De textielindustrie is één van de meest vervuilende bedrijfstakken. Textiel belandt vaak nog voordat het versleten is op de afvalberg. Met de tentoonstelling Earth Matters brengt het TextielMuseum dit maatschappelijke thema onder de aandacht. Mestmag.nl ging hierover in gesprek met conservator Suzan Russeler van het TextielMuseum en co-curator Philip Fimmano van Studio Lidewij Edelkoort. Omdat niet alleen de planeet een inspiratiebron is, maar de tentoonstelling zelf ook, delen we onderaan het artikel foto’s van de tentoonstelling.
- Geschreven door Tess Steijvers. Foto’s gemaakt door William van der Voort.
Jullie hebben het over de post-fossiele maatschappij. Wat wordt daar precies mee bedoeld?
“De post-fossiele maatschappij is een voorbeeldweergave van een tijd waarin we leven zonder te rekenen op fossiele brandstoffen”, vertelt Philip Fimmano, co-curator Earth Matters. “De werken van de creatieven uit de tentoonstelling zijn innovatief en zijn deel van deze post-fossiele beweging. Het thema laat het belang zien van de aandacht voor ecologie en duurzaamheid in het werk van veel ontwerpers. Voor deze ontwerpers doet de aarde er écht toe. Het werk is ook gebaseerd op het materiaal dat ze gebruiken, dus besloten we de tentoonstelling Earth Matters te noemen.”
Waarom kiest het TextielMuseum ervoor om dit onder de aandacht te brengen?
“Klimaatverandering, plastic soep in de oceanen, slechte luchtkwaliteit en de groeiende afvalberg zijn enkele actuele milieuthema’s die ons allemaal aangaan”, aldus Suzan Russeler, conservator van het TextielMuseum. “De textielindustrie is één van de meest vervuilende bedrijfstakken en productie voor de westerse markt vindt vaak plaats in derde wereldlanden onder slechte arbeidsomstandigheden. Ook belandt textiel, van kleding tot interieurtextiel, grotendeels op de afvalberg nog voordat het versleten is. Daarom zijn veranderingen op kleine en grote schaal nodig om tot een circulaire economie in de textielketen te komen en duurzaam textiel te produceren en te consumeren. Bewustwording is immers de eerste stap tot verandering."
“Deze tentoonstelling, die door gastcuratoren Lidewij Edelkoort en Philip Fimmano is samengesteld, biedt het TextielMuseum de mogelijkheid om dit maatschappelijk zeer actuele thema vanuit een andere invalshoek aan een breed publiek te laten zien. Zes jaar geleden is de eerste aanzet rondom dit thema gegeven middels de tentoonstelling reTHINK. Hoewel op mondiaal niveau de verandering van industriële processen van belang is voor het realiseren van een duurzame textielproductie, richt het TextielMuseum zich in tentoonstellingen vaak op het onderzoek van individuele ontwerpers. Ontwerpers die met hun onderzoek suggesties geven voor innovatief denken en de rol die vormgeving daarin kan spelen”, vertelt Suzan.
Hoe brengen de kunstwerken over dat de aarde ertoe doet?
“De planeet is een grote inspiratiebron voor veel van de hedendaagse ontwerpen, materialen, textiel en mode.” Philip vertelt verder. “Het laat zien hoe mooi en veerkrachtig de aarde is, met welke problemen de aarde kampt en laat haar organische elementen zien. De ontwerpers maken ecologische en duurzame statements, die ons erop wijzen dat het belangrijk is goed te zorgen voor onze planeet.” Suzan vertelt: “In de tentoonstelling worden merendeels kleinschalige projecten van ontwerpers getoond en dat past bij het designprofiel van het museum. In veel projecten, zoals dat van Tamara Orjola wordt onderzoek gedaan naar alternatieve duurzame grondstoffen zoals dennennaalden, een afvalproduct van de houtindustrie. De dennennaalden verwerkte zij tot garen, vilt en composietmateriaal.
werk van Tamarja Orjola
“Earth Matters is onze kans om ontwerpers en kunstenaars samen te brengen die investeren in nieuwe manieren van producten maken”, vult Philip aan. “Het zijn innovatieve denkers die in staat zijn onze manier van denken te laten kantelen. Progressieve mensen die werk maken dat gaat leiden tot een nieuwe wereld. Dat is ook de reden waarom de tentoonstelling succesvol is: de objecten die te zien zijn, zijn met bezieling gemaakt en zorgen voor hoop.”
Is duurzaamheid ook in ogenschouw genomen tijdens het realiseren van de tentoonstelling zelf?
“Jazeker”, vertelt Suzan. “De inrichting is minimaal qua materiaalgebruik en meubilair, het hout is ongelakt gebleven en teksten zijn gelaserd. Een kast van afvalhout van Piet Hein Eek is geleend om kleinere objecten te tonen. De zaal die verschillende projecten over afvalmateriaal en plastic soep toont, en anderzijds algen als grondstof voor textiel en verfmiddel presenteert, is bekleed met tapijttegels van 100% gerecycled materiaal.”
De tentoonstelling Earth Matters is t/m 26 november te zien in het TextielMuseum.
Daarnaast laat het TextielMuseum tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven een kleine selectie van werken uit Earth Matters zien in de TextielMuseum Pop-up.
Tess Steijvers
Masterstudent art, media & society
