“Ik wilde dat de broches en de symbolen die erop staan, voor iedereen herkenbaar zouden zijn. De kloosters zitten vol geschiedenis en dat wil ik graag overbrengen”, vertelt ontwerper Daria Biryukova. Ze is één van de vijf Brabantse ontwerpers die meewerkte aan de ontwerpopdracht ‘Brabantse Kloostericonen’. Door draagbare souvenirs en bijbehorende prentkaarten te maken, geven de ontwerpers de kloosters een nieuw gezicht. Daria Biryukova (Studio Mixtura) deelt haar verhaal.
Geschreven door: Simone Vos
Ambachtelijk werk in ere herstellen
“Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de geschiedenis van monumenten en houd van de historie van landen. Ik heb in Zuid-Limburg meegeholpen aan Project Slot Lab Schaesberg. Zo’n architectuurproject spreekt mij erg aan, om zo oud en ambachtelijk werk in ere te herstellen, vind ik mooi”, vertelt Daria. “Ik werk op een duurzame manier met materialen en vind het belangrijk om dat ook terug te laten komen in de souvenirs in dit project.”
“Steeds minder mensen weten nog hoe ambachtelijke, oude technieken werken. Ik combineer die oudere werkwijzen met 3D-printing: zo komen digitale vormen en vakmanschap bij elkaar.”
Daria Biryukova | Foto: Henk van Mierlo
Kloosterleven behouden
De kloosters waarvoor Daria een souvenir ontwierp, zijn: Klooster Mariënhage in Eindhoven, Klooster Nazareth in Oirschot en Pelgrimshoeve Kafärnaum in Vessem. “Ik wilde souvenirs ontwikkelen die zowel voor jong als oud aansprekend zijn. We moeten het kloosterleven behouden, dus generatie op generatie moet dat doorgegeven worden. Ik heb mijn eigen visie, maar wilde graag de visie van de kloosters meenemen. Hun normen en waarden komen erg overeen met die van mij.”
“Ik wilde voor ieder klooster een symbool ontwerpen dat bij hen paste. Na de gesprekken met de kloosterlingen kwamen de ideeën op gang. Zonder die kennismakingen waren het hele andere souvenirs geworden.”
Religieus object op zak
“Eerst had ik het idee om alleen een broche te maken, met daarop een typerend symbool voor de afzonderlijke kloosters. Ze hebben nu ook allemaal een reliëf; het is eigenlijk een soort religieus object dat je meeneemt in je zak. Zoals een pelgrim een steen meeneemt. Ik werk altijd met lokale en duurzame producten, dus hiervoor het ik gerecyclede klei en afvalsteenpoeder gebruikt. Voor ieder klooster een eigen kleur die past bij de stenen van het klooster. Om voor elk klooster een uniek symbool in de klei te drukken, heb ik stempels gemaakt met de 3D-printer. Zo heeft ieder klooster zijn eigen stempel.”
De drie souvenirs van Daria | Door: Henk van Mierlo | Noregt Creative Media
Tot jezelf komen
“De Pelgrimshoeve is een mooie locatie. Het is er heel rustig en het is de plek waar pelgrims hun tocht naar Santiago de Compostella beginnen. Ik sprak daar met coördinator Adri Brooijmans en het labyrint kwam telkens terug in de gesprekken. Dat is daar op de parkeerplaats geschilderd en het is een symbool dat naar jezelf verwijst. Ik vond dat heel aansprekend, want wandelen is ook een manier om tot jezelf te komen. Daarom heb ik het labyrint gekozen als symbool, met in het midden een pelgrim.”
Generaties verbinden
“Bij Mariënhage sprak ik met Pater Stikkelbroeck, hij is een hele wijze man. Hij wil graag oude denkbeelden en nieuwe generaties met elkaar verbinden. Dat vind ik heel mooi. Het klooster moet voor iedereen toegankelijk zijn, maakt niet uit hoe oud je bent. Het is ook echt een fantastische plek. De kerk en de kapel heb ik van binnen gezien, daar werd ik door geïnspireerd. De rest van het gebouw is niet meer in gebruik als klooster, maar is nog wel int tact. Pater Stikkelbroeck en ik waren het er al snel over eens dat het symbool van dit klooster ‘Jezus’ zou worden. Het is heel herkenbaar en voor alle inwoners. Hij ontvangt iedereen met open armen.”
Aandacht voor je omgeving
“In het klooster in Oirschot vertelde directeur Marie-Louise Luijbregts over de historie van Klooster Nazareth en hoe ze zo duurzaam mogelijk leven. Voor de zusters franciscanessen die hier leven, is het morele kompas heel belangrijk. Leven met aandacht voor de omgeving om je heen en de relatie met de natuur is voor hen van groot belang. Dat heb ik in het symbool voor dit klooster verwerkt. Een kiem in het midden van de broche, die is geïnspireerd op het morele kompas van de zusters.”
Geschiedenis overbrengen
“Ik wilde dat de broches en de symbolen die erop staan, voor iedereen herkenbaar zouden zijn. De kloosters zitten vol geschiedenis en dat wilde ik graag overbrengen. Op een mooie en duurzame manier. De kloosters kunnen de stempels die ik heb gemaakt, zelf gebruiken om nieuwe souvenirs te maken. Zo is het meer dan alleen dit souvenir. Ik houd van oude tradities en heb interessante mensen ontmoet door dit project. Voor mij was het op persoonlijk gebied en voor mijn werk heel boeiend.”
Ons Kloosterpad | Leonie Verbrugge
Over Brabantse Kloostericonen
Om de iconische Brabantse kloosters voor de samenleving te behouden, is het van belang om de betekenis van de kloosters telkens weer te laten zien. In opdracht van de provincie ontwikkelde C-mone in samenwerking met Kunstloc daarom de ontwerpopdracht ‘Brabantse Kloostericonen’. Dertig ontwerpers meldden zich aan en daaruit zijn er vijf geselecteerd. Deze Brabantse ontwerpers(duo’s) zijn gekoppeld aan vijftien kloosters die aan Ons Kloosterpad liggen. Wandelaars kunnen de souvenirs tijdens de wandeling langs het pad verzamelen. Dit is een wandeling langs vijftien kloosters in Noordoost-Brabant die tijdens het jubileumjaar eind april 2021 werd geopend. Bij elk souvenir hoort een prentkaart die de wandelaars naar dierbaren kunnen versturen.
In deze reeks over de Kloostericonen verschijnen vijf interviews met ontwerpers die meededen aan de ontwerpopdracht. Lees ook het verhaal van Marjolein Keijsper en het ontwerpersduo TilburgsAns.
Kunstloc Brabant
Kunstloc Brabant is een kennisorganisatie die de culturele sector in Noord-Brabant stimuleert en deze in verbinding brengt met andere domeinen zoals de kloosters. De souvenirs dragen bij aan het toegankelijk maken van cultureel erfgoed en het overbrengen van de kloosterwaarden die ook voor de huidige samenleving van belang zijn. De verkoop van de souvenirs draagt bij aan het in stand houden van dit erfgoed. Kunstloc Brabant organiseert najaar 2021 nog andere activiteiten rondom het Kloosterjaar, kijk voor data op kunstlocbrabant.nl.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
