Galerieën, ateliers, musea en andere expositieruimten: het zijn locaties waar al ruim een jaar lang innovatie, flexibiliteit én een lange adem aan de orde van de dag zijn. Sinds 3 maart mogen de plekken waar je kunst mag kopen, weer open zijn. Eerst was dat op afspraak, sinds 28 april mogen bezoekers weer binnenlopen (onder bepaalde voorwaarden). Maar veel galerieën, ateliers en kleinere musea, zoals Museum Jan Cunen in Oss, vallen tussen wal en schip. Hoe gaan expositieplekken in Brabant om met deze roerige tijden? En hoe kijken ze terug op afgelopen jaar? Vier culturele hotspots aan het woord.
Geschreven door: Simone Vos
Rob Moonen is de oprichter van PARK, een kunstinitiatief in Tilburg. Deze middelgrote ruimte zit tussen een galerie en museum in. “Als we werk verkopen, vallen we onder de categorie ‘galerie’ en mogen we open. Maar als we ons bij de musea scharen, dan moeten we dicht blijven. Terwijl we de afstand kunnen bewaren in onze ruimte”, vertelt Rob. “We houden ons aan de regelgeving voor de musea, maar hebben voor het eerst in een lange tijd de afgelopen expositie voor privé-afspraken geopend. Voor kunstprofessionals alleen.”
Aandacht voor expo
“Er zijn veel exposities uitgesteld, maar vanaf nu plannen we nieuwe tentoonstellingen. Iedereen zit te wachten tot het weer mag. We hebben een grote ruimte (ruim 250 m2), dus publiek spreiden is geen enkel probleem”, aldus Rob. “We hebben vorig jaar het project ‘Komma’ opgezet. Hierin nodigden we choreografen, muzikanten, schrijvers en componisten uit om te reageren op de actuele expositie. De tentoonstelling stond daar in de lockdown maar in z’n eentje, dus wilden we er op een originele manier toch aandacht aan besteden.”
“Iedere artiest mocht een week lang op de expo reageren in zijn of haar discipline. Daarvan maakten we video’s en foto’s. Die deelden we online met ons publiek, zodat we mensen bleven betrekken. We helpen kunstenaars verder en zorgen dat disciplines met elkaar mengen. Het zorgt ook voor reflectie en een verbreding van het publiek. Dat is interessant, we maken dit een structureel onderdeel van ons programma. Deze tijd heeft die ontwikkeling versneld op gang gebracht.”
Omdenken
Ook Grafisch Atelier Den Bosch grijpt deze tijd aan om de samenwerking op te zoeken. Marie-Louise Wasiela, artistiek leider bij het atelier, vertelt: “We zijn veerkrachtig omgegaan met de nieuwe situatie. Zo hebben we vorig jaar ‘Rewrite Your Future’ als straatexpositie gebracht. Een initiatief waarbij omdenken heel belangrijk was. Eigenlijk wilden we een expositie doen in de Willem Twee Fabriek, maar dat ging niet door de lockdown. Uiteindelijk werd het een straatexpo, door corona werden we gedwongen anders te denken. Het leidt tot een intensievere samenwerking en andere mogelijkheden.”
Dineke van Oosten en Jeroen de Leijer aan het werk in het Grafisch Atelier | Door: Grafisch Atelier Den Bosch | Michael Bögels
Grafisch ontdekken
“Het project dat we met Het Noordbrabants Museum doen, is daar ook goed een voorbeeld van. We kijken al jaren naar hoe we elkaar kunnen versterken. Dit is de perfecte gelegenheid. We hebben samen tien kunstenaars uitgenodigd in ons atelier om grafische technieken te ontdekken. Het museum heeft een expositieruimte en we verkopen de werken via onze online winkel. Als het weer kan, willen we ze exposeren”, vertelt Marie-Louise. “De kunstenaars krijgen de kans om onder begeleiding van onze specialisten nieuw werk te maken. Het is voor zowel Het Noordbrabants Museum als ons essentieel om het netwerk uit te breiden en kunstenaars de ruimte te bieden. Nieuwe paden betreden, dat hebben we dit jaar gedaan.”
