Op bezoek bij: Festival Cement

Leonie: 'Festival Cement is een festival voor een nieuwe generatie Nederlandse en Vlaamse theatermakers, choreografen en tekstschrijvers. Tijdens het festival presenteren de makers zich aan een publiek van theater- & dansliefhebbers en professionals. We laten jaarlijks werk zien van ongeveer 15 makers en zijn daarbij gefocust op de ontwikkeling en de mogelijkheden van dit jonge werk. Festival Cement is vaak de eerste plek waar mensen hun werk tonen: het is bedoeld om het werk in de etalage te zetten. Het succes van het festival meten we in een belangrijke mate af aan wat het spelen op het festival de makers zelf uiteindelijk oplevert. Elk jaar in het voorjaar, een kleine week, met de Verkadefabriek als festivalhart: dat is Festival Cement in een notendop.'

Producties

Dit jaar was het voor Festival Cement een spannende editie. Voor de tweede keer op rij toonde de organisatie zelfgeproduceerd werk. Sinds twee jaar is de organisatie dan ook producent geworden: 'Dat deden we daarvoor niet, toen lieten we alleen maar werk zien wat elders gemaakt werd.' Daarnaast was er dit jaar veel werk te zien dat tijdens het festival in premiére ging, waarvan drie eigen producties. De vele premiéres, het zelf produceren en het coproduceren van vier producties bracht veel druk en extra werk voor de organisatie met zich mee.

We hebben het eigenlijk een beetje met gesloten ogen gedaan. We zijn in het diepe gesprongen, en gelukkig is dat ontzettend goed gegaan.

Deze sprong heeft zowel de organisatie als het festival een enorme energieboost gegeven. Ondanks het positieve resultaat is het een belangrijke les voor de organisatie geweest om voor volgend jaar beter na te denken over de hoeveelheid producties en coproducties, en of dit wel in deze hoeveelheid tegelijkertijd stand kan houden. 'Door het produceren in praktijk te brengen en veel werk tegelijkertijd om handen te hebben, hebben we dit jaar veel concrete dingen geleerd. Bijvoorbeeld dat het handig is om repetitieperiodes te scheiden, zoiets heel eenvoudigs', vertelt Leonie. De ambitie om het produceren door te zetten is er in ieder geval wel, aangezien er met het wegvallen van de productiehuizen door de bezuinigingen van vier jaar geleden een 'gat' is ontstaan: 'Cement is in dit gat van de weggevallen structuur gesprongen.' Dit gat vult Festival Cement in samenwerking met haar collega's in Brabant, zoals Theater Boulevard, Podium Bloos, DN@ Vorst, het Zuidelijk Toneel, Theater Artemis en Dans Brabant, onder de noemer PLAN.

Programmering

Naast het produceren lag er dit jaar nog een ander belangrijk focuspunt voor de organisatie: het festival breidde haar contextprogramma uit om, naast de makers, ook jonge professionals in het licht te zetten. Dit wil de organisatie tijdens volgende editie zeker vervolg gaan geven: 'Al die kennis die op een hoop ligt, die moeten we nog meer gaan benutten. Dat kan echt betekenis maken', aldus Leonie. Om dit inzicht daadwerkelijk te realiseren heeft de organisatie besloten om uitgebreidere contextprogramma's te ontwikkelen en talentontwikkeling te bezigen op de randgebieden van dat wat kunst maakt: 'Bijvoorbeeld voor jonge dramaturgen. Daar organiseerden we een programma voor waarin ze voorstellingen zagen, elkaar ontmoetten, in gesprek gingen met elkaar en met makers van het festival. Voor dramaturgen is het lastig om na hun studie direct in aanraking te komen met de beroepspraktijk.' De programma's hebben als doel om mensen in een vroegtijdig stadium met elkaar in contact te brengen, niet pas wanneer de vraag zich voordoet: 'Het is een belangrijke les om dit op een goede manier verder door te gaan zetten.'

Grenzen

Leonie heeft niet het gevoel dat het festival te 'hoog' staat voor mensen voor het leveren van input, maar aan het selectieproces van werk hangt natuurlijk wel een kwaliteitseis die de organisatie zelf bepaalt: 'Soms willen mensen heel graag op het festival spelen, maar dan vind ik het werk niet interessant en zie ik geen ontwikkelingsmogelijkheden. Daar zit natuurlijk iets subjectiefs in, maar er is gewoon een selectie.' De organisatie streeft er dan ook niet naar om een overzicht te bieden, maar om een selectie te tonen van het beste jonge werk. 'Je wilt graag dat het werk kwalitatief goed en hoogstaand is en dat mensen de kans krijgen om ook echt door te spelen. Het betekent iets om op het festival te staan.' De selectie van 15 jonge makers voelt voor Leonie als de juiste dwarsdoorsnede, een goed gemiddelde wanneer je als organisatie nieuw werk wilt tonen. Om deze 15 makers te bemachtigen trekt Leonie zelf als scout het land in, soms zonder dit van te voren te laten weten: 'Ik ben veel onderweg. Zie veel werk, praat met makers over hun idee‘n en kijk rond op scholen.' Voor idee‘n en concepten stelt de organisatie zich echter wel open. 'Ik heb ook maar een relatief beperkt kijkkader en ben op een bepaalde manier opgeleid en opgegroeid in het veld. Als mensen andere idee‘n hebben of een heel nieuw voorstel voor het festival, dan zijn ze welkom!'

De vraag die mij vaak wordt gesteld is: 'Moet je er echt naar zoeken, met een lampje?' Maar nee, het komt ook grotendeels naar me toe, omdat je als festival een vaste plek hebt en bent. Mensen kennen je.

Ondanks de brede scope die het festival toont blijft het lastig om de beeldende kunst als discipline te bereiken: 'Terwijl er veel werk 'beeldend' of conceptueel van aard te noemen is tijdens Cement. Veel mensen houden zich überhaupt niet zo bezig met binnen welke discipline ze zich bewegen. De ene keer maken ze een tentoonstelling, de andere keer een performance.' Voor Leonie is het dan ook het mooiste wanneer een artiest verrast wordt door het werk van een andere artiest. 'Dat heeft weer met die grenzen te maken. Dat ze ineens, onverwachts, verrast worden door wat ze zien. Dat vind ik heel tof. En dat is dit jaar wel weer een paar keer voorgevallen.' Toch blijkt het publiek, behorend bij de verschillende disciplines, in de praktijk niet goed te mixen: 'Terwijl het juist interessant kan zijn om mensen met een andere blik te vragen wat ze zien of vinden.' De organisatie staat dan ook open voor deze nieuwe blikken en perspectieven, die onder andere worden geleverd door het uitschrijven van de jaarlijkse Dioraphte Cement prijs: een prijs om het festival meer 'open te maken' en goede ideeën een kans te geven zich kenbaar te maken. 

De Dioraphte Cement prijs is een open call waarbij je een idee of concept voor een kunstwerk naar ons op kunt sturen. Het is dus een manier om in te breken in de programmering. Wanneer het ingezonden project wordt uitgekozen, wordt het tijdens het festival gepresenteerd aan een jury en aan het publiek. Het project dat uiteindelijk wint, wint 7500 euro om het daadwerkelijk te helpen realiseren en tevens een plek op de volgende editie van het festival. Of de prijs een breed publiek bereikt is voor de organisatie onduidelijk. Dit heeft weer te maken met de verschillende disciplines die in de praktijk maar moeilijk samen blijken te komen.

Ontvangst

Door het gevarieerde en brede aanbod heeft de organisatie een goed gevoel over de ontvangst van het festival: 'Ik kies niet uit op thema of discipline, maar op de maker. Wel kijk ik altijd of er een beetje evenwicht in het programma zit, en of bijvoorbeeld de dans wel vertegenwoordigd is.' Deze editie was er van alles te zien, van muziektheater tot teksttoneel: 'Ik denk dat dat voor de mensen die professioneel zijn komen kijken ook aantrekkelijk was. Volgens mij waren mensen voorval heel positief. We hebben bijvoorbeeld veel positieve pers gehad, dat was erg fijn. Kritisch, maar op een goede manier.' Naast de positieve ontvangst bij de bezoekers zijn er dit jaar verschillende makers die, naar aanleiding van het festival, door kunnen gaan spelen en/of genomineerd zijn voor een prijs. Daarmee is het doel van de organisatie dit jaar daadwerkelijk verwezenlijkt.

Meedingen naar de Dioraphte Cement prijs of gewoon benieuwd? Bezoek de website van Festival Cement!