Zoek bijvoorbeeld naar een activiteit of pagina

Kunst en creativiteit kunnen ervoor zorgen dat ouderen zich minder alleen voelen. Dat blijkt wel uit de projecten van Vitamines voor de Geest, Ik Vergeet Je Niet en Radio Kras. De projecten ontstonden voor ouderen tijdens de eerste lockdown, maar zijn nu nog steeds een groot succes.

Geschreven door: Marel van Andel

Creatieve opdrachten

“In maart 2020 waren de zorginstellingen dicht, konden de mensen geen bezoek meer ontvangen en gingen hun activiteiten ook niet meer door. We wilden graag iets voor die ouderen doen, en Maaike Mul en ik kwamen zo met het idee van Vitamines voor de Geest”, vertelt mede-oprichter Noortje Kessels. “Voor dit project maakten we boekjes met creatieve opdrachten erin, die we bezorgden bij de ouderen van Vitalis WoonZorg Groep. Wij werken vanuit het idee dat kunst en cultuur zowel inspiratie, als zingeving en herkenning kan bieden, iets wat de ouderen goed kunnen gebruiken.”

In het eerste boekje stonden bijvoorbeeld opdrachten om bloemen te knippen, geïnspireerd op het werk van Henri Matisse, en om stiftgedicht te maken. Het boekje werd ontwikkeld voor de ouderen van Vitalis in Eindhoven, maar we kregen aanvragen uit het hele land. Uiteindelijk werden er 3500 bezorgd.

Herinneringen

“We hebben te horen gekregen dat onze boekjes echt geholpen hebben, omdat het je gedachten verzet en het je een dagbesteding geeft", zegt Noortje. "Sommige ouderen zeiden ook dat ze helemaal niks met de opdrachten deden, maar dat ze het wel leuk vonden om weer een keer iets te ontvangen met de post.” Het doorbladeren riep herinneringen op. “Bijvoorbeeld aan de eerste keer dat iemand als kind een museum bezocht. ”

Samenwerken met musea

Na het succes van het eerste boekje, kwamen er nog meer. Nu is Vitamines voor de Geest niet meer alleen in Brabant te vinden, maar wordt het project grootser aangepakt. “We maken nu een boekje per kwartaal, waarbij we voor de opdrachten samenwerken met kunstenaars en musea, zoals het Van Goghmuseum en het Groningermuseum. Deze winter komt het tiende boekje uit en die is door het hele land te bestellen. ” Zo kunnen ouderen uit heel het land aan de slag.

'Door corona konden we eenzaamheid onder ouderen niet meer bestrijden door langs te gaan' Pauline Uijtdehaag, initiatiefnemer Ik vergeet je niet
Eenzaamheid tegengaanEen deelnemer van Ik vergeet je niet laat haar kunstwerk zien | Door: CultuurCompaan

Eenzaamheid tegengaan

In Roosendaal konden ouderen al tijdens de eerste lockdown ook aan de slag, dankzij het initiatief Ik vergeet je niet, van CultuurCompaan. Hierbij krijgen deelnemers, voornamelijk ouderen, in de gemeente een tas met creatieve opdrachten, en sinds kort de materialen die ze daarvoor nodig hebben. “We willen graag de eenzaamheid onder ouderen bestrijden, maar door corona werd het lastig om bij ze langs te gaan”, zegt Pauline Uijtdehaag van CultuurCompaan. “Daardoor kwamen we op het idee om tassen met creatieve opdrachten te maken voor de ouderen.”

Grote installaties

De opdrachten in de tas worden bedacht door lokale kunstenaars. De werken die hieruit voortkomen worden door de kunstenaars weer verwerkt in grote installaties. “We gaven bijvoorbeeld de opdracht om een bloem te breien, de kunstenaar van die opdracht breit dan alle bloemen aan elkaar tot een grote deken. Elke editie zorgen we dat er andere technieken voorbij komen", vertelt Pauline. "Er zijn bijvoorbeeld projecten geweest met breien, maar ook met klei. Zo zijn er wel 2000 kunstwerken uit gekomen.”

De deken van gehaakte bloemen | Door: CultuurCompaan

Sociaal contact met kunstenaars

Naast creativiteit is ook sociaal contact een belangrijk deel van het initiatief. “De ouderen hebben contact met de makers. Elke kunstenaar had een wijk onder zich, waar die dan even een belrondje deed om bij te praten. Als het weer wat meer kan met corona, zitten de kunstenaars ook te werken in de kerk. Daar kunnen ouderen dan langs komen om de nieuwe opdracht op te halen, maar ook om een praatje te maken. De reacties zijn heel positief. We horen bijvoorbeeld dat mensen zeggen dat dit project hun door de coronatijd geholpen heeft, dat is toch wel heel bijzonder. We willen dit dan ook blijven doen volgend jaar.”

Verhaal kunnen vertellen

Ook Radio Kras zag tijdens de coronacrisis dat het nodig was om iets te doen voor ouderen. “We zagen al de eenzaamheid bij ouderen, en die werd door de coronacrisis nog eens verergerd. We zagen dat de wereld veel kleiner werd voor de ouderen, en vonden dat we daar iets mee moesten”, vertelt mede-initiatiefnemer van Radio Kras Stan van Herpen. “Toen dachten we: waar zijn wij nou goed in? Dat is radio, dus laten we daar iets mee doen. We gingen daarom aan de slag met een radio-uitzending door en voor ouderen. Dat bleek een gouden vondst. Ouderen hebben niet altijd de mogelijkheid om hun verhaal te vertellen, nu hebben ze dat wel.”

