'Kunstvakken in het voortgezet onderwijs: wat hebben leerlingen daar nu aan?' Op het Rythovius college in Eersel moest kunstvakdocent Nick Seijkens het belang van zijn beroep regelmatig verdedigen. En daarom besloot hij om vijftig oud-leerlingen die 'iets' met kunst zijn gaan doen, zelf te laten vertellen over hun werk en leven. Kunstmanifestatie kunst = de kern was het resultaat. Wat hoopt Seijkens te bereiken met deze dag? En waarom is het volgens hem de taak van een school om de discussie over kunstvakonderwijs aan te gaan? Kunstbalie ging met hem in gesprek.
Geschreven door Iris van den Boezem
Reservebank
Stel je eens een voetbalveld voor. De spelers die op het veld staan vertegenwoordigen ieder een schoolvak. Er is bijvoorbeeld een speler voor wiskunde, een speler voor Nederlands, voor Engels, voor aardrijkskunde, voor biologie. Maar één speler zit op de reservebank. De trainer vraagt zich namelijk af of deze speler wel écht iets kan bijdragen aan het spel. Deze bankzitter vertegenwoordigt de kunstvakken. Want wat hebben we nu precies aan dat soort onderwijs? Kunst maken is toch slechts een vorm van bezigheidstherapie, een linkse hobby waarbij de kinderen in de klas maar wat aan fröbelen?
En voor de duidelijkheid: het belang van het kunstvakonderwijs beperkt zich wat hem betreft dus niet tot de kinderen die later kunstenaar willen worden.
'Een misvatting' zegt Nick Seijkens 'het kunstvakonderwijs doet er wel degelijk toe. De kunstvakken zijn zelfs ontzettend belangrijk. Bezig zijn met kunst en kunst maken traint je om anders met uiteenlopende problemen en vraagstukken om te gaan. Je oefent je creativiteit. Je leert dat je door de dingen om te draaien of door zaken binnenstebuiten te keren met verrassende oplossingen komt'. Het is de boodschap die Seijkens al zijn hele werkzame leven uitdraagt. En voor de duidelijkheid: het belang van het kunstvakonderwijs beperkt zich wat hem betreft dus niet tot de kinderen die later kunstenaar willen worden. Mensen met een creatieve achtergrond kunnen juist van meerwaarde zijn in andere sectoren, zoals in de bouw of in de financiële sector. Projectmanger duurzame gebiedsontwikkeling en oud-Rythoviusleerling Gabrielle van Zoeren onderschreef dit in haar kunst=de kern-lezing. Zij noemde de kunstenaar zelfs de 'visionair van de boardroom'. Nick: 'Ook in het bedrijfsleven zijn narren nodig. In de middeleeuwen had de hofnar de positie om lijnrecht tegen de heersende opvattingen in te gaan. Zo'n rol is ook voor kunstenaars weggelegd: zij zijn namelijk bijzonder goed in staat om clichés om te gooien.
De rol van de school
Nu Nick Seijkens merkt dat steeds minder leerlingen op het Rythovius college voor de beeldende vakken kiezen, is de noodzaak om het tij te keren nog groter dan voorheen. Met de kunstmanifestatie kunst = de kern richtten Nick en zijn collega-kunstvakdocenten hun pijlen voor het eerst ook op de ouders en op geïnteresseerden van buiten de school. Door oud-leerlingen zelf te laten vertellen over de aan kunst gerelateerde successen in hun leven, hopen ze dat het inmiddels gevestigde beeld over het kunstvakonderwijs gaat wankelen. 'Wij maken het statement dat kunst er wl toe doet. Denk je in: kunst is nooit ver weg, iedereen heeft er mee te maken. Kunst is de kern van bijna alles.' verklaart Seijkens. 'En we willen laten zien dat je met een kunstvak heel goed de kost kunt verdienen, dat je er zelfs erg gelukkig mee kunt worden,' besluit hij.
Wat leerlingen minimaal moeten leren, wordt bepaald door beleidsmakers in Den Haag. Heeft het eigenlijk wel zin om je als individuele school te bemoeien met het belang van een vak? 'Absoluut,' vindt Nick Seijkens. 'Door samen met mijn collega's te laten zien wat onze (oud-)leerlingen met en door kunst hebben bereikt, wakker ik het debat aan. Ik hoop dat door deze dag de discussie over het belang van de kunstvakken ten opzichte van kernvakken zoals taal en rekenen opnieuw wordt gevoerd. Misschien gaat het stap voor stap, maar ik geloof dat we zo een kentering in het denken over kunst en kunstvakken bereiken.'
Iris van den Boezem
Freelance redacteur en tekstschrijver
