Kunst kan een gesprek openen en contact leggen dat blijvend is. Dat merken Sandra Kuiper en Anneke Wijn met hun interventie Tijd van je leven. Tijdens de workshops Tijd van je leven gaan 65+’ers zelf aan de slag met kunst. “In meerdere fases zorgen we ervoor dat deelnemers elkaar ontmoeten, nieuwe talenten ontdekken en oude talenten weer naar boven halen”, zegt Sandra.
Het is een groot probleem: eenzaamheid onder 65+’ers. Daarom startte GGD West-Brabant een onderzoek om te ontdekken op welke manier met kunst eenzaamheid op een effectieve manier vermindert kan worden. “We hebben gesprekken gevoerd met betrokkenen en een aantal elementen die eenzaamheid kunnen verminderen kwamen duidelijk naar voren: bezigheden hebben, betekenisvol contact en een betekenisvolle rol vervullen.”, vertelt Sandra.
Geschreven door Marel van Andel
Persoonlijke dansvorm
Met deze uitkomsten zijn ze aan de slag gegaan. “We zijn Tijd van je leven gaan uitvoeren, samen met de Nieuwe Veste in Breda, CultuurCompaan en het Cultuurbedrijf Bergen op Zoom. Daarbij konden in eerste instantie 65+’ers in verzorgingshuizen en later in wijken aan de slag in creatieve workshops, gegeven door kunstenaars”, vertelt Sandra Kuiper, wetenschappelijk beleidsadviseur bij de GGD West-Brabant.
Anneke Wijn, zelfstandig maker en coördinator kunst bij Tijd van je leven, heeft al veel mooie dingen zien gebeuren. “Zes weken lang kunnen de deelnemers elke week een workshop volgen, zo komen ze bij elkaar en gaan ze samen aan de slag”, zegt Anneke. “Zo hielden we een dansworkshop. Een van de bewoners is afhankelijk van een trippelstoel. Ze was ervan overtuigd dat ze niet kon dansen. Echter door haar te laten inzien dat ze met subtiele bewegingen van handen en armen ook zich zelf kon uitdrukken op passende muziek gaven we haar een heel nieuw beeld van dans en beweging. Ze creëerde haar eigen persoonlijke dansvorm en straalde op het podium. ‘Ik had nooit gedacht dat dit mogelijk was’, vertelde ze na afloop.”
Diepgaande gesprekken
Samen met kunstenaar Anton Watzeels hielden we ook een workshop met verhaalschalen. “Dat zijn huizen met een betekenis uit het leven van deelnemers. Er ontstaan dan al snel gesprekken over in wat voor huizen iedereen geleefd heeft. Welke avonturen ze daar beleefd hebben. Dat schept een band”, zegt Anneke. “Kunst wordt zo ingezet als middel om diepgaande gesprekken op gang te helpen en nieuwe vaardigheden te ontdekken.''
Langdurig contact
Na de eerste serie van workshops van zes weken kunnen de deelnemers nog eens twaalf weken naar creatieve activiteiten gaan. “In deze fase krijgen ze zelf eigenaarschap over het traject met ondersteuning van de kunstenaar”, zegt Sandra. Anneke vult aan: “Daarnaast zien we dat veel deelnemers die elkaar leren kennen tijdens de workshops ook daarna contact blijven hebben. In bijvoorbeeld een appgroep, door koffie met elkaar te drinken of door met elkaar naar een tentoonstelling te gaan.''
Tijd van je leven workshop
Integrale samenwerking
In West-Brabant hebben ondertussen zeven gemeentes op deze manier gewerkt. “Het is een nieuwe integrale samenwerking tussen cultuur, zorg en welzijn waarbij ieder vanuit zijn eigen expertise een bijdrage levert aan Tijd van je leven”, zegt Anneke. Om alles goed te laten verlopen en ervoor te zorgen dat iedereen aangehaakt blijft, is het dan ook belangrijk om te blijven communiceren met de huidige partners. “We leggen alles vast, maken filmpjes en delen de successen en uitdagingen met elkaar. Zo blijft iedereen betrokken.”
Tijd van je leven
Financiering
Toch zijn er ook nog uitdagingen waar de kartrekkers van Tijd van je leven tegenaanlopen, bijvoorbeeld bij het vinden van structurele financiering. Maar ook daar kijken Sandra en Anneke positief naar. “De Tijd van je leven interventie is inmiddels opgenomen in de databank ‘Effectieve Sociale Interventies’ van Movisie. Dit geeft aan dat we een mooie erkende interventie hebben en goed integraal samenwerken met cultuur, zorg en welzijn. Dit geeft vertrouwen voor de toekomst.”
Tijd van je leven
Het project Tijd van je leven is ontwikkeld om de kwaliteit van het leven van ouderen te verbeteren door creatieve tijdsbesteding. Tijd van je leven is een project door GGD West-Brabant samen met de Nieuwe Veste. Dit project is uitgevoerd in de gemeenten Breda, Roosendaal, Halderberge, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Zundert.
