De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) is al enkele jaren een onderdeel van het arbeidsrecht, maar de handhaving ervan heeft lange tijd stilgelegen. Hier komt in 2025 verandering in. In dit artikel geven we meer informatie over deze veranderingen. En waarom dit relevant is voor de culturele sector.
Wat verandert er in 2025?
Vanaf 1 januari 2025 start de Belastingdienst opnieuw met het handhaven van de Wet DBA. Dit jaar wordt echter als een overgangsperiode gezien. In eerste instantie ontvangen bedrijven vooral waarschuwingen in plaats van boetes, tenzij er sprake is van duidelijke en langdurige overtredingen.
Het doel is om zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers bewust te maken van de regels en hen de kans te geven hun werkwijze aan te passen waar nodig. Voor zzp’ers en organisaties is dit een goed moment om de afspraken en werkrelaties onder de loep te nemen.
Wat houdt de Wet DBA in?
De Wet DBA is bedoeld om de grens tussen zelfstandige ondernemers en werknemers scherp te stellen. De regels bepalen of iemand als zzp’er werkt of feitelijk als werknemer kan worden beschouwd. Dit is geen keuze, maar wordt bepaald door de praktijk.
- Zelfstandige ondernemer: Werkt zelfstandig, bepaalt zelf hoe en wanneer de opdracht wordt uitgevoerd, en draagt zelf ondernemersrisico.
- Schijnzelfstandigheid: Werkt onder gezag van de opdrachtgever, heeft weinig of geen vrijheid in werkuitvoering, en functioneert feitelijk als werknemer.
Of je beoordeeld wordt als werknemer of als ZZP'er hangt af van 9 criteria van de Belastingdienst:
- Is er sprake van een gezagsverhouding
- Wat is de aard en duur van de werkzaamheden
- De wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald
- De inbedding van het werk
- Het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren
- De wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen tot stand is gekomen
- De wijze waarop de beloning wordt bepaald en uitgekeerd en de hoogte van de beloning
- Loop je als ondernemer commercieel risico
- Gedraagt degene die de werkzaamheden verricht zich in het economisch verkeer als ondernemer
Waarom is dit relevant voor de culturele sector?
De culturele sector kent traditioneel een groot aantal zzp’ers. Denk aan licht- en geluidstechnici, marketingmedewerkers, artiesten, musici en creatieve professionals. Veel zzp’ers kiezen bewust voor hun zelfstandige status vanwege de flexibiliteit in werktijden, de mogelijkheid om voor verschillende opdrachtgevers te werken, en de vrijheid om hun eigen tarieven te bepalen. Ook voor culturele organisaties biedt het werken met zzp’ers voordelen, zoals het flexibel kunnen opschalen van capaciteit bij piekdrukte. Echter, deze dynamiek brengt risico’s met zich mee.
Het aantal zelfstandigen in de creatieve sector stijgt al jaren. Uit de Waarde van cultuur blijkt dat het aantal zelfstandigen in Brabant tussen 2017 en 2022 met 24% is gestegen, van 15.135 naar 18.810 zzp’ers. Dit weerspiegelt een bredere landelijke trend. Ook tijdens de corona-jaren heeft deze stijging zich doorgezet.
Waarom wil de overheid schijnzelfstandigheid aanpakken?
Schijnzelfstandigheid leidt tot meerdere problemen, zowel voor de economie als voor individuen. De belangrijkste nadelen zijn:
- Oneerlijke concurrentie: Schijnzelfstandigen werken vaak tegen lagere tarieven, wat bedrijven kan aanzetten tot een race naar de bodem in arbeidsvoorwaarden.
- Sociale onveiligheid: Werknemers hebben minder bescherming, zoals doorbetaling bij ziekte of ontslag, terwijl ze vaak niet écht zelfstandig zijn.
- Kosten voor de maatschappij: Sociale regelingen zoals pensioen en arbeidsongeschiktheid komen onder druk te staan doordat zzp’ers hier vaak minder aan bijdragen.
Bovendien lopen zzp’ers zelf risico's, zoals inkomensverlies bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. Dit benadrukt het belang voor zowel zzp’ers als opdrachtgevers om te voldoen aan de wettelijke criteria.
Wat betekent dit voor jou als zzp’er of opdrachtgever?
Met de hernieuwde handhaving in 2025 wordt het belangrijker dan ooit om de werkrelaties goed vast te leggen en te toetsen aan de criteria van de Belastingdienst. Dit vraagt actie van beide partijen:
- Zzp’ers: Controleer of je voldoet aan de criteria van ondernemerschap. Heb je meerdere opdrachtgevers? Kun je je werk zelf inrichten? Draag je ondernemersrisico?
- Opdrachtgevers: Zorg dat de contracten en werkafspraken in lijn zijn met de praktijk. Voorkom dat zzp’ers onder gezag werken, anders loop je het risico op naheffingen of boetes.
Zekere Zaak Advies
Opdrachtgevers en werkgevers die advies en hulp willen bij het in vaste dienst nemen van zzp’ers kunnen gebruikmaken van de regeling Zekere Zaak Advies van Oog voor Impuls. Deze regeling biedt een financiële bijdrage voor een juridisch adviesgesprek of -traject over het aannemen van zzp’ers en alles wat daarbij komt kijken. Via Zekere Zaak Advies kun je een voucher aanvragen waarmee 75% van de kosten wordt vergoed, met een maximum van € 1.500, -.
Wat kan Kunstloc voor jou betekenen?
Je kunt bij Kunstloc terecht voor advies en ondersteuning als je zelf vragen hebt over schijnzelfstandigheid. Samen zorgen we voor heldere en eerlijke werkrelaties in de creatieve sector.
We proberen zo veel mogelijk ervaringen uit de sector op te halen en te zien welke uitkomsten en inzichten dat oplevert. Vind je het een goed idee dat Kunstloc een bijeenkomst organiseert om dit onderwerp verder te bespreken en ervaringen uit te wisselen, laat het ons dan weten.
Ben je nog niet zeker of jouw situatie voldoet aan de regels van de Wet DBA?
Neem contact met ons op.