Mond-op-mond reclame
Galeriehouder Henner Leise van Kunstdrift in Breda merkt dat hij door de lockdown anders kijkt naar de manier waarop hij zijn exposities neerzet. “Tot aan de tweede golf hadden we onze agenda vol met exposities. We schoven ze telkens door, tot het begin van dit jaar. Eind maart merkten we dat het genoeg was geweest. We vallen onder de galerieën die open konden op afspraak en dat hebben we gedaan. Het heeft enigszins gewerkt, maar de drempel is wel hoog om op afspraak binnen te lopen”, aldus Henner.
“We hebben gemerkt dat we het van mond-op-mond reclame moeten hebben. De écht geïnteresseerden kochten massaal werk in. Dat kwam ook door de kwaliteit van de expositie van Eelco Deuling. Daar hebben we wat moois van gemaakt. We hadden een lange aanlooptijd. Normaal gesproken hebben we één week tussen twee expo’s en nu hadden we zes weken de tijd. In het vervolg gaan we dat meer doen: de tijd nemen om een tentoonstelling goed neer te zetten.”
Kazerne Expo 2020 | New Melancholy | Lidewij Edelkoort | VanAbbemuseum - Kazerne | Door Ruud Balk
Stap voor stap
Bij Kazerne, Home of Design in Eindhoven, heeft creatief directeur Annemoon Geurts met haar team naar het moment toegewerkt dat ze open mogen. “Direct nadat we dicht moesten, keken we naar: Wat kan er wel? En wat als we weer open mogen? In Kazerne kom je voor een totale designbeleving. De galeriefunctie is zo geïntegreerd met de tentoonstellingen, de twee restaurants, designshop en het hotel, dat we ervoor gekozen hebben te focussen op het moment dat mensen weer binnen mogen lopen”, zegt ze op de dag dat dat onder het mom van ‘winkel’ weer mag. “Ik merk dat er een hele andere energie in de stad hangt, nu de winkels open zijn. Bezoekers komen spontaan binnen en dat is fijn. Tegelijkertijd is het surrealistisch dat het weer kan, het lijkt alsof er weinig is gebeurd afgelopen jaar, maar we hebben echt bergen verzet met het team”, aldus Annemoon. “We hebben veel online evenementen en projecten gedaan, zoals een video voor Koningsdag van de Impromptu Mini Graduation Show, maar ook het wekelijkse EHV Innovation Café via een livestream. Door corona zijn de livestreams en het filmen in een stroomversnelling geraakt. We zijn er nog veel bewuster mee bezig.”
Bewuster online
“Ik merk dat er een hele andere energie in de stad hangt, nu de winkels open zijn. Bezoekers komen spontaan binnen en dat is fijn. Tegelijkertijd is het surrealistisch dat het weer kan, het lijkt alsof er weinig is gebeurd afgelopen jaar, maar we hebben echt bergen verzet met het team”, aldus Annemoon. “We hebben veel online evenementen en projecten gedaan, zoals een video voor Koningsdag van de Impromptu Mini Graduation Show, maar ook het wekelijkse EHV Innovation Café via een livestream. Door corona zijn de livestreams en het filmen in een stroomversnelling geraakt. We zijn er nog veel bewuster mee bezig.”
De tentoonstellingen die nu bij Kazerne te zien zijn, blijven voorlopig staan. “We geven onder andere net afgestudeerde designers de ruimte om hun werk te exposeren in Impromptu Mini Graduation Show. Toen ik afstudeerde aan de Design Academy, heb ik mijn eerste opdrachten ook via de Graduation Show binnengehaald. Ik vind het belangrijk om deze talenten te promoten”, zegt Annemoon. “In het najaar komen we met workshops en labs die hopelijk live plaats kunnen vinden. Zo komt er een lab waarbij we MKB en designers aan elkaar koppelen. Om bedrijven vanuit hun core business via Design Thinking aan te zetten tot innovatie. Dat plan hadden we al, maar deze periode biedt het perfecte momentum om daarmee bezig te zijn.”
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
