'Laat met dans zien wat je minder makkelijk in woorden kunt vatten'

Ze zitten wat te wiebelen op hun stoel. Best spannend is het voor de ongeveer honderd leerlingen uit groepen vijf en zes, om zomaar op een doorsnee dinsdagmiddag naar een dansvoorstelling te kijken. En dat op je eigen school! De kinderen hebben in de afgelopen week al een opdracht gemaakt: ieder schreef een gedicht. De één over de tranen die vielen voor de pas overleden goudvis, en de ander over een gezellige dag met de familie. De opdracht is onderdeel van het lespakket dat hoort bij de voorstelling ‘Dans, Dans, Dans’ van Batja ten Kortenaar. “De voorstelling bestaat uit improvisatie,” legt ze uit. “Natuurlijk is er een vaste structuur, maar verder zijn de kinderen die naar ons kijken de baas.”

Dansen als een eekhoorn

In u-vorm zitten de leerlingen om de dansers heen. Om en om roepen ze een opdracht: dans sneller, stoppen of spoel de dans achteruit. Of nog gekker: dans als een pinguïn, giraf, aap! Batja, lachend: “Wat ik wil laten zien is: je kunt eigenlijk álles dansen. De kinderen geven ons vaak steeds vreemdere opdrachten, ze gaan ons testen. Dat maakt het leuk.” Na afloop van een voorstelling zwermen de kinderen om Batja en haar medespelers heen. ‘Heb je op turnen gezeten?’ vraagt een blond meisje nieuwsgierig. Een verlegen jongetje sluit aan: ‘Hoe lang heb jij eigenlijk geoefend voordat je als een eekhoorn kon dansen?’ Batja: “Tijdens en na de voorstelling gaan er bij de kinderen allerlei radertjes draaien. Je ziet ze denken, er borrelen allerlei vragen naar boven. Dat is waardevol. Niet alleen voor de kinderen zelf, ook leerkrachten staan vaak versteld van wat zo’n voorstelling losmaakt.”

"De kinderen vonden het fantastisch dat ze mee mochten doen in het dansstuk. Vooral het stukje met de woorden die ze steeds moesten noemen, maar ze vonden het ook indrukwekkend dat er van een gedicht spontaan een dansstuk werd gemaakt." - Leerkracht over Dans, Dans, Dans

Flexibel voor scholen

De voorstellingen van zowel Batja als Helma kunnen worden aangepast aan het programma en de wensen van een school. Ook is een jaar vooraf boeken niet nodig. Helma: “Als een school vandaag belt voor een voorstelling die volgende week gespeeld moet worden, is dat meestal wel mogelijk. Die flexibiliteit maakt de samenwerking met scholen prettig, zowel voor hen als voor ons.”Dat geldt ook voor ‘En het Grenzeloze Zwarte Sleutelgat, Puntje, Puntje, Puntje’ van Helma’s dansgezelschap LaMelis. Het is een sprookje over twee broertjes die achter een grote klok wonen. Met open mond kijken de kinderen naar het kleurrijke decor. Als één van de broertjes ineens in een meisje verandert, schateren de kinderen het uit. Helma: “Kinderen hebben nog geen filter, zoals volwassenen. Ze reageren daardoor veel spontaner op wat ze zien. Daarom vind ik spelen voor deze doelgroep ook zo ontzettend leuk.”

"De kinderen waren enthousiast en ze zaten de hele voorstelling zeer geboeid te kijken. Hun aandacht dwaalde niet af, en de volgende dag hadden ze het er nog over." - Leerkracht over Dans, Dans, Dans

Extra laag

De voorstellingen zijn niet alleen mooi en vermakelijk, er zit meestal ook een boodschap in. “Eén van mijn andere schoolvoorstellingen gaat over Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Palaver Poederneus en haar twee lakeien. Als we tijdens het nagesprek aan kinderen vragen wie ze graag zouden willen zijn, is het antwoord in eerste instantie vaak: ‘de prinses!’,” vertelt ze. “We praten er dan over verder. Wat zag je bij de prinses? Ze is rijk, heeft mooie kleren, maar ze is ook erg eenzaam. Wat is belangrijker?” “Het gaat ons niet persé om dans op zich, maar om de extra laag die je ermee kunt toevoegen,” vult Batja aan. “Bijvoorbeeld het besef dat bewegen ook een manier is om te communiceren. Het maakt eigenlijk niet uit hoe je beweegt, en of je daar geoefend in bent. Uiteindelijk begrijp je elkaar wél.”Aan het eind van ‘Dans, Dans, Dans’ lezen de kinderen hun zelfgeschreven gedichten voor. ‘Je was zo’n mooie vis - oranje en een beetje wit - maar op een dag ging het mis - en dat is waar ik nu mee zit,’ draagt een bruinharige jongen met een grote pleister op zijn elleboog voor. Ondertussen beweegt Batja mee: golvend, dynamisch - en dan ineens is het stil. Mededanser Ulrike Doszmann is ontroostbaar. Je ziet geen tranen, maar je voelt haar verdriet aan alles. Batja besluit: “Dat vind ik het mooie aan dans. Het helpt je om iets te laten zien dat je misschien minder makkelijk in woorden kunt vatten.” Helma: “Als de voorstelling de wereld van de kinderen zo een klein beetje groter maakt, vind ik dat super.”