Een weg brengt je van A naar B, en liefst zo snel mogelijk. Maar met de N65 tussen Tilburg en 's-Hertogenbosch heeft de Provincie Noord-Brabant andere ambities. De rijksweg moet de mooiste van Noord-Brabant worden: een toegangspoort en een etalage voor Het Groene Woud en de vele (boom)kwekers in de omgeving. Een plek voor 'groene innovatie', zoals reductie van fijnstof en geluid door bomen en planten.
Al enkele jaren wordt er door een aantal kwekers verenigd in Greenport Midden Brabant nagedacht over een invulling van deze ambitie. Samen met Kunstloc, provincie en diverse organisaties zoals ZLTO, Streekhuis Het Groene Woud, Rijkswaterstaat en LIB is het werkatelier N65 als Etalage gestart waaraan kunstenaars en ontwerpers hebben deelgenomen. Inmiddels hebben twee ontwerpduo's groen licht gekregen om hun denkrichtingen verder te ontwikkelen.
Absorberende architectuur door Studio Eric Klarenbeek & Maartje Dros
Het ontwerp van Studio Eric Klarenbeek & Maartje Dros moet bijdragen aan de luchtkwaliteit in het gebied. In een omgeving met veel auto’s - zoals dat bij de N65 het geval is - heb je nu eenmaal last van veel fijnstof. Klarenbeek en Dros ontwikkelden een techniek om met mos de hoeveelheid fijnstof in de lucht te verlagen.
Het duo werkt aan een absorberende moswand, die flexibel op verschillende plekken langs de N65 kan worden ingezet. Op korte termijn is alvast een bolconstructie met mos langs de weg te zien. Als de constructie van de moswand goed is uitgewerkt, dan kan dit idee ook op andere plekken in het land worden ingezet.
Groen Xylotheek door Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens (KCCM)
Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens ontwikkelden een GROEN Xylotheek. Een xylotheek is een houtverzameling van verschillende soorten bomen die vaak werd gebruikt bij botanische studies op hogescholen en universiteiten. Met de GROEN Xylotheek kunnen boom- en plantenkwekers van Greenport Midden Brabant nu letterlijk met hun eigen producten de boer op. Door te laten zien wat ze in huis hebben, hopen ze meer verbinding te leggen met de mensen uit hun omgeving.
In de GROEN Xylotheek delen kwekers kennis over oplossingen die ze hebben voor maatschappelijke uitdagingen. Bijvoorbeeld over de opslag van CO2 om zo bij te dragen aan een oplossing voor het klimaatprobleem, over verdamping en over het watervasthoudend vermogen van groen om wateroverlast tegen te gaan of over verkoeling waardoor er minder airco’s nodig zijn. De Xylotheek kan op termijn ook worden verhuurd als Bed and Breakfast en als vergaderruimte. Andere mogelijkheden worden nog in beeld gebracht.
Werkatelier n65
Voorafgaand aan deze keuze van deze denkrichtingen vond een werkatelier plaats waarin boomkwekers en plantentelers met vijf kunstenaars aan de slag gingen. In co-creatie hebben ze omgevingsvraagstukken van de N65 op een andere manier benaderd. Door het uitwisselen van wensen en visies zijn de kwekers en kunstenaars tot denkrichtingen gekomen die leiden tot verdere samenwerking, innovatie en zichtbaarheid vanaf de weg. De denkrichtingen van Studio Klarenbeek & Maartje Dros en KCCM zijn geselecteerd door de leden van een klankbordgroep, bestaande uit Rijkswaterstaat, provincie Noord-Brabant, ZLTO, Streekhuis Het Groenewoud en Kunstloc.
Rol van Kunstloc Brabant
De provincie en de kwekers hebben Kunstloc gevraagd een advies uit te brengen over de rol van kunsttoepassing in het versterken van de identiteit van de N65. Kunstloc heeft op onderdelen van de eerdere startnotitie van de boomkwekers en plantentelers rond de N65 inspirerende ideeën geschetst hoe kunst en vormgeving te integreren zijn bij de uitwerking van de vraagstukken in het gebied (‘Een Laan om te Ontdekken’, september 2014). kunstloc zet kunst en cultuur in als verbeeldende en verbindende factor die bijdraagt aan samenhang, innovatie en bewustzijn van het gebied rond de N65 en de kwekers.
Enkele voorstellen en adviezen van bkkc zijn in het bidbook opgenomen:
- het ontwikkelen van inspirerende (groene) verblijfsplekken (LandArtSpots),
- boomkunstwerken,
- groene geluidswanden,
- levende systemen die fijnstof afvangen of bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit.
Kunstloc ziet ook een duidelijke inhoudelijke relatie met recreatie en toerisme, waarin de kwekerijgebieden de groene schakels vormen tussen nationale landschappen, natuurgebieden en landgoederen.
Kracht van co-creatie
Uit de co-creatie tussen de kunstenaars en de boomkwekers/plantentelers ontstaan uiteindelijk voorstellen voor kunstwerken, die de samenhang van het gebied vergroten, de kwekerijsector beter op de kaart zetten, bijdragen aan de belangstelling voor het snelweglandschap en aansluiten bij de reconstructie van de N65. Naast verfraaiing van de N65 versterken die kunstwerken ook de waarden van de natuur en het landschap van de N65 en de omgeving ervan.
In november 2015 presenteerden de kunstenaars hun ideeën en denkrichtingen. Er werd een selectie gemaakt van haalbare voorstellen en het vervolgtraject werd besproken. De ideeën en denkrichtingen zijn beschreven in de digitale publicatie 'Werkatelier N65'. Daarnaast kun je op Mestmag.nl het artikel 'Boom- en plantenkwekers, kunstenaars en ontwerpers slaan de handen ineen' lezen waarin Netty van de Kamp en Wout Hoogendijk vertellen over het Werkatelier.
Samenwerking
De kwekers:
- Joost van den Oever
- Aad Vermeer
- Kees Burgmans
- Kees van Iersel
- Pieter Vugs
Klankbordgroep en betrokken partners van Werkatelier N65:
- Kunstloc brabant
- Rijkswaterstaat
- Provincie Noord-Brabant
- ZLTO
- Streekhuis Het Groenwoud
In de media
- Publiek Gemaakt | januari 2017
- Zuiderlucht | juli 2018
Waarom een bijdrage uit de impulsgelden?
De ABC-commissie staat positief tegenover dit project, omdat in het plan aandacht is voor nieuw opdrachtgeverschap en samenwerking met partijen uit de niet-culturele sector. In het plan is aandacht voor nieuw opdrachtgeverschap aan kunstenaars en samenwerking met partijen uit het niet-culturele domein.
Het projectplan en de volledige aanvraag lees je in het overzicht van de aanvragen onder nummer 383.
Meer weten over het koppelen van kunstenaars aan kwekers?
Neem contact met mij op.
