“Alle kunstenaars die meedoen aan de expositie ‘Over appels die van bomen vallen’ zijn van dezelfde generatie. De generatie die nadenkt over wat er vroeger is gebeurd. Vroeger praatten mensen minder over heftige gebeurtenissen. Ik wil daar juíst over praten en dat laten zien”, vertelt Tahné Kleijn (30). De Helmondse kunstenaar deelt met nog vier kunstenaars een kijk op familie, generaties en alles wat daarbij hoort. Door te kijken naar hun eigen familieverhaal, onderzoeken ze hun individuele levensvragen. Het resultaat: foto’s, video’s en installaties over verlies, pijn en gebeurtenissen uit het verleden. En over de warme band tussen onvolmaakte mensen. Drie exposerende kunstenaars aan het woord.
Het begint allemaal bij Tahné. Ze reageert op een oproep van Kunstloc om in de LocHal een expositie te cureren en wordt uitgekozen. Ze selecteert vier kunstenaars die met haar exposeren en ziet een mooie kans om als curator het hele verhaal te vertellen. “Ik ken sommige kunstenaars al via de kunstacademie, maar andere leerde ik later kennen. We hebben allemaal een persoonlijke serie, die dichtbij het hart ligt”, aldus Tahné. “We hebben allemaal een serie rondom het thema ‘familie’, dat spreekt veel mensen aan.”
Afscheid van een reformatorische achtergrond
“In de expositie laat ik het werk zien, dat mijn afstudeerproject aan de kunstacademie was. Het is voor mij een manier om de opvoeding en het overlijden van mijn vader achter me te laten. Een afscheid van hem en van mijn reformatorische achtergrond”, vertelt één van de kunstenaars, Samuel Otte (40). “Ik zie het niet als zelfverwerking, maar een manier om de protestantse realiteit van mijn vader te verbinden met mijn realiteit.”
De val | Door Samuel Otte
“Voor mij is de protestantse wereld als een droom of fictie en ik ben zoekende naar mijn eigen visie op de wereld. In de expositie zie je een boek en twee films. In het boek schrijf ik met de hand langs en over beelden heen en daar zit een soort van droom in”, aldus Samuel. “In één van de films zet ik een droom die ik heb gehad, om in een film waarin ik zelf speel. Daarnaast is er een video met archiefbeeld dat mijn vader van mijn moeder maakte, toen ik een baby was. Over die beelden heb ik audio gemonteerd waarin ik mijn droom vertel die ik die nacht heb gehad. Op die manier wil ik mijn persoonlijke werkelijkheid gelijkstellen aan die van de protestantse.”
Reflectie op jezelf
“Ik vond het spannend om tijdens het afstuderen mijn expositie te laten zien. Veel mensen praten erover en ik ga zelf in gesprek erover met anderen. Mijn installatie vertelt het hele verhaal, het staat er in de ruimte en mensen kunnen ‘m aanraken. Het voelt alsof het werk voor mij spreekt”, vertelt Samuel.
Oorlogstrauma
Ook Jip van Tatenhove (22) laat werk zien waarmee ze afstudeerde aan de AKV| St. Joost. “Mijn werk is heel persoonlijk. Vrij recent kwam ik er achter dat mijn overgrootvader mee vocht voor de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Daar heeft hij een oorlogstrauma aan overgehouden”, vertelt Jip. “Dat heeft veel invloed gehad op mijn oma. Hij vertelde maar weinig over zijn oorlogstijd. Zij had een lange tijd geen vader en toen hij terugkwam, werden ze weggepest uit het dorp. Dat had veel invloed op het gezin.”
“Door dit verhaal heb ik naar mijn eigen opvoeding en naar die van mijn moeder gekeken. Ik heb allerlei verhalen over hun verleden gehoord van mijn moeder, mijn oom en de broers en zussen van mijn oma. Iedereen vertelt een ander verhaal, want iedereen heeft andere herinneringen”, aldus Jip. “Deze expositie is mijn verhaal, dit heb ik er van gemaakt. Ik ben de laatste generatie die hier nu over kan vertellen. Ik heb veel onderzoek gedaan en het eindwerk is: vier portretten op doek geprint. Mijn overgrootvader, mijn oma, mijn moeder en ikzelf. Bij het werk heb ik bloemen geplaatst, omdat de liefde voor bloemen er al generaties inzit.”
Door Jip van Tatenhove
Bespreekbaar maken van problemen
Tahné laat in deze expositie haar serie ‘Soo d’oude songen, so pypen de jonge’ zien. “Ik ben in een probleemgezin opgegroeid, maar heb een fijne jeugd gehad. Ja, er zijn problemen, maar mijn gezin heeft altijd voor me klaargestaan en steunt me in mijn keuzes”, vertelt Tahné. “Er zijn veel vooroordelen over multi-probleemgezinnen (minstens 1 ouder en 1 kind met een verslaving of geldprobleem) en veel mensen praten er niet over als ze uit zo’n gezin komen. Ik wil met mijn serie juist laten zien dat het bespreekbaar is, ik maak praatplaten waarin anderen zich herkennen.
“Ik gebruik het werk van Jan Steen als uitgangspunt voor mijn foto’s. Eerst wilde ik een documentaire maken over mijn gezin, maar dat idee kwam niet tot z’n recht. Dus heb ik zeven schilderijen gezocht van Jan Steen, die mij aanspraken en zeven thema’s gekozen voor mijn eigen foto’s. Ik zag al vrij snel de setting voor me met mijn eigen gezin. Ik maakte de foto’s in een oude schoolklas en in een garage. Ik heb de foto’s op speciaal, mat fotopapier laten afdrukken en mooie eikenhouten lijsten gemaakt. De titelbordjes zijn van plexiglas. Zo houd ik dat traditionele in stand, maar wel met moderne materialen.”
In de expositie zien bezoekers zowel de eerste reeks van foto’s die Tahné voor haar afstudeerproject in 2015 maakte, als een nieuwe reeks die ze dit jaar maakte. Iedere vijf jaar wil ze een nieuwe serie maken, om het gezin te blijven vastleggen. “Ik neem mezelf als uitgangspunt en leer gaandeweg”, zegt Tahné. “Ik ben mijn familie meer gaan waarderen en kijk op een andere manier naar mijn gezin. Ik hoop dat anderen dat ook doen.
Over appels die van bomen vallen
De expositie ‘Over appels die van bomen vallen’ is vanaf 11 september tot 29 november te zien in de LocHal. Naast Tahné, Samuel en Jip, exposeren Marijn Kuijper en Eva Steentjes ook hun werk. Wil je bij de opening aanwezig zijn? Kijk dan op de website van Kunstloc Brabant.
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
