Of ik mee wil eten, wordt mij aan het eind van het interview gevraagd. Over gastvrijheid hoef je de Syrische acteur en sociaal werker Ihab Bakir (31) en advocaat Khaldoun Alshamli (33) niets uit te leggen. In Syrië stond de deur immers altijd voor iedereen open en nu ze in Den Bosch wonen is dat niet anders. Eind 2015 kwamen ze, gevlucht vanuit Syrië, in de noodopvang in Rosmalen terecht. Nu coachen ze samen met andere ervaringsdeskundigen van ‘More Than Refugees’, jonge statushouders uit Den Bosch bij de integratie in de Nederlandse samenleving.
- Geschreven door Sabine Ticheloven, illustraties door Jeroen Nissen
Op de planken in Syrië
Ihab: ‘Sinds mijn 16e ben ik al bezig met acteren en later ook met regisseren. Na mijn studie Taal en Cultuur (specialisatie theater en Engelse literatuur) ging ik ook theaterlessen geven. Zelf stond ik in Syrië in ruim 15 voorstellingen op de planken in verschillende theaters.’ Eenmaal in Den Bosch hield dat niet op. In 2016 was hij te zien op het Theater Festival Boulevard en in Reinventing Happiness, een kunstproject in het Stedelijk Museum in Den Bosch. Ook was hij mede-initiator van de Theaterwerkplaats voor Gelukszoekers in het voormalige Koningstheater ‘Bij Katrien’. En samen met Khaldoun deed hij die zomer mee aan de Bosch Parade met de ‘Performance voor Vrijheid’.
Portret van Ihab Bakir | door Jeroen Nissen
Gastvrij
De Syrische gastvrijheid reikt ver, daar kunnen we in Brabant nog een puntje aan zuigen. ‘In Syrië maak je geen afspraak om op bezoek te komen. Familie, vrienden en kennissen zijn elk moment van de dag welkom en worden dan ontvangen met eten en drinken. Mijn moeder kookte altijd extra, omdat je nooit wist wie er zou komen’ vertelt Ihab. Khaldoun: ‘Maar we zijn door de buurtbewoners in Rosmalen heel hartelijk ontvangen. Er kwamen ontzettend veel vrijwilligers naar ons tentenkamp om te helpen en activiteiten te organiseren.’ Lachend voegt hij eraan toe: ‘Er waren soms bijna meer vrijwilligers dan vluchtelingen’.
Portret van Khaldoun Alshamli | door Jeroen Nissen
Kiezen voor Nederland
In de noodopvang leerden de initiatiefnemers van More Than Refugees elkaar kennen. Ihab: ‘Daar moesten we maandenlang wachten. Zeker in het begin was er niets te doen. Samen met nog enkele andere Syrische en Eritrese bewoners hebben we een activiteitencentrum opgezet, met o.a. een internetcafé, filmavonden, naaimachines om je eigen kleding te repareren, theaterworkshops en sportactiviteiten.’ Ze zijn allebei alleen hier gekomen, zonder familie. Khaldoun is inmiddels weer herenigd met zijn vrouw. Khaldoun: ‘We hebben beiden bewust voor Nederland gekozen. Nederland kwam op ons over als een rustig en vrij land - het internationaal gerechtshof zit hier - met vriendelijke en aardige mensen die vaak ook Engels spreken, hetgeen de communicatie makkelijker maakt.’ Ihab en Khaldoun zijn jong, goed opgeleid en spreken Nederlands en Engels. Zij hebben hun plek in Den Bosch inmiddels gevonden, inclusief Nederlandse vrienden. Ihab: ‘Syrische vrienden die in andere provincies wonen zijn vaak verbaasd dat ik zoveel Nederlandse vrienden heb. Waarschijnlijk maak je hier in Brabant toch makkelijker contact. Enkele van mijn vrienden uit Den Bosch deden afgelopen zomer zelfs ook een dagje mee met de Ramadan.’
Groepsportret | door Jeroen Nissen
More Than Refugees
Ze zijn dankbaar dat ze nu in Den Bosch wonen, maar hebben zelf ook veel te bieden. Khaldoun: ‘Vluchteling zijn is niet je identiteit, maar de situatie waar je in zit. More Than Refugees heeft dan ook een tweeledig doel: enerzijds willen we iets betekenen voor de stad die ons heeft opgevangen, anderzijds willen we onze talenten inzetten en laten zien dat we meer zijn dan alleen maar vluchteling. Welzijn Divers heeft ons in het begin onder hun hoede genomen en ons opgeleid tot lifestylecoaches. Begin september jl. zijn we een zelfstandige stichting geworden. Met onze kennis en ervaring coachen we nu jonge nieuwkomers (18-25 jr.) bij het opbouwen van een nieuwe toekomst in Den Bosch. We zijn een rolmodel en werken samen met verschillende organisaties waaronder de gemeente en Vluchtelingenwerk. Daarnaast geven we voorlichting en workshops aan bedrijven en organisaties die te maken hebben met vluchtelingen, zoals scholen, woningbouwverenigingen, welzijnsorganisaties en de politie.'
Talenten benutten
Momenteel telt More Than Refugees vijf coaches, afkomstig uit Syrië en Eritrea. Hun verschillende achtergronden en talenten komen goed van pas bij de begeleiding van de jongeren. Ihab werkte al sinds het begin van de oorlog in 2011 met getraumatiseerde jongeren als sociaal jeugdwerker voor de UNHCR en UNICEF. Creatieve therapie en drama speelden hierbij een grote rol, theater is immers zijn grote passie. Khaldoun heeft internationaal recht gestudeerd en jarenlang in Syrië als advocaat gewerkt. Met zijn achtergrond focust hij zich bij More Than Refugees op het tegengaan van radicalisering. ‘Een vluchteling is alles kwijt. Jonge vluchtelingen zijn hierdoor extra kwetsbaar, zeker wanneer ze alleen – zonder familie - hier zijn. Ze voelen zich soms niet thuis of raken gedeprimeerd. Wij leren ze nieuwe vaardigheden om zich staande te houden in deze (individualistische) maatschappij.
Een brug slaan
Daarbij lopen ze ook aan tegen het feit dat door de berichtgeving in de media de angst voor vluchtelingen wordt gevoed. 'We worden gezien als een homogene groep, niet als mensen met een eigen identiteit. Met More Than Refugees willen we daarom een brug slaan, werken aan wederzijds begrip om zo extremisme te bestrijden.’
Sabine Ticheloven
Erfgoedspecialist en schrijver van levensverhalen en bedrijfshistorie
