Overwegingen bij het Beleidskader Levendig Brabant 2030

Aanvullend advies in het kort

• Het beleidskader is helder, met name over de ambities en biedt daarmee een goede basis en werkbare kaders om richting te geven aan de verdere uitwerking en concretisering in toekomstige uitvoeringsagenda’s. 
• Een beleidskader dat loopt tot 2030 past bij de situatie in de praktijk, waar behoefte bestaat aan een vaste koers, relatieve rust en meerjarig perspectief.

Onze adviezen

1. Maak een expliciete keuze of breng prioriteit aan tussen de fysieke leefwereld (de Omgevingsvisie) als basis van het beleidskader of de zachte kant van de leefwereld (wat Brabanders willen); 
2. Gebruik vooral de ambities en streefbeelden (en minder de doelen) uit het beleidskader als leidraad om tot een uitvoeringsagenda te komen; 
3. Vul het beleidskader aan met een ambitie/inzet op cultuureducatie, cultuurparticipatie en amateurkunst; 
4. Draag er zorg voor dat in de uitvoeringsagenda een provinciale inzet op behoud en ontwikkeling van het Brabantse “makersklimaat” wordt opgenomen; 
5. Stel waar de provincie met stakeholders en partners werkt aan maatschappelijke opgaven (o.a. uit de Omgevingsvisie), de deelname vanuit de culturele sector (of een van de andere sectoren uit het beleidskader) als voorwaarde.

Aanbod

Een meerderheid van de Brabanders (88%) vindt het aanbod aan culturele voorzieningen en activiteiten voldoende. Het bereiken van de groep Brabanders die zich nu onvoldoende herkennen in het culturele aanbod is niet eenvoudig. Cultuureducatie kan helpen, maar is pas op de langere termijn merkbaar. Het verleggen van de provinciale focus naar ander aanbod vraagt tijd en vooral behoedzaamheid, om te voorkomen dat met de ombuiging in het beleid het bestaande publiek wordt weggejaagd.

Zekerheid voor culturele organisaties

De in deze planperiode gerealiseerde verdubbeling van het aantal grotere - mede met Rijksmiddelen gefinancierde - culturele organisaties, betekent een belangrijke opwaardering van het Brabantse culturele ecosysteem. Zij zijn ambassadeurs van de ambitie Creatieve Topregio. Die positie kunnen zij alleen innemen als ze verzekerd blijven van meerjarige financiering.

Regionale samenwerking

Met een inzet op regionale samenwerking kan het aanbod aan culturele voorzieningen en activiteiten beter afgestemd worden, met regie op de efficiënte inzet van middelen en met behoud van diversiteit, bereikbaarheid en toegankelijkheid. Het opbouwen van dergelijke samenwerkingsverbanden is wel zeer arbeidsintensief en vraagt meerjarige investering.

Culturele ecosysteem

Het culturele ecosysteem, de voorzieningen en activiteiten, waarbinnen kinderen en jeugd in Brabant opgroeien is essentieel voor hun (huidige en latere) interesse in en deelname aan culturele activiteiten. Gezamenlijk investeren in het garanderen van deze basis is van grote maatschappelijke waarde, de kwaliteit van de leefomgeving en het welzijn van de Brabanders, maar vraagt een lange adem.

Participatie

Participatieve kunstvormen, die zich richten op het proces van co-creatie en waarin het publiek deelnemer wordt, dragen de belofte in zich een grotere maatschappelijke rol te kunnen vervullen. Dat gebeurt al incidenteel in o.a. het onderwijs, de zorg en het sociaal domein. Door organisaties die deze kunstvorm in de praktijk brengen te ondersteunen, kan zich een nieuwe praktijk ontwikkelen. Een grotere rol van participatieve kunstvormen in het huidige cultuurbestel vraagt echter landelijke afstemming.

Differentiëren in criteria

Doordat nieuwe relevante maar (nog) kleinschalige initiatieven vaak aan dezelfde criteria en voorwaarden moeten voldoen als de grotere professionele organisaties, ontbreekt een gelijk speelveld. Door te differentiëren in deze criteria en het artistiek en maatschappelijk belang zwaarder te laten wegen, krijgen nieuwe initiatieven meer kans op publieke financiering.

Omgevingsvisie

Het betrekken van de culturele sector bij de opgaven van de Brabantse Omgevingsvisie slaagt niet als deze vooral tot doel heeft om daarmee ondernemerschap en (innovatieve) verdienmodellen in de culturele sector te stimuleren. Het doel moet niet het “helpen” van de culturele sector zijn, maar de wezenlijke bijdrage van kunstenaars aan de realisatie van de opgaven. Alleen als die meerwaarde gezien en (h)erkend wordt, ontstaat – op den duur - een praktijk die structureel bijdraagt aan de vitaliteit van de culturele sector. De provincie kan hierin het voortouw nemen door in de provinciale programma’s en opgaven uit de omgevingsvisie, deelname vanuit de culturele sector als voorwaarde te stellen.