Een oudere tijdens podcast-workshop van Radio Kras | Door: Radio Kras

Hippies

De radiomakers gingen naar zorginstelling Vitalis in Eindhoven, en konden zo de ouderen mee laten werken bij de redactie en de interviews. “Doordat we ze betrekken bij het maken van de uitzending hoor je meteen hoe het met ouderen gaat en hoe zij dingen beleven. Door hun levenservaring hebben ze ook altijd iets te vertellen. Het is daarbij heel belangrijk dat het niet tuttig is, de ouderen van nu waren hippies in de jaren ’60 en ‘70, dat moet je ook terug horen”, zegt Stan. Radio Kras weet elke uitzending duizenden mensen te bereiken, zowel online als via lokale radiozenders. Door het succes in 2020 is het radioprogramma onlangs met een nieuw seizoen van 20 uitzendingen gestart.  De radiomakers gaan dus net als Vitamines voor de geest en Ik vergeet je niet, gewoon door in de toekomst.

Meedoen en luisteren

Meer weten over Vitamines voor de Geest, of een boekje bestellen? Meer informatie is hier te vinden. 

Voor meer informatie over Ik Vergeet je niet en aanmelden kun je terecht op de website van CultuurCompaan

Luisteren naar Radio Kras? Bekijk hier de mogelijkheden.

Cultuur en eenzaamheid

Wil je meer lezen over hoe cultuur ingezet kan worden als middel tegen eenzaamheid? Lees dan ook dit artikel van Kunstloc Brabant.

Lees meer

Marel van Andel

Freelance redacteur

Zorg

Het publiek vindt langzaam haar weg terug naar de Brabantse theaters

De theaters kampen met een lagere bezetting dan vóór de pandemie. Geldt dat ook voor de theaters in Brabant? En hoe kijken zij naar de toekomst?

19 mei 2022
Het publiek vindt langzaam haar weg terug naar de Brabantse theaters

Afstuderen na een coronastudie: “Ik heb op mijn kamer zitten knutselen”

Drie studenten vertellen over hun opleiding, studeren in tijden van corona, hun afstudeerproject en ambities.

16 mei 2022
Afstuderen na een coronastudie: “Ik heb op mijn kamer zitten knutselen”

Hoe geven Brabantse instellingen jong talent een podium?

Hoe vinden jonge talenten de weg naar de spotlights? Het Noordbrabants Museum, Music Hub Brabant en Sarah Neutkens en Jesse Fischer aan het woord.

5 april 2022
Hoe geven Brabantse instellingen jong talent een podium?

Stemming: De toekomst na corona, hoe wint de cultuursector haar publiek terug?

De toekomst, voorbij corona. Of een toekomst, met corona. In ieder geval moet de cultuursector het publiek weer terugwinnen. En hoe gaan we dat doen?

20 januari 2022
Stemming: De toekomst na corona, hoe wint de cultuursector haar publiek terug?

Digitale innovatie tijdens de pandemie: een blijvend fenomeen

Is de digitale ontwikkeling die de COVID-19 crisis veroorzaakte het begin van een duurzame omgang met digitalisering voor de kunst- en cultuursector?

13 januari 2022
Digitale innovatie tijdens de pandemie: een blijvend fenomeen

Ook kunstenaars hebben perspectief nodig

Directeur Henri Swinkels over de weerbaarheid van makers, kunstenaars en de gehele culturele sector. Ook benadrukt hij het belang van perspectief.

21 december 2021
Ook kunstenaars hebben perspectief nodig

Ouderen aan de maak met projecten ontstaan door corona

Corona inspireerde om eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan met creativiteit. In de eerste lockdown ontstonden verschillende initiatieven.

6 december 2021
Ouderen aan de maak met projecten ontstaan door corona

Brabantse afstudeerlichting van 2021 in de spotlights: Pien Kuijpers

Voor Brabantse afstudeerders zag het laatste jaar er wel iets anders uit. Hoe ging dat? Afstuderen in coronatijd? Pien Kuijpers vertelt erover.

7 september 2021
Brabantse afstudeerlichting van 2021 in de spotlights: Pien Kuijpers

Brabantse afstudeerlichting van 2021 in de spotlights: Pau Li Liem

Voor Brabantse afstudeerders zag afstuderen vanwege de pandemie er dit jaar wat anders uit. Hoe ging dat? En wat zijn de plannen? Pau Li Liem vertelt.

30 augustus 2021
Brabantse afstudeerlichting van 2021 in de spotlights: Pau Li Liem

Een maand na de heropening van de culturele sector: een terugblik

Museum Jan Cunen, Muziekgebouw Eindhoven, en Kaia Vercammen, danser bij de Stilte, vertellen over de heropening van de culturele sector.

13 juli 2021
Een maand na de heropening van de culturele sector: een terugblik

Blog: Cureren in coronatijd: terug naar de tekentafel

Junior conservator bij het Noordbrabants Museum, Charlotte Hoitsma, neemt je mee in het conservatorschap en in hoe ze in coronatijd te werk gaat.

8 juli 2021
Blog: Cureren in coronatijd: terug naar de tekentafel

De festivalformats van STRP, Boulevard en Festival Cement

Festival Cement, STRP, en Boulevard Festival delen hun ervaring met de (on)mogelijkheden van het organiseren van een festival tijdens een pandemie.

6 juli 2021
De festivalformats van STRP, Boulevard en Festival Cement