kunstenaars: Apprentices. Elke groep wordt gekoppeld aan een gerenommeerde kunstenaar (Master). Ze delen ideeën, leren van elkaar en creëren samen een expositie bij Kunstpodium T of één van de wisselende gastlocaties. Het seizoen wordt feestelijk afgesloten met de expositie Season Highlights, waar vier groepen zonder hun Master exposeren. Dan is ook de uitreiking van de Jan Naaijkensprijs door een onafhankelijke jury – dé beloning voor de meest opvallende talenten.
Groep van Fedrik, fotograaf: Margo van de Pas
TalentHub Inversie
Kunstenaars die verder willen na het Apprentice/Master programma kunnen meedoen aan de selectie voor het talentprogramma, TalentHub Inversie. Dit programma begeleidt kunstenaars met een Brabantse connectie bij de overgang naar een veelzijdige beroepspraktijk; het liefst buiten de gebaande paden. De kunstenaars worden (als ze door de selectieprocedure komen) tien maanden lang intensief begeleid in hun artistieke ontwikkeling, ondernemerschap en netwerken. Het programma werd opgericht door Kunstpodium T, TAC (Eindhoven) en Witte Rook (Breda) op initiatief van Kunstloc Brabant en de provincie. Acht partners, zoals musea, werkplaatsen en galeries sloten aan en dat aantal groeit nog steeds.
Een logische stap
Deelname aan het Apprentice/Master programma voelde voor Shanna Huijbregts als een logische stap. Op haar opleiding Art & Research aan het St. Joost in Den Bosch meldden destijds veel studiegenoten zich enthousiast aan. “Ik zag het als een vangnet om niet in het bekende zwarte gat na te academie te vallen”, vertelt ze. Tijdens het Apprentice/Master programma had ze alle tijd en ruimte om in haar eigen atelier op zoek te gaan naar hoe haar kunstpraktijk vorm kreeg buiten de academie. Daarnaast onderhield ze goed contact met haar groep. “Je werkt aan een gezamenlijk doel: de expositie. Zo’n stok achter de deur, net na het afstuderen, had ik niet gehad zonder het programma.” Ook leerde ze veel van haar Master Willem de Haan. “Hij is fulltime kunstenaar. Het was super leerzaam om daar even in meegenomen te worden en zijn manier van werken te zien.”
Ondernemer met een boekhouding
Na het Apprentice/Master programma reageerde Shanna op de open call van TalentHub Inversie. Ze werd één-op-één gekoppeld aan mentor Katrein Breukers. Het intensieve talentenprogramma bevatte dit jaar twee werkperiodes, workshops, werkbesprekingen en een expositie op kunstbeurs NockNock art fair. “Niets kan je tijdens de academie echt voorbereiden op wat daarna komt. Bij kunstenaarschap komt zó veel kijken. Ik was opeens ondernemer met een boekhouding. Ik heb veel gehad aan Katrein en de groep. Na Inversie realiseerde ik me daarnaast hoeveel mensen ik heb leren kennen in het veld”.
Shanna en haar werk Fotograaf: Marcel de Buck
Energie door collectiviteit
Fedrik Vaessen studeerde af aan het St. Joost in Breda. Hij werd geselecteerd voor hetzelfde Apprentice/Master seizoen als Shanna, maar in een andere groep met Marie Civikov als Master. Om elkaar als groep te leren kennen, schreven ze brieven aan elkaar. Die brieven werden uiteindelijk onderdeel van hun expositie bij Kunstpodium T. Hun expositie liet het gehele proces van de groep zien. “We namen alles mee: schetsjes, experimenten, materiaalonderzoeken, gelezen boeken en afgeronde werken. Tijdens de opbouw mochten we elkaars spullen vrij verplaatsen. Zo bouwden we echt samen en raakte onze praktijken verweven.”
Fedrik’s groep won de Jan Naaijkensprijs van 2023. Onderdeel van die prijs was een expositie bij Odapark in Venray. In de maanden daarvoor gaven ze samen workshops in Sofia (Bulgarije) en tijdens Hoogtij in Den Haag. “Onze groep had een super fijne dynamiek. Hierdoor kreeg ik voor het eerst energie van collectiviteit.”
Fedrik met mentor Oscar Fotograaf: Marcel de Buck
Intensief
Die collectiviteit voelde Fedrik ook tijdens Inversie, in een nieuwe groep kunstenaars. Fedrik werd namelijk geselecteerd voor hetzelfde seizoen als Shanna. “Het is een intensief programma met bijna elke week een sessie/workshop én huiswerk. Tegelijkertijd hadden we heel veel lol.”
Ze volgden onder andere drie Vocabulaire workshops. Die zijn bedoeld om te helpen een basistekst te creëren die de artistieke praktijk verwoordt, bijvoorbeeld voor een subsidie-aanvraag. “Na de academie wordt het ineens veel belangrijker om woorden te geven aan je werk. Deze workshops gaven me veel inzichten, omdat ik er zelf ook helemaal indook. In die weken heb ik ontzettend veel gelezen en geschreven.”
Hoe meer tijd en werk je erin stopt, hoe meer je eruit haalt, zo blijkt. “Vooral bij een programma als Inversie is het goed om van tevoren te weten wat je eruit wil halen. De ruimte voor experiment motiveerde mij daarnaast echt om aan de slag te gaan met plannen die voorheen te uitdagend waren.”
Groepsfoto Inversie Fotograaf: Marcel de Buck
32 kersverse kunsttalenten
Ook dit jaar exposeren weer 32 kersverse kunsttalenten bij Kunstpodium T en gastlocaties. Op hun website vind je alle exposities van het komende seizoen.
Talentontwikkeling – Wat weten we uit de Waarde van cultuur?
Ruim de helft van de alumni van creatieve opleidingen aan een Brabantse instelling voor hoger beroepsonderwijs is tussen 1990 en 2020 afgestudeerd in de richting van de beeldende kunst en vormgeving. Daarvan is 36% in de creatieve industrie blijven werken. De helft doet dat in Brabant, de andere helft in de rest van Nederland.
We hebben geen cijfers over de loopbanen van mbo-studenten specifiek in de richting beeldende kunst en vormgeving, maar weten wel dat mbo alumni vaker in Brabant blijven werken dan hbo- en wo-alumni: bijna twee derde van de creatief opgeleiden aan een Brabantse mbo-instelling is eind 2022 in Brabant werkzaam. Duik nog dieper in de data op Culturele loopbanen in de Waarde van cultuur.
Minder studenten aan de Brabantse culturele opleidingen
Tussen 2018 en 2022 neemt het aantal studenten aan culturele opleidingen in Brabant op alle niveaus af (mbo, hbo en wo). Deze daling zien we landelijk op het mbo en hbo terug. Het landelijk aantal wo-studenten op culturele opleidingen stijgt daarentegen.
Culturele mbo-opleidingen zijn door de hele provincie te vinden: alle steden met een mbo-instelling, bieden ook de mogelijkheid om creatieve opleidingen te volgen – van Etten-Leur, tot Tilburg, Eindhoven en Helmond. De hbo-studies kunnen gevolgd worden in vier van de B7-steden: Tilburg, ’s-Hertogenbosch, Breda en Eindhoven. De wo-studies zijn vanzelfsprekend geclusterd in de twee Brabantse universiteitssteden, Eindhoven en Tilburg.
Meer weten over talentontwikkeling in Brabant?
Neem contact met me op:
