In een tijd waarin theaters en middelbare scholen vol goede moed plannen voor theaterbezoek maken, ze bijschaven en bijstellen, rijst de vraag: hoe komt dat theater tóch bij de leerlingen? Aangescherpte maatregelen zorgen voor nieuwe initiatieven, creatieve oplossingen en soms voor een dipdagje. Dramadocent Yvonne Janssen en CKV-docent Cecile Vissers, Jantine Hoekstra, verantwoordelijk voor programmering & educatieprojecten bij Parktheater in Eindhoven, educator/programmeur Gwen Sengers van Theaters Tilburg en accountmanager Marije Kuijs van CJP aan het woord over deze zoektocht in het belang van de theaters, de scholen en vooral: voor de leerlingen.
Geschreven door: Simone Vos
“Voordat de maatregelen halverwege oktober weer strenger werden, hadden we best wat schoolbezoeken. De shows die we programmeerden waren minder groot, het was intiemer, want we mochten minder mensen in de zalen hebben”, vertelt Jantine Hoekstra. “Ik merkte dat leerlingen het heel fijn vonden om elkaar weer te ontmoeten. Scholen waardeerden het theaterbezoek des te meer, doordat het een tijd niet kon. Helaas hebben we door de strengere maatregelen nu veel reserveringen geannuleerd of verzet naar volgend jaar. Dat is voor scholen heftig, maar ook voor ons. Ik wil graag samen plannen maken voor de toekomst, maar we kunnen nu niet zover vooruit kijken.”
Nieuwe energie
Voor Yvonne Janssen, dramadocent en cultuur coördinator op het Frits Philips lyceum-mavo in Eindhoven gaf de periode tussen afgelopen juni en half oktober veel nieuwe energie. “We zijn vol goede moed weer gaan plannen. We zijn veerkrachtig en passen er wel een mouw aan. Ik heb nauw contact met Jantine van het Parktheater en zij had ook veel motivatie om een goed programma neer te zetten voor het volgende schooljaar. Gelukkig konden we in 2020 onze theatervoorstellingen nog bezoeken, omdat die tot februari gepland stonden”, aldus Yvonne.
Parktheater Jongerentalkshow
Alternatieven
“We hebben nieuwe voorstellingen in optie geboekt bij het Parktheater, maar wachten nu af hoe alles zich ontwikkelt. We vertrouwen erop dat Jantine hard aan het werk is en zoekt naar alternatieven. Het is voor iedereen een onduidelijk periode”, aldus Yvonne. “Op school hebben we een eigen theatergroep van leerlingen. Die hebben we nu in vier groepen verdeeld, zodat ze één keer in de twee weken kunnen repeteren. We houden rekening met alle opties voor uitvoering: live, met of zonder publiek of de voorstelling filmen.”
“Op school denken we na over alternatieven voor theaterbezoek. Er mogen voorlopig geen externen op school komen, dus een stuk op school laten spelen, kan niet. Ik hoop dat de professionele gezelschappen goede registraties van hun voorstellingen maken, zodat we dat als alternatief kunnen laten zien”, vertelt Yvonne. “Uiteraard is de beleving dan anders, maar toch kan ik daar op educatievlak wel iets mee. Een Q&A met de regisseur daaraan koppelen of met vormgevers online in gesprek gaan. Ik wil leerlingen heel graag theater laten zien, ook al is het videobeeld.”
Leerlingen theater aanbieden
Ook Gwen Sengers van Theaters Tilburg vindt het van belang dat leerlingen in contact blijven komen met theater en cultuur. “We moeten voor ogen houden dat de leerlingen op een bepaalde manier cultuuraanbod krijgen. Als het niet live kan, dan maar op een andere manier”, vertelt ze. “Samen met Cecile zoek ik naar alternatieven en houd ik de vraag scherp: waar is behoefte aan? Niemand zit te wachten op voorbereidingen die uiteindelijk niet doorgaan.”
Cecile Vissers is CKV-docent bij het Theresialyceum in Tilburg en heeft regelmatig contact met Gwen over het theateraanbod voor haar school. “We zitten met onze klassen vaak bij het reguliere publiek, het belangrijkste is die theaterervaring voor de leerlingen. Een aantal van de leerlingen heeft nog een voorstelling gezien voor de maatregelen strenger werden, maar een deel niet. Die hebben we online verschillende voorstellingen laten bekijken, via een livestream en oude registraties van gezelschappen”, vertelt Cecile.
Beperkingen en oplossingen
Voor theaters is het niet alleen de beperking in het aantal mensen dat nog mag komen, maar ook of het rendabel is om voor een kleiner publiek een voorstelling door te laten gaan. Daarnaast spelen lang niet alle gezelschappen meer, omdat ze spelers uit het buitenland hebben.
“Stel dat we weer volledig online gaan, dan wil ik graag een kaartje kopen bij een theatergezelschap om een online voorstelling te bekijken. Daar zet ik mijn cultuurbudget graag voor in”, zegt Cecile. Hartverwarmend, vindt Gwen. “Ik vind het heel mooi dat er in het onderwijs het besef is dat als zij zich terugtrekken, ook de gezelschappen een probleem hebben. Met docenten zoeken we naar andere mogelijkheden, dat versterkt de band met de school en ik wil bergen voor ze verzetten”, aldus Gwen.
Cultuurkaart-budget
Marije Kuijs van CJP vertelt: “Middelbare scholen gebruiken de Cultuurkaart, waarmee ze een bepaald budget per jaar vastleggen voor het inkopen van culturele activiteiten. Bijna alle scholen doen daaraan mee, maar we waren bang dat door corona de landelijke deelname zou afnemen. Dat dat ineens niet meer zou gebeuren. Dat zou voor de sector en de leerling een slechte ontwikkeling zijn”, aldus Marije.
“Gelukkig blijkt dat scholen graag weer meedoen. In Brabant is al 80% van de scholen weer aangemeld en besteden ze afgelopen jaar ten opzichte van de rest van Nederland meer van hun Cultuurkaart-budget (67% in Brabant en 62% in de rest van het land). Alle scholen die dit jaar weer meedoen mogen hun Cultuurkaart-budget van afgelopen jaar meenemen naar volgend jaar. Zo komen we ze tegemoet en hebben ze langer de tijd om culturele plannen te maken in corona-tijd”, aldus Marije.
Goede voorbeelden delen
Daarnaast kwam CJP in deze coronatijd in contact met instellingen en scholen, om hun behoeften in kaart te brengen via webinars en andere gesprekken om zo te bemiddelen. “We hebben ook goede praktijkvoorbeelden op een rij gezet voor scholen, zodat ze van elkaar kunnen leren. Een van de verhalen gaat over een theater in Geldrop. In Brabant is het netwerk van scholen sowieso goed georganiseerd. De functie van intermediairs werkt, waardoor veel docenten makkelijk contact leggen met culturele instellingen via de intermediair.”
Via kunst de actualiteit opzoeken
In deze coronatijd is het voor de theaters en scholen zoeken naar mogelijkheden en elkaar. Gwen zegt: “We moeten niet vergeten dat kunst juist in deze tijd een heel mooi middel is om in gesprek te blijven. Juist in CKV-lessen kun je daarop aanhaken; kunst weerspiegelt de wereld en geeft een gevoel weer. Actuele kunstuitingen geven meer stof tot praten en kunst kan ook humor met zich meebrengen. Dat hebben we nu hard nodig. Grip op de wereld en maatschappij krijgen, daar heeft kunst ook een functie in. Dat mogen we zeker inzetten.”
Vragen?
Heb je een vraag over de mogelijkheden van een (online) theaterbezoek met je klas of heb je juist ideeën voor theaters? Neem contact op met het theater in de buurt, de plaatselijke intermediair of met Imke Donkers (adviseur cultuureducatie bij Kunstloc Brabant). Kunstloc Brabant is op de hoogte van Brabantse initiatieven en denkt graag mee over mogelijkheden binnen ons Brabantse netwerk.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